Σαρδάμ: Πώς προέκυψε η λέξη

07:20 16/10/2018 - Πηγή: News 24|7

Το μπέρδεμα της γλώσσας, το προφορικό ολίσθημα, εδώ και χρόνια το λέμε σαρδάμ. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, το σαρδάμ είναι ο αναγραμματισμός του επωνύμου του Αχιλλέα Μαδρά, ενός από τους πρωτεργάτες του ελληνικού κινηματογράφου.

Ο Μαδράς, που γεννήθηκε στην Πόλη το 1875 και πέθανε στην Αθήνα το 1972, ήταν ένας απίστευτος τύπος, πολυπράγμων, θεατρικός ηθοποιός, κινηματογραφικός παραγωγός και σκηνοθέτης, που ξεκίνησε την καριέρα του στο Παρίσι ως μέλος του θιάσου της Σάρας Μπερνάρ.

Υπέγραψε κάποιες καλτ ταινίες του πρώιμου ελληνικού σινεμά, όπως η “Μαρία η Πενταγιώτισσα” το 1929 και ο “Μάγος της Αθήνας” το 1931.

Κάποιοι τον ύμνησαν, κάποιοι τον κατακεραύνωσαν ως τσαρλατάνο και γραφικό, σίγουρο είναι πάντως πως ο Αχιλλέας Μαδράς δεν πέρασε απαρατήρητος από το καλλιτεχνικό στερέωμα της Ελλάδας. Τώρα, υποτίθεται πως το “σαρδάμ” ειπώθηκε από τον ίδιο τον Μαδρά όταν αυτός σατίρισε την συνήθειά του να μπερδεύει τα λόγια του.

Όμως, εδώ υπάρχει αντίλογος – η Βικιπαιδεία γράφει πως κάτι τέτοιο ποτέ δεν καταγράφηκε σε κάποιο κείμενο για τη ζωή του Μαδρά. Αντιθέτως, η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια αναφέρει πως στη Βραδυνή του 1968 δημοσιεύτηκε ένα άρθρο για το θεατρικό σαρδάμ, όπου αναφέρεται πως το 1933 έπαιζε ο Bασίλης Aυλωνίτης στο "Θέατρο του Λαού", σε μια επιθεώρηση της εποχής. Για μια στιγμή όμως έχασε τα λόγια του και χωρίς να χάσει την ψυχραιμία του συνέχιζε να κάνει μορφασμούς και να τραγουδά «σαρδάμ, σαρδάμ, σαρδάμ»...

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.