Φουλάρουν για να πουλήσουν «κόκκινα» δάνεια (15 δισ. ευρώ) οι τράπεζες

14:25 7/4/2019 - Πηγή: Dimokratianews

Φουλάρουν για να πουλήσουν «κόκκινα» δάνεια (15 δισ. ευρώ) οι τράπεζες07.04.2019Οικονομία

Στεγαστικά, καταναλωτικά, από πιστωτικές κάρτες, επαγγελματικά, μικρών, μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων στο «πακέτο»

Από τον
Βασίλη Παπακωνσταντόπουλου

Κόκκινα» δάνεια συνολικής αξίας άνω των 15 δισ. ευρώ ετοιμάζονται να βγάλουν στο σφυρί οι τράπεζες τους επόμενους μήνες. Πρόκειται για δάνεια κάθε μορφής, τα οποία οι τράπεζες

θα επιχειρήσουν να πουλήσουν, φιλοδοξώντας να κινηθούν εντός του πλαισίου των νέων, αυξημένων στόχων για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους την τριετία 2019-2021. Με δεδομένο το νέο πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας, το οποίο αφήνει εκτός ρύθμισης το 30%-40% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων, οι τράπεζες ετοιμάζονται να φουλάρουν τις μηχανές τους για την ελάφρυνση του χαρτοφυλακίου των «κόκκινων» δανείων. Κοινώς, πωλήσεις, πωλήσεις και πάλι πωλήσεις. «Τρέχουν» παράλληλα τις λύσεις οριστικής διευθέτησης για στεγαστικά δάνεια που δεν εξυπηρετούνται, όπως «κούρεμα» δανείου, διαχωρισμός οφειλής σε δύο μέρη, ανάλογα με τι ποσοστό του μπορεί να εξυπηρετήσει ο δανειολήπτης, αλλά και επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανείου.

Τα πακέτα που θα βγάλουν στο σφυρί οι τράπεζες περιλαμβάνουν όλων των ειδών τα δάνεια, τουτέστιν στεγαστικά, καταναλωτικά, από πιστωτικές κάρτες, επαγγελματικά, μικρών, μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, συνολικής αξίας άνω των 15 δισ. ευρώ. Κυρίως θα τεθούν προς πώληση τα δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών. Σημειώνεται ότι οι τράπεζες θα πρέπει 12 μήνες πριν από την πώληση να έχουν προσκαλέσει εξωδίκως τον οφειλέτη και τον εγγυητή του δανείου να ρυθμίσουν την οφειλή.

Πόσο μειώθηκαν

Παρότι το 2018 οι τέσσερις συστημικές τράπεζες μείωσαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κατά περίπου 18 δισ. ευρώ, εξακολουθούν να παραμένουν τα υψηλότερα σε αξία και όγκο από όλες τις χώρες της ευρωζώνης, αγγίζοντας τα 90 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για την εποπτική δραστηριότητα, που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων παραμένει στη χώρα μας στα υψηλότερα επίπεδα της ευρωζώνης, στο 43,4% του συνόλου των δανείων, με την Κύπρο και την Πορτογαλία να ακολουθούν με 20,7% και 14,5%, αντίστοιχα. Η Ελλάδα μείωσε τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 3,2 ποσοστιαίες μονάδες, όταν η Κύπρος πέτυχε μείωση 13,3 μονάδων.

Οι νέοι επιχειρησιακοί στόχοι των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, όπως υποβλήθηκαν πριν από λίγες ημέρες στον SSM, είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι. Προβλέπουν τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους κατά 54,2 δισ. ευρώ την περίοδο 2019-2021. Ειδικά για φέτος το πλάνο των τραπεζών θέτει ως στόχο τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά τουλάχιστον 25,3 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, το 2019 η Εθνική Τράπεζα προγραμματίζει να... ξεφορτωθεί «κόκκινα» δάνεια ύψους 4,5 δισ. ευρώ, η Alpha Bank ύψους 5,5 δισ. ευρώ, η Τράπεζα Πειραιώς ύψους 3,5 δισ. ευρώ και η Eurobank «κόκκινα» δάνεια ύψους 10 δισ. ευρώ.

Τα «πακέτα»

Η διαδικασία πώλησης νέων πακέτων μη εξυπηρετούμενων δανείων βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ξεκινώντας από την Εθνική Τράπεζα, έχει ήδη βγάλει προς πλειστηριασμό το χαρτοφυλάκιο με την κωδική ονομασία «Symbol».

Αποτελείται από μη εξυπηρετούμενα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων συνολικής αξίας (μαζί με τις προσαυξήσεις) 1,6 δισ. ευρώ. Το χαρτοφυλάκιο αποτελείται από 13.000 δάνεια, τα περισσότερα από τα οποία έχουν ήδη καταγγελθεί, ωστόσο αρκετά έχουν εξασφαλίσεις επί περίπου 8.000 ακινήτων (εμπορικά ακίνητα, οικόπεδα, κατοικίες).
Το δεύτερο πακέτο αφορά «κόκκινα» καταναλωτικά δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, συνολικής αξίας 1 δισ. ευρώ. Το χαρτοφυλάκιο αφορά 600.000 μικρά καταναλωτικά δάνεια, οφειλές από πιστωτικές κάρτες και υπεραναλήψεις μετρητών.

Τις μηχανές στο φουλ έχει βάλει και η Τράπεζα Πειραιώς για την πώληση δύο νέων χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, συνολικού ύψους 800.000.000 ευρώ. Πρόκειται για το «Iris», ύψους 400.000.000 ευρώ, που αφορά ανεξασφάλιστα προσωπικά δάνεια και δάνεια από κάρτες, δάνεια μικρών επιχειρήσεων και ανοίγματα χρηματοδοτικής μίσθωσης, και το «Nemo» ύψους επίσης 400.000.000 ευρώ, που περιλαμβάνει ναυτιλιακά δάνεια με εξασφαλίσεις. Οι πωλήσεις θα έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του α' εξαμήνου 2019.

Μέσα στον Απρίλιο, τώρα, αναμένεται να υπογραφεί η σύμβαση μεταξύ Alpha Βank και του προτιμητέου επενδυτή για την ανάθεση, επί τουλάχιστον μια 4ετία, της διαχείρισης «κόκκινων» δανείων του ομίλου στην Κύπρο, ονομαστικής αξίας 3,8 δισ. ευρώ.

Με εξασφαλίσεις

Το 50% των δανείων αυτών είναι επιχειρηματικά και τα υπόλοιπα λιανικής με εξασφαλίσεις σε ακίνητα. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τα προς πώληση δάνεια είναι όλα με εξασφαλίσεις. Παράλληλα, η τράπεζα ετοιμάζεται να πουλήσει δύο πακέτα στην Ελλάδα, συνολικού ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ. Το ένα αφορά δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων με εξασφαλίσεις και το δεύτερο μη εξασφαλισμένα καταναλωτικά δάνεια.

Εντονη κινητικότητα παρατηρείται και στο στρατόπεδο της Eurobank. Στο τέλος Απριλίου ή το αργότερο το πρώτο 10ήμερο του Μαΐου αναμένεται να κατατεθούν δεσμευτικές προσφορές για το πακέτο της Eurobank (το επονομαζόμενο «Pillar»), το οποίο αφορά την τιτλοποίηση «κόκκινων» στεγαστικών δανείων, οφειλόμενου κεφαλαίου 2 δισ. ευρώ.
Η πώληση αυτή θα αποτελέσει βαρόμετρο για την αγορά και αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τις υπόλοιπες εγχώριες τράπεζες, ιδίως σε ό,τι αφορά την τελική τιμολόγηση των τίτλων.

Λύσεις με «κούρεμα» και «σπάσιμο»

Στο τραπέζι βρίσκονται ακόμη οι λύσεις οριστικής διευθέτησης για στεγαστικά δάνεια που δεν εξυπηρετούνται. Μεταξύ άλλων, οι τράπεζες προσφέρουν «κούρεμα», που μπορεί να φτάσει έως και το 40% της αρχικής οφειλής.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για να ενταχθεί ένας πελάτης στις ρυθμίσεις είναι το δάνειό του να βρίσκεται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των τεσσάρων μηνών, να είναι συνεργάσιμος, αλλά και να μην έχει επωφεληθεί στο παρελθόν από ρύθμιση που περιλαμβάνει μερική άφεση ή διαγραφή υπολοίπου οφειλής. Επίσης, να μη διαθέτει κανένα ακίνητο περιουσιακό στοιχείο, να μπορεί να αποδείξει ότι τα εισοδήματά του είναι χαμηλά, να μην προβλέπεται βελτίωση της οικονομικής του κατάστασης σε βάθος 3ετίας σε πρώτο στάδιο, ενδεχομένως και για περισσότερο (σ.σ.: λόγω ηλικίας, προοπτικών κλάδου εργασίας κ.λπ.).
Το πρόγραμμα που «τρέχουν» οι τράπεζες σπάει το στεγαστικό δάνειο σε δύο μέρη, το λεγόμενο «split and freeze».

Το πρώτο μέρος αντιστοιχεί στην τρέχουσα αξία του ακινήτου και το δεύτερο «παγώνει» άτοκα. Η διάρκεια εξόφλησης του πληρωτέου μέρος και το ύψος της μηνιαίας δόσης καθορίζονται βάσει της ηλικίας του δανειολήπτη και του διαθέσιμου εισοδήματός του. Το μέρος που «παγώνει» άτοκα διαγράφεται σταδιακά, εφόσον ο δανειολήπτης εξυπηρετεί κανονικά τις υποχρεώσεις του. Δηλαδή κάθε χρόνο που ο δανειολήπτης εξυπηρετεί κανονικά το πρώτο σκέλος του δανείου, η τράπεζα θα διαγράφει το 10% της αξίας του «παγωμένου» ποσού. Αν ο δανειολήπτης αποπληρώσει κανονικά το δάνειο σε 10 χρόνια, θα πετύχει τη διαγραφή ολόκληρου του παγωμένου τμήματος του δανείου. Κατά τη διάρκεια της 10ετίας δεν θα καταβάλλει για μια 10ετία τόκους για το παγωμένο σκέλος του δανείου.

Τα σχέδια Eurobank και Πειραιώς για τη μεταφορά σε οχήματα ειδικού σκοπού

«Τρέχουν» τα σχέδια της Eurobank και της Πειραιώς για τη μεταφορά της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε επενδυτικά σχήματα, με παράλληλη μετακίνηση του προσωπικού. Ειδικότερα, με την απορρόφηση της Grivalia η Eurobank αποκτά τη δυνατότητα να αντλήσει μια ενίσχυση κεφαλαίων της τάξεως του 1 δισ. ευρώ, αυξάνοντας περίπου κατά 2% τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειάς της, ενώ μετά την ολοκλήρωση της συγχώνευσης ο νέος όμιλος θα έχει συνολικό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 19%, τον υψηλότερο στην ελληνική αγορά.

Η τράπεζα σχεδιάζει να επιταχύνει ουσιαστικά τη μείωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε περίπου 15% στο τέλος του 2019 και σε μονοψήφιο ποσοστό έως το 2021, διαχωρίζοντας «κόκκινα» δάνεια ύψους 7 δισ. ευρώ με μία και μόνη συναλλαγή. Τα «κόκκινα» δάνεια της τράπεζας θα περάσουν σε ένα όχημα ειδικού σκοπού (SPV) για να τιτλοποιηθούν.

Πρόκειται για το χαρτοφυλάκιο Cairo, το οποίο περιλαμβάνει καταγγελμένα δάνεια όλων των κατηγοριών. Η πορεία της πώλησης και των δύο τιτλοποιημένων χαρτοφυλακίων θα συνδεθεί άμεσα με την πώληση της θυγατρικής εταιρίας διαχείρισης NPLs της Eurobank, Financial Planning Services. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εταιρία διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, με υπό διαχείριση δάνεια 26 δισ. ευρώ, η οποία αναμένεται να πουληθεί προς το τέλος του έτους.

Στα χνάρια της Eurobank φαίνεται ότι βαδίζει και η Τράπεζα Πειραιώς, που ετοιμάζεται να συστήσει το δικό της όχημα ειδικού σκοπού. Οπως αναφέρουν οι πληροφορίες, σε περίπτωση που υπάρξει deal και αναδειχθεί προτιμητέος επενδυτής, θα κληθεί να υπογράψει σύμβαση για την αγορά χαρτοφυλακίου χωρίς εξασφαλίσεις, ονομαστικής αξίας 2,5 δισ. ευρώ, και πολυετή σύμβαση ανάληψης διαχείρισης σχεδόν του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων της τράπεζας, που σήμερα ανέρχονται σε 27,5 δισ. ευρώ.

Η κίνηση αυτή θα υλοποιηθεί με μεταφορά των δανείων σε νέα θυγατρική στην οποία θα μεταφερθούν και περίπου 1.200 εργαζόμενοι της Τράπεζας Πειραιώς από τη μονάδα PLU (Piraeus Legacy Unit), οι οποίοι θα αναλάβουν να «τρέξουν» τις ανακτήσεις από τα «κόκκινα» δάνεια.

Στη φαρέτρα και το πιο αυστηρό πλαίσιο για την πρώτη κατοικία

Οι τράπεζες υλοποιούν τον σχεδιασμό τους έχοντας πλέον στη φαρέτρα τους ακόμα ένα όπλο, το αυστηρότερο πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Η ρύθμιση που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή περιλαμβάνει πολλούς «κόφτες», κάτι που στενεύει τον κύκλο προστασίας, αφήνοντας στο έλεος των πλειστηριασμών δεκάδες χιλιάδες ακίνητα.

Στο νέο πλαίσιο μπορούν να υπαχθούν περίπου 150.000 δανειολήπτες (από τους 200.000 που μπορούσαν να υπαχθούν σήμερα), αφήνοντας εκτός προστασίας το 30%-40% των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων. Ως ανώτατο ληξιπρόθεσμο ποσό του δανείου (στο οποίο συνυπολογίζονται λογιστικοποιημένοι τόκοι και, αν υπάρχουν, έξοδα εκτέλεσης) ορίζονται τα 130.000 ευρώ, τη στιγμή που πάρα πολλοί δανειολήπτες έχουν μεγαλύτερα υπόλοιπα.

Σημαντικό πρόβλημα προκαλούν και τα πλαφόν στις καταθέσεις και στα λοιπά περιουσιακά στοιχεία. Τα 15.000 ευρώ ως όριο καταθέσεων θεωρείται πολύ χαμηλό, ενώ θα πρέπει να συνυπολογίσει κάποιος και ότι συχνά πρόσωπα μεγάλης ηλικίας βάζουν συνδικαιούχους άλλα πρόσωπα, κάτι που μπορεί να αφήσει πολλά άτομα εκτός ρύθμισης.

Η συνολική αξία

Επιπλέον, η συνολική αξία για τα υπόλοιπα ακίνητα, πλην α΄ κατοικίας, και για τα μεταφορικά μέσα δεν πρέπει να ξεπερνά τα 80.000 ευρώ για οφειλές άνω των 20.000 ευρώ, ποσό πολύ μικρό, που θα δημιουργήσει πρόβλημα σε πολλούς δανειολήπτες. Ο νέος νόμος θέτει ως ανώτατο όριο αντικειμενικής αξίας της κύριας κατοικίας τα 250.000 ευρώ, ενώ τα εισοδηματικά κριτήρια ξεκινούν από τα 12.500 ευρώ για ένα άτομο, φθάνοντας τα 36.000 ευρώ για τριτέκνους.

Παράλληλα, ανακύπτουν και πρακτικά προβλήματα για την εφαρμογή του νέου πλαισίου, που θα πρέπει να ενεργοποιηθεί από τις 30 Απριλίου και για μόλις οκτώ μήνες.
Η κυβέρνηση θα πρέπει να «τρέξει» όλες τις τεχνικές προετοιμασίες, ώστε να τεθεί το συντομότερο δυνατόν σε παραγωγική λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα των αιτήσεων.

Μέσω TAXISnet

Τα βασικά οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία θα συμπληρώνονται αυτόματα στην πλατφόρμα με τη χρήση των κωδικών του TAXISnet από τον οφειλέτη. Πριν από την οριστική υποβολή της αίτησης, η πλατφόρμα, με ειδική ένδειξη, θα ενημερώνει τον αιτούντα για την επιλεξιμότητά του ή μη. Μόλις υποβληθεί οριστικά η αίτηση, η πλατφόρμα θα κοινοποιεί την αίτηση και τα συνοδευτικά έγγραφα στους πιστωτές. Με βάση τη γραφειοκρατική διαδικασία και την πρότερη εμπειρία από ανάλογα εγχειρήματα, εκτιμάται ότι η υποβολή των αιτήσεων θα αρχίσει τον Ιούνιο.

Σημειώνεται ότι όσοι δανειολήπτες είχαν υποβάλει αίτηση με τον παλαιό ν. Κατσέλη και αυτή είναι εκκρεμής σε πρώτο ή σε δεύτερο βαθμό, χωρίς να έχει συζητηθεί, μπορούν να υποβάλουν αίτηση με το άρθρο 5 του νέου νόμου.

Αν οι αιτούντες με βάση τον παρόντα νόμο ρυθμίσουν συναινετικά οποιαδήποτε από τις οφειλές, που είναι επιδεκτικές ρύθμισης κατά τον παρόντα νόμο, τότε η δίκη του ν. 3869/2010 καταργείται. Διαφορετική είναι η αντιμετώπιση των δανειοληπτών που επιθυμούν την προσφυγή στη δικαστική προστασία που προβλέπει ο νέος νόμος είτε επειδή κρίθηκαν μη επιλέξιμοι είτε επειδή δεν ρύθμισαν συναινετικά τις οφειλές τους. Στην περίπτωση αυτή, προς αποφυγή διπλασιασμού της δικαστικής εκκρεμότητας, θα πρέπει προηγουμένως να παραιτηθούν από την αίτηση του άρθρου 4 του ν. 3869/2010 συνολικά.