Κα(θηλω)μένα λόγω βλαβών 14 από τα 18 αεροσκάφη Καναντέρ

18:47 20/5/2018 - Πηγή: Dimokratianews

Κα(θηλω)μένα λόγω βλαβών 14 από τα 18 αεροσκάφη Καναντέρ 20.05.2018Ρεπορτάζ

Λίγο πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, η κατάσταση, ιδιαίτερα στα εναέρια μέσα, είναι τραγική, καθώς δεν επαρκούν για να αντιμετωπίσουν τις πυρκαγιές

Από τον
Ανδρέα Κούτρα

Σοβαρότατα προβλήματα με τη διαθεσιμότητα των πυροσβεστικών αεροσκαφών Καναντέρ αλλά και των επίγειων μέσων καταγράφονται μόλις δέκα ημέρες προτού μπει ο Ιούνιος, επισήμως το καλοκαίρι, οπότε ο υδράργυρος χτυπάει

κόκκινο. Αν αρχίσουν να ξεσπούν πρόωρα πυρκαγιές, τότε... ο Θεός να βάλει το χέρι του.
Αυτή τη στιγμή, από τα συνολικά 18 αεροσκάφη Καναντέρ (11 CL-215 και 7 CL-415) που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία, είναι έτοιμα να πετάξουν σε αποστολή κατάσβεσης πυρκαγιών τα 4 (2 CL-215 και 2 CL-415). Ναι, κι όμως είναι έτσι. Αυτή είναι η θλιβερή πραγματικότητα που οφείλεται σε μια σειρά παραγόντων που έχουν να κάνουν με τον περιορισμό των κονδυλίων για τη δασοπυρόσβεση στα χρόνια των Μνημονίων, τα απαρχαιωμένα πυροσβεστικά αεροσκάφη (τα πρώτα αγοράστηκαν την περίοδο 1975-1977), την έλλειψη ανταλλακτικών, τις καθυστερήσεις στην επισκευή και τη συντήρησή τους, κυρίως στην ΕΑΒ κ.ά. Για όλα αυτά βεβαίως υπάρχουν και πολιτικές ευθύνες, όχι μόνο της νυν κυβέρνησης, που έχει να διαχειριστεί έναν γερασμένο στόλο αεροσκαφών, αλλά κυρίως των προηγούμενων, που, όταν υπήρχαν χρήματα και έπρεπε να ληφθούν αποφάσεις, δεν ελήφθησαν.

Ο προγραμματισμός για τα τέλη Μαΐου θέλει να παραδίδονται το πολύ ακόμη δύο πυροσβεστικά αεροσκάφη στη διάθεση του Πυροσβεστικού Σώματος, που έχει και την ευθύνη του επιχειρησιακού σχεδιασμού. Από εκεί και πέρα, αβεβαιότητα και αναμονή. Πληροφορίες από το ΓΕΑ αναφέρουν πως στην καλύτερη των περιπτώσεων ίσως στα τέλη Ιουνίου να βρίσκονται σε επιχειρησιακή διαθεσιμότητα έξι ή επτά CL-215 και τέσσερα ή το πολύ πέντε CL-415. Οσον αφορά τα πτητικά μέσα του Πυροσβεστικού Σώματος, αυτά που διαθέτει και αυτά που μισθώνει είναι περισσότερα κατά τρία ελικόπτερα. Οπως έχει τονίσει ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας, έχουν εξασφαλιστεί έγκαιρα ένα παραπάνω ελικόπτερο βαρέος τύπου (4 αντί 3) και δύο παραπάνω μεσαίου τύπου (9 αντί 7).

Αναφορικά με την εξέλιξη των εργασιών επισκευής των Καναντέρ, αυτή τη στιγμή έξι αεροσκάφη του παλαιού τύπου CL-215 είναι στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία και άλλα τρία στις μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας, ενώ από τα νεότερου τύπου CL-415 δύο αεροσκάφη βρίσκονται στα υπόστεγα της ΕΑΒ και άλλα τρία στην Ελευσίνα. Τα συνολικά έξι αεροσκάφη που επισκευάζουν οι τεχνικοί της Π.Α. είναι αυτά που έχουν τις μικρότερες και αντιμετωπίσιμες ζημιές και αυτά θα τεθούν πρώτα σε υπηρεσία.

Ανακατασκευή

Τα Καναντέρ που είναι στην ΕΑΒ αντιμετωπίζουν προβλήματα κυρίως με τον κινητήρα τους. Εστάλησαν στις ΗΠΑ 12 κινητήρες για να ανακατασκευαστούν, να έρθουν εγκαίρως και να τοποθετηθούν στα αεροσκάφη, ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο δυνατό τα προβλήματα. Το κόστος ανακατασκευής των κινητήρων θα αγγίξει τα 9.000.000 ευρώ και είχε ανακοινωθεί ότι θα παραδοθούν σταδιακά από τον Απρίλιο έως τον Μάιο. Οι πληροφορίες όμως αναφέρουν πως αυτό δεν έχει γίνει (τουλάχιστον για όλους τους κινητήρες), με συνέπεια να παρατείνεται η παράδοση των Καναντέρ. Αξίζει δε να σημειωθεί πως από τη στιγμή που θα έρθει στην Ελλάδα ένας κινητήρας θα πρέπει να συναρμολογηθεί από τους τεχνικούς της και ακολούθως να γίνουν όλες οι δοκιμές στο έδαφος και στον αέρα. Χρειάζεται δηλαδή επιπλέον χρόνος.

Οι τεχνικοί της ΕΑΒ αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες, καθώς ανταλλακτικά για να μπορέσουν να προχωρήσουν οι επισκευές δεν υπάρχουν. Αλλο ένα σημαντικό στοιχείο, ωστόσο, είναι η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού στην Αεροπορική Βιομηχανία, καθώς τα τελευταία χρόνια συνταξιοδοτήθηκαν πολλοί τεχνικοί, δεν προσλήφθηκε νέο προσωπικό και επιλέχθηκε να λειτουργήσει η εταιρία με εργολάβους. Αυτό είχε ως συνέπεια πολλά προγράμματα της ΕΑΒ, όπως και η συντήρηση των Καναντέρ, να βγαίνουν εκτός χρονοδιαγραμμάτων.

Επιπλέον, λόγω έλλειψης κονδυλίων δεν ακολουθούνται διαδικασίες follow on support για την προμήθεια ανταλλακτικών σε μακροχρόνιο ορίζοντα και τα προβλήματα αντιμετωπίζονται κατά περίπτωση. Κάτι που τελικά κοστίζει ακριβότερα και όταν μιλάμε για δάση, περιβάλλον και οξυγόνο, πολύ ακριβά. Την κατάσταση ασφαλώς επιδεινώνει το γεγονός ότι η κατασκευάστρια εταιρία των Καναντέρ έχει κλείσει και παρότι είναι σε θέση να προμηθεύσει κάποια ανταλλακτικά, οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες. Για κάποιο διάστημα, μάλιστα, είχε διακόψει με εφοδιασμό ανταλλακτικών τη χώρα μας, καθώς είχε σταματήσει να κάνει πιστώσεις προς το Ελληνικό Δημόσιο.

Καταπονήσεις

Δεν είναι, πάντως, μόνο οι κινητήρες παλιοί και καταπονημένοι, αλλά και τα ίδια τα αεροσκάφη σε όλα τα μηχανικά και δομικά μέρη. Κατά τη διάρκεια της πυρόσβεσης, για παράδειγμα, δέχονται τεράστιες καταπονήσεις από τα ρεύματα που δημιουργούνται πάνω από τα πύρινα μέτωπα. Εκτός από τα μέταλλα, όλα τα άλλα κομμάτια του αεροσκάφους είναι παλαιά και παρουσιάζουν συχνά βλάβες, που κάθε χρόνο αυξάνονται τουλάχιστον κατά 10%. Βεβαίως, τα προβλήματα είναι πολύ μεγαλύτερα και σοβαρότερα για τα CL-215, που είναι σχεδόν 44 ετών αεροσκάφη και έχουν βάλει ατελείωτες ώρες πτήσης στις πυρκαγιές.

Ακόμη και όταν δηλαδή τα αεροσκάφη βγουν από τη συντήρηση και την επισκευή, ο επιχειρησιακός χρόνος μέχρι να παρουσιάσουν μια νέα βλάβη έχει μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οσο και αν κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες τα τεχνικά κλιμάκια της Πολεμικής Αεροπορίας στις μονάδες να επιδιορθώσουν τις βλάβες, αυτές παίρνουν χρόνο και στερείται έτσι δυνατοτήτων η αεροπυρόσβεση. Αν δε υπάρχει μηχανικό πρόβλημα και αυτό είναι σημαντικό, τότε το αεροσκάφος ενδέχεται να μην επιχειρήσει ξανά καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Ο αριθμός των Καναντέρ έχει λιγοστέψει με τα χρόνια, η φθορά έχει αυξηθεί, οπότε αυτομάτως και οι πιθανότητες καθήλωσής τους επίσης αυξάνονται.

Στο τελευταίο 10ήμερο του Μαΐου τα αεροσκάφη που υπάρχουν σε επιχειρησιακή διαθεσιμότητα είναι μόλις τέσσερα, έως έξι το πολύ μέχρι το τέλος του μήνα από το σύνολο των 18, αλλά και ο εναπομείναν χρόνος λειτουργίας τους είναι από ελάχιστος έως ανύπαρκτος.
Για να αντιμετωπιστούν μάλιστα οι αυξημένες ανάγκες που υπάρχουν τόσο στον τομέα της επιτήρησης όσο και στον τομέα της κατάσβεσης, θα διατεθούν, όπως κάθε χρόνο, σε πολλά σημεία ανά την επικράτεια τα μικρά αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας Pezetel, ενώ είναι πιθανό να αναλάβουν δράση και πάλι κάποια από τα ελικόπτερα Σινούκ του Στρατού. Η χρήση, ωστόσο, αυτών των ελικοπτέρων είναι περιορισμένη, λόγω τόσο της επικινδυνότητας που υπάρχει κατά τη διαδικασία κατάσβεσης όσο και της μικρής αποτελεσματικότητας στα μεγάλα πύρινα μέτωπα. Ο Ν. Τόσκας έχει δηλώσει επίσης ότι στην επιτήρηση θα λάβουν μέρος και τα ελικόπτερα της Ελληνικής Αστυνομίας.

Στη μάχη με τις φλόγες από το 1975

Σαράντα δύο και πλέον χρόνια αποστολών αεροπυρόσβεσης έχουν συμπληρώσει τα παλαιότερα από τα πυροσβεστικά αεροσκάφη τύπου Καναντέρ CL-215. Τα νεότερα CL-415 μπορεί να έχουν σχεδόν τα μισά χρόνια υπηρεσίας με τα χρώματα της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά η καταπόνησή τους είναι εξίσου μεγάλη, καθώς λόγω του μεγαλύτερου όγκου νερού που παίρνουν, των πιο ισχυρών κινητήρων και του υδραυλικού συστήματος πλοήγησης (τα CL-215 έχουν μηχανικό σύστημα) έχουν σηκώσει στα φτερά τους τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο βάρος της αεροπυρόσβεσης.

Το πρώτο από τα συνολικά 20 CL-215 που αγόρασε η Ελλάδα παρελήφθη τον Δεκέμβριο του 1975. Αμέσως μετά άρχισαν να παραλαμβάνονται και άλλα αεροσκάφη. Η επόμενη «φουρνιά» ήρθε την περίοδο 1986-1990, με τα τελευταία να τα παίρνουμε μεταχειρισμένα από τη Σερβία το 1997. Την πενταετία 1999-2004 η Ελλάδα προχώρησε σε μερική ανανέωση του στόλου των πυροσβεστικών αεροσκαφών αγοράζοντας 10 νέου τύπου Καναντέρ CL-415. Το ένα από αυτά συνετρίβη τον Ιούλιο του 2007 κατά τη διάρκεια δασοπυρόσβεσης στα Νέα Στύρα Ευβοίας, με τους χειριστές του να ανασύρονται νεκροί. Ακολούθησαν άλλα δύο ατυχήματα.
Η Ελλάδα, πάντως, ακόμη και σήμερα διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους πυροσβεστικών αεροσκαφών στην Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Γαλλία, που έχει να καλύψει επικράτεια πέντε φορές μεγαλύτερη από την ελληνική, με περισσότερα δάση, έχει για αεροπυρόσβεση 12 CL-415 και εννέα άλλου τύπου αεροσκάφη.

Οι συνθήκες είναι όμως αυτές που κάνουν τη διαφορά, αφού η θερμοκρασία στη χώρα μας είναι υψηλότερη και βεβαίως είναι πιο μακρά η καλοκαιρινή περίοδος.
Πέρυσι, λόγω αυξημένων αναγκών στην αεροπυρόσβεση τέθηκε θέμα να πάρουμε τέσσερα μεταχειρισμένα αεροσκάφη CL-215 από τον Καναδά, αλλά αυτό το ενδεχόμενο δεν προχώρησε τελικά, επειδή το κόστος απόκτησής τους σε σχέση με την εναπομείνασα διάρκεια ζωής τους κρίθηκε ασύμφορο. Στο παρελθόν είχε υπάρξει μελέτη τόσο από το Πυροσβεστικό Σώμα όσο και από την Πολεμική Αεροπορία για την αντικατάσταση των απαρχαιωμένων CL-215 με καινούργια, αλλά επίσης δεν προχώρησε λόγω υψηλού κόστους.

«Πυροσβέστες χωρίς κράνη, μπότες, γάντια και με ανεπαρκή οχήματα»

«Πεντακόσιοι πυροσβέστες έχουν μετακινηθεί από πέρυσι στα αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport, αλλά ουδέποτε έχουν αναπληρωθεί από άλλους» τονίζει ο πρόεδρος της Ενωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος Γιάννης Σταμούλης μιλώντας στην «κυριακάτικη δημοκρατία» και περιγράφοντας τις ελλείψεις που υπάρχουν τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε ατομικό εξοπλισμό και πυροσβεστικά οχήματα.

Ο κ. Σταμούλης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη φετινή αντιπυρική περίοδο και αυτό γιατί, όπως λέει, οι φωτιές του Μαρτίου και του Απριλίου δείχνουν πως η καύσιμη ύλη είναι μεγάλη λόγω του σχετικά ήπιου χειμώνα και των υψηλών θερμοκρασιών που προηγήθηκαν των τελευταίων ημερών με τις λίγες βροχές.
«Η βελτίωση των καιρικών συνθηκών θα αναζωπυρώσουν τους κινδύνους» εκτιμά ο πρόεδρος της Ενωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος, αν και εύχεται να διαψευστεί. Δυστυχώς, όμως, η κατάσταση των επίγειων μέσων της Πυροσβεστικής είναι τραγική και αυτό εντείνει την ανησυχία, όπως και το γεγονός ότι η φροντίδα των δασών (υλοτόμοι, αντιπυρικές ζώνες κ.ά.) έχει περιοριστεί εξαιρετικά.

«Το 70% των οχημάτων είναι ηλικίας άνω των 15 ετών» λέει ο κ. Σταμούλης, περιγράφοντας έναν πολύ γερασμένο στόλο οχημάτων και ταυτόχρονα προβληματικών, καθώς υπάρχει μεγάλη στέρηση στις επισκευές και στη συντήρησή τους ελλείψει κονδυλίων. «Πολλές φορές έχει συμβεί να μας αφήνουν στον δρόμο προς το μέτωπο της πυρκαγιάς. Δεν είναι αξιόπιστα» προσθέτει και καταλήγει λέγοντας πως στα χρόνια των Μνημονίων το Πυροσβεστικό Σώμα έγινε κακοπληρωτής και τα συνεργεία αποφεύγουν να κάνουν τις επισκευές που απαιτούνται. Ο κ. Σταμούλης στέκεται και στις τραγικές ελλείψεις που έχουν οι πυροσβέστες όσον αφορά τα μέσα ατομικής προστασίας. «Δεν υπάρχουν κράνη, δεν υπάρχουν μπότες, γάντια και γενικά ατομικός εξοπλισμός. Καταφέραμε να πάρουμε μία στολή έπειτα από δέκα χρόνια, αλλά αυτό δεν λύνει τα προβλήματα. Πολλές φορές οι πυροσβέστες αναγκάζονται να πληρώνουν οι ίδιοι τα μέσα ατομικής προστασίας, προκειμένου να αισθάνονται ασφαλείς» σημειώνει.

Μαζί με τα προβλήματα στα επίγεια μέσα αναφέρεται και στα εναέρια, επιβεβαιώνοντας την τραγική εικόνα των Καναντέρ, αλλά και αυτή που επικρατεί στα ελικόπτερα ιδιοκτησίας του Πυροσβεστικού Σώματος. «Εχουμε πέντε ελικόπτερα και διαθέτουμε μόνο δέκα πιλότους για να τα πετάξουν. Είναι αστείο να λέμε πως είναι όλα επιχειρησιακά με δέκα χειριστές» υποστηρίζει και συμπληρώνει ως μοναδική νότα αισιοδοξίας το γεγονός ότι φέτος έχουν νοικιαστεί τρία περισσότερα ελικόπτερα (ένα βαρέος τύπου και δύο μεσαίου) σε σχέση με πέρυσι.

Σχετικά με το προσωπικό, ο πρόεδρος της Ενωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος επισημαίνει τις σημαντικές ελλείψεις και την αύξηση του μέσου όρου ηλικίας των πυροσβεστών. «Σε αριθμό είμαστε περίπου οι ίδιοι με πέρυσι, αλλά οι 500 πυροσβέστες που διατέθηκαν για τα αεροδρόμια της Fraport δεν αντικαταστάθηκαν, με συνέπεια να στερείται η δασοπυρόσβεση από έναν σημαντικό αριθμό έμπειρων στελεχών» ισχυρίστηκε και, κλείνοντας, έθεσε τους αρμοδίους προ των ευθυνών τους, διατυπώνοντας το ερώτημα: «Με αυτά τα δεδομένα πώς θα ανταποκριθούμε;».