Τι σημαίνει για την παγκόσμια υγεία η έξοδος των ΗΠΑ από τον ΠΟΥ

19:18 28/1/2025 - Πηγή: Dikaiologitika

Για δεκαετίες οι ΗΠΑ καθορίζουν την κατεύθυνση των παγκόσμιων πολιτικών για την υγεία, όμως τρία από τα πρώτα εκτελεστικά διατάγματα του Τραμπ μπορεί να σηματοδοτήσουν το τέλος αυτής της εποχής.

Η εντολή του Τραμπ να αποχωρήσει από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) σημαίνει ότι οι ΗΠΑ πιθανότατα δεν θα βρίσκονται στο εκτελεστικό του συμβούλιο που θα συγκληθεί

τον ερχόμενο Φεβρουάριο. Ο ΠΟΥ διαμορφώνεται από 194 χώρες-μέλη που θέτουν προτεραιότητες για την υγεία και συνάπτουν συμφωνίες σχετικά με τον τρόπο κοινής χρήσης κρίσιμων δεδομένων, θεραπειών και εμβολίων σε διεθνείς καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Με τις ΗΠΑ να απουσιάζουν, ο Οργανισμός θα αναγκαστεί να εκχωρήσει την εξουσία σε άλλους, πιθανότατα στην Κίνα, που σαφώς δεν είναι προς το συμφέρον της Αμερικής, εκτιμούν οι ειδικοί.Οι εκτελεστικές εντολές για αποχώρηση από τον ΠΟΥ αναφέρουν ως αιτία τον «κακό χειρισμό της πανδημίας COVID-19» από τον ΠΟΥ. Στην πράξη, απηχούν προτεραιότητες που καθορίζονται στο Project 2025's “Mandate for Leadership”, ένα συντηρητικό σχέδιο πολιτικής που είχε συσταθεί προεκλογικά υπό την επίβλεψη του Heritage Foundation, για την περίπτωση δεύτερης θητείας Τραμπ.

Το Project 2025 συνιστά επίσης τη μείωση της διεθνούς βοήθειας για προγράμματα και οργανισμούς που επικεντρώνονται στην κλιματική αλλαγή, την αναπαραγωγική υγεία, κ.α. Η έκθεση 922 σελίδων του πρότεζκτ αναφέρει ότι οι ΗΠΑ «πρέπει να είναι προετοιμασμένες» να αποχωρήσουν από τον ΠΟΥ, επικαλούμενες την «προφανή αποτυχία» τους και συνιστά στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ μια γενική αναθεώρηση της διεθνούς βοήθειας. «Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει παραμορφώσει τον οργανισμό αντιμετωπίζοντάς τον ως μια παγκόσμια πλατφόρμα για την επιδίωξη στο εξωτερικό μιας διχαστικής πολιτικής και μιας πολιτιστικής ατζέντας που προωθεί τις αμβλώσεις, τον κλιματικό εξτρεμισμό, τον ριζοσπαστισμό των φύλων και τις παρεμβάσεις ενάντια στον αντιληπτό συστημικό ρατσισμό», αναφέρει.Ως ένας από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες της παγκόσμιας υγείας στον κόσμο, η υποχώρηση της Αμερικής μπορεί να περιορίσει τις προσπάθειες παροχής σωτήριας υγειονομικής περίθαλψης και καταπολέμησης θανατηφόρων εστιών, ειδικά σε χώρες χαμηλότερου εισοδήματος.

«Αυτό όχι μόνο κάνει τους Αμερικανούς λιγότερο ασφαλείς, αλλά και τους πολίτες άλλων εθνών ανασφαλείς», αναφέρει ο Tom Bollyky, υπεύθυνος για την παγκόσμια υγεία στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, σύμφωνα με το MedicalXpress. «Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να απομακρυνθούν από διακρατικές απειλές για την υγεία», πρόσθεσε, αναφερόμενος σε πολιτικές που επηρεάζουν και τις μετακινήσεις ταξιδιωτών από χώρες με εστίες ασθενειών.Τεχνικά, οι χώρες-μέλη δεν μπορούν να αποχωρήσουν από τον ΠΟΥ παρά μόνο ένα χρόνο μετά την επίσημη ειδοποίηση. Αλλά το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ αναφέρει την ειδοποίηση αποχώρησης των ΗΠΑ από το 2020 και έτσι η κυβέρνηση μπορεί να υποστηρίξει ότι έχει περάσει περισσότερο από ένα έτος.

Ο Τραμπ το 2020 ανέστειλε τα κονδύλια προς στον ΠΟΥ, ένα μέτρο που δεν απαιτεί έγκριση από το Κογκρέσο. Η συνεισφορά των ΗΠΑ στον οργανισμό έφθασαν στο χαμηλότερο επίπεδο των 163 εκατομμυρίων δολαρίων κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της COVID. Αργότερα ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αποκατέστησε τις συνδρομές και έτσι το 2023, η χώρα έδωσε στον ΠΟΥ 481 εκατομμύρια δολάρια. Επίσης η κυβέρνηση Μπάιντεν κατέβαλε νωρίς τα τέλη για το 2024-25, τα οποία θα καλύψουν ορισμένες από τις συνδρομές του τρέχοντος έτους. Οι «επαχθείς πληρωμές αδίκως» αναφέρονται στο εκτελεστικό διάταγμα ως λόγος για την απόσυρση των ΗΠΑ από τον ΠΟΥ.

Οι συνδρομές των χωρών-μελών είναι ένα ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους, πράγμα που σημαίνει ότι ως το πλουσιότερο έθνος του κόσμου, οι ΗΠΑ έχουν γενικά πληρώσει περισσότερα από άλλες χώρες. Τα κονδύλια για τον ΠΟΥ αντιπροσωπεύουν περίπου το 4% του προϋπολογισμού της Αμερικής για την παγκόσμια υγεία, που με τη σειρά του είναι λιγότερο από το 0,1% των ομοσπονδιακών δαπανών των ΗΠΑ κάθε χρόνο. Με περίπου 3,4 δισεκατομμύρια δολάρια, ολόκληρος ο προϋπολογισμός του ΠΟΥ είναι περίπου το ένα τρίτο του προϋπολογισμού για τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, τα οποία έλαβαν βασική χρηματοδότηση 9,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2023.Τα κονδύλια του ΠΟΥ υποστηρίζουν προγράμματα για την πρόληψη και τη θεραπεία της πολιομυελίτιδας, της φυματίωσης, του HIV, της ελονοσίας, της ιλαράς και άλλων ασθενειών, ειδικά σε χώρες που αγωνίζονται να παρέχουν υγειονομική περίθαλψη στο εσωτερικό τους.

Ο οργανισμός ανταποκρίνεται επίσης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για την υγεία σε ζώνες συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένων των χώρων όπου η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν δραστηριοποιείται, όπως σε μέρη της Γάζας, του Σουδάν και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, μεταξύ άλλων.Τον Ιανουάριο του 2020, ο ΠΟΥ ειδοποίησε τον κόσμο για τον κίνδυνο της επιδημίας COVID κρούοντας τον υψηλότερο συναγερμό. Κατά τη διάρκεια των επόμενων δύο ετών, έλεγχε διαγνωστικά τεστ και πιθανά φάρμακα για την COVID, ενημέρωνε τακτικά το κοινό και συμβούλευε τις χώρες σχετικά με μέτρα για την ασφάλεια των πολιτών. Πολλοί ειδικοί ανέφεραν αστοχίες στον οργανισμό, αλλά πολυάριθμες αναλύσεις δείχνουν ότι για τα εσωτερικά προβλήματα των ΗΠΑ ευθύνονται οι ίδιες, οι οποίες σημείωσαν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θανάτου στον κόσμο εξαιτίας της πανδημίας. Ωστόσο, το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ κατηγορεί τον ΠΟΥ για «κακή διαχείριση» της πανδημίας και ότι δεν «υιοθέτησε επειγόντως τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις». Ο Τραμπ τον κατηγόρησε επίσης ως συνένοχο στην αποτυχία της Κίνας να διερευνήσει ανοιχτά την προέλευση της COVID, την οποία αναφέρει στο εκτελεστικό διάταγμα ως «ανάρμοστη πολιτική επιρροή».

«Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κάλυψε επαίσχυντα τα ίχνη του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος σε κάθε βήμα», είπε ο Τραμπ σε ένα βίντεο που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το 2023.Σε πολλές περιπτώσεις, ο ΠΟΥ έχει ζητήσει διαφάνεια από την Κίνα, αλλά δεν έχει τη νομική εξουσία να αναγκάσει την Κίνα, ή οποιαδήποτε άλλη χώρα, να κάνει αυτό που της λέει.

Το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ καλεί τις ΗΠΑ να «διακόψουν τις διαπραγματεύσεις» πάνω στη συμφωνία για την πανδημία. Αυτό σημαίνει ότι η φαρμακοβιομηχανία μπορεί να χάσει έναν από τους πιο ένθερμους υπερασπιστές της καθώς οι συζητήσεις προχωρούν.Στις μέχρι στιγμής διαπραγματεύσεις, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετείχαν στο λόμπι της φαρμακοβιομηχανίας υποστηρίζοντας αυστηρά τις πατέντες για φάρμακα και εμβόλια.

Κατέπνιξαν προσπάθειες χωρών μεσαίου εισοδήματος στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική να συμπεριλάβουν συμφωνίες αδειοδότησης που θα επέτρεπαν σε περισσότερες εταιρείες να παράγουν φάρμακα και εμβόλια όταν οι προμήθειες είναι περιορισμένες σε μια κρίση. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Medicine υπολόγισε ότι περισσότερες από ένα εκατομμύριο ζωές θα είχαν σωθεί εάν τα εμβόλια κατά της COVID ήταν διαθέσιμα σε όλο τον κόσμο το 2021. Μόλις οι ΗΠΑ αποχωρήσουν (για καλό ή για κακό) θα υπάρξει λιγότερη πίεση σε ορισμένες θέσεις. Χώρες στην Ασία και την Αφρική με αναδυόμενες οικονομίες μπορεί τώρα να βάλουν περισσότερα χρήματα στον ΠΟΥ, να αλλάξουν πολιτικές και να θέσουν ατζέντες στις οποίες εναντιώθηκαν προηγουμένως οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές χώρες. Η εξουσία αλλάζει χέρια και ίσως οδηγήσει σε έναν δικαιότερο κόσμο μακροπρόθεσμα.

Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, ο ΠΟΥ είναι απίθανο να καλύψει πλήρως τις απώλειες του από την αποχώρηση των ΗΠΑ, των οποίων τα κεφάλαια αντιπροσωπεύουν συνήθως περίπου το 15% του προϋπολογισμού του. Μαζί με το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ που διακόπτει τη διεθνή βοήθεια για 90 ημέρες, η έλλειψη χρημάτων μπορεί να εμποδίσει πολλούς ανθρώπους να λάβουν σωτήριες θεραπείες για τον HIV, την ελονοσία και άλλες ασθένειες.Μια επίσης σημαντική απώλεια είναι η επιστημονική συνεργασία που προκύπτει μέσω του ΠΟΥ και περίπου 70 συνεργατών του σε ιδρύματα των ΗΠΑ όπως το Πανεπιστήμιο Κολούμπια και το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς. Μέσω αυτών των δικτύων, οι επιστήμονες διαμοιράζονται ευρήματα παρά τις πολιτικές διαμάχες μεταξύ των χωρών.

#ΠΟΥ #ΥΓΕΙΑ #ΝΤΟΝΑΛΝΤ_ΤΡΑΜΠ #ΗΠΑ