Το ιστορικό πανεπιστήμιο που… γέννησε την Carmen

18:32 22/10/2024 - Πηγή: Dikaiologitika

Μπήκαμε στο παλιό καπνεργοστάσιο της Σεβίλλης όπου σήμερα στεγάζεται το πανεπιστήμιο της πόλης και το οποίο ενέπνευσε τον Γάλλο συνθέτη Ζορζ Μπιζέ να γράψει την όπερα «Κάρμεν».

Πίσω στις αρχές του 19ου αιώνα, στα καπνεργοστάσια της Σεβίλλης εργάζονταν πάνω από 12.000 εργάτες, οι περισσότεροι κατασκευαστές και κατασκευάστριες πούρων, όπως αυτοί που εμφανίζονται στην όπερα Κάρμεν του Μπιζέ, η οποία αφηγείται την ιστορία αγάπης ενός καπνεργάτη.

Σήμερα σε αυτή την άκρη της πανέμορφης Σεβίλλης, ακριβώς έξω από την Puerta de Jerez

(μια πύλη στα τείχη της πόλης) όπου στέκει αυτό το πανέμορφο κτίριο, στεγάζεται πλέον το Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης (Universidad de Sevilla), το οποίο ιδρύθηκε με το όνομα Colegio Santa María de Jesús το 1505 και κατατάσσεται στην 6η θέση μεταξύ των ισπανικών πανεπιστημίων.

Ίσως και να το προσπερνούσε κάποιος/α αν δεν γνώριζε την ιστορία αυτού του κτιρίου που υπήρξε το δεύτερο μεγαλύτερο κτίριο στην Ισπανία, μετά τη βασιλική κατοικία El Escorial. Παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα και πιο διακεκριμένα αρχιτεκτονικά βιομηχανικά κτίρια που κατασκευάστηκαν ποτέ σε αυτή τη χώρα και ένα από τα παλαιότερα κτίρια του είδους του που διασώθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Το κτίριο στέγασε το φημισμένο Royal Tobacco Factory (Real Fábrica de Tabacos), ίσως την πρώτη καπνοβιομηχανία της Ευρώπης. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1728 και συνεχίστηκε για τα επόμενα 30 χρόνια με ενδιάμεσα κενά. Οι αρχιτέκτονες του κτιρίου ήταν στρατιωτικοί μηχανικοί από την Ισπανία και τις Κάτω Χώρες.

Οι Ισπανοί ασχολήθηκαν με τον καπνό σχεδόν αμέσως μετά την άφιξή τους στην Αμερική το 1492. Στις αρχές του 16ου αιώνα οι πρώτες καπνοβιομηχανίες στην Ευρώπη αναπτύχθηκαν στη Σεβίλλη, η οποία ως έδρα του Casa de Contratación (Ο Οίκος του Εμπορίου) είχε το μονοπώλιο του καπνού στην Αμερική.

Αρχικά οι καπνοβιομηχανίες διασκορπίστηκαν στην πόλη, αλλά τελικά συγκεντρώθηκαν σε ένα μέρος κοντά στην Εκκλησία του Αγίου Πέτρου για λόγους υγιεινής και για να διευκολυνθεί ο κρατικός έλεγχος της δραστηριότητάς τους. Το πρώτο καπνεργοστάσιο, γνωστό ως San Pedro, στεγάστηκε αρχικά σε ένα πρώην γυναικείο σωφρονιστικό κατάστημα που στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από το νέο μεγάλο εργοστάσιο που ξεκίνησε να χτίζεται το 1687.

Το Royal Tobacco Factory απασχολούσε χίλια διακόσια άτομα προσωπικό, είχε στις υπηρεσίες του τετρακόσια άλογα και μουλάρια, ενώ λειτουργούσε 170 «μύλους» (συσκευές που χρησιμοποιούνταν για την μετατροπή του καπνού σε ταμπάκο, γνωστές στα ισπανικά ως polvo ή rapé). Ο καπνός προερχόταν τόσο από τη Βιρτζίνια όσο και από τις ισπανικές αποικίες στην Αμερική και για αιώνες, η Σεβίλλη παρέμενε ο μοναδικός παραγωγός ταμπάκο στην Ισπανία. Η αυξανόμενη δημοτικότητα των πούρων ωστόσο, είχε ως αποτέλεσμα μέρος του εργοστασίου να προσαρμοστεί στην παραγωγή τους.

Το 1950 αποφασίστηκε να μεταφερθούν οι επιχειρήσεις καπνού στη γειτονιά Los Remedios και να χρησιμοποιηθεί το ιστορικό κτίριο ως έδρα του Πανεπιστημίου της Σεβίλλης. Η μεταμόρφωση του βιομηχανικού αυτού κτιρίου ήταν ένα σημαντικό εγχείρημα, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1954 και 1956 σύμφωνα με τα σχέδια των αρχιτεκτόνων Alberto Balbontín de Orta, Delgado Roig και Toro Buiza.

Αν και το εσωτερικό του έχει αλλάξει αρκετά για να διευκολυνθεί η χρήση του ως εκπαιδευτικού ιδρύματος, το Royal Tobacco Factory παραμένει ένα αξιόλογο παράδειγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα, καλύπτοντας μια ορθογώνια περιοχή 185 επί 147 μέτρα, με ελαφρές προεξοχές στις γωνίες και με εμφανείς αναγεννησιακές, μεσαιωνικές και μπαρόκ επιρροές. Στην πρόσοψή του που βλέπει στο Prado de San Sebastián υπάρχει ένα άγαλμα του γλύπτη Cayetano de Acosta.

Το εσωτερικό του κτιρίου αποτελείται από 14 αυλές, δωμάτια και μεγάλες στοές. Στο κτίριο διακρίνονται δύο κύριοι χώροι, ο ένας που ήταν αφιερωμένος στην παραγωγή καπνού και καταλαμβάνει τα δύο τρίτα του κτιρίου και ο υπόλοιπος, ο ανακτορικός, που αντιστοιχεί στην είσοδο της Calle San Fernando και στους χώρους όπου μπορεί κάποιος να καθίσει.

Στην πλευρά της Avenida de San Fernando, υπάρχει μια μπαρόκ πρόσοψη από ασβεστόλιθο από τα λατομεία του Morón και της Sierra de Estepa, σε τρία επίπεδα, ενώ στο κέντρο βλέπει κάποιος μια όμορφη ημικυκλική αψίδα πλαισιωμένη από διπλούς κίονες που στηρίζουν ένα μπαλκόνι, ένα αέτωμα διακοσμημένο με βασιλικά εμβλήματα και το αλληγορικό γλυπτό έμβλημα του Πανεπιστημίου της Σεβίλλης που ολοκληρώνουν το σύνολο.

Το κτίριο περιβάλλεται από μια τάφρο-απομεινάρι της εποχής-εκτός από την περιοχή που συνορεύει με το Calle San Fernando, ενώ παλιά το καπνεργοστάσιο περιλάμβανε το δικό του σωφρονιστικό κατάστημα, φυτώρια, στάβλους και δικαστικό μέγαρο. Το κτίριο χτίστηκε έτσι για ασφάλεια αφού βρισκόταν στα περίχωρα της πόλης.

Το Patio del Reloj, ο παλιός στάβλος με ένα καμπαναριό και ένα ρολόι έχει δύο τμήματα με όμορφες στοές και μέσα σε αυτόν βλέπει κάποιος το γλυπτό του Maese Rodrigo de Santaella, ιδρυτή του Πανεπιστημίου της Σεβίλλης. Στον χώρο Patio de la Fuente όπου βλέπουν οι τέσσερις κύριες πόρτες του κτιρίου, με δύο τμήματα και ένα σιντριβάνι που σχεδιάστηκε από τον Cayetano da Costa το 1756, ζυγιζόταν και φορτωνόταν ο καπνός. Υπάρχουν επίσης στοές και μεγάλοι διάδρομοι με θόλους.

Αξιοσημείωτη είναι η διπλή σκάλα που δίνει πρόσβαση στο Αμφιθέατρο και στην Πινακοθήκη της Πρυτανείας, ο χώρος La Gipsoteca όπου εκτίθενται γύψινα εκμαγεία, που αναπαράγουν κομμάτια από τη Μεσοποταμία έως την Αίγυπτο, αλλά και η Βιβλιοθήκη όπου φυλάσσονται 917 χειρόγραφοι τόμοι από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα. Ανάμεσά τους είναι ένα αντίγραφο της Βίβλου του Γουτεμβέργιου και το σχέδιο του Pablo de Olavide για την πόλη της Σεβίλλης. Υπάρχουν επίσης πίνακες ζωγραφικής μέσα στο καπνεργοστάσιο που απεικονίζουν τις γυναίκες κατασκευάστριες πούρων που εργάζονταν εκεί.

Αυτό που είναι άξιο αναφοράς ίσως είναι το ότι το κτίριο αποτέλεσε το σκηνικό για την διάσημη όπερα Carmen του Bizet. Η Carmen ήταν ένα φανταστικό πρόσωπο, μια εργάτρια στο εργοστάσιο καπνού, με την ιστορία της να στηρίζεται στη νουβέλα του Prosper Mérimée.

Σήμερα το κτίριο στεγάζει δύο από τις σχολές του πανεπιστημίου, τη Φιλοσοφική Σχολή και τη Σχολή Γεωγραφίας και Ιστορίας καθώς και την Πρυτανεία.

Και μπορεί το κτίριο να έχει προσαρμοστεί στη νέα του λειτουργία ως πανεπιστήμιο, αλλά συνεχίζει να επιδεικνύει την αυθεντική του ατμόσφαιρα, την οποία αξίζει κάποιος να βιώσει από κοντά.

Οι επισκέψεις είναι δωρεάν όλη τη μέρα.

#ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ #ΣΕΒΙΛΛΗ #ΙΣΠΑΝΙΑ