Μουσικό σχήμα με μοναδικό οδηγό την παράδοσή μας

18:25 30/4/2018 - Πηγή: Dimokratianews

Μουσικό σχήμα με μοναδικό οδηγό την παράδοσή μας30.04.2018Πρόσωπα

Ο ιεροψάλτης Κωνσταντίνος Κίκιλης και οι αδελφές του Αγγελική και Βασιλική, μαζί με τον φίλο τους Γιώργο Παπαϊωάννου, έφτιαξαν μια μπάντα χωρίς όνομα, αλλά με όραμα τη δημιουργία που εμπνέεται από το παρελθόν

Μια δροσερή συντροφιά νέων ανθρώπων, κόντρα στον καιρό, αναζητά το χαμένο νήμα που μας συνδέει με το παρελθόν, όχι για μια στείρα και άγονη συντήρηση, αλλά για μια αέναη ανατροφοδότηση, καθώς το δέντρο χρειάζεται τη ρίζα του για να αναπτυχθεί και να ευδοκιμήσει. Πρόκειται για τον Κωνσταντίνο Κίκιλη,

τη Βασιλική και την Αγγελική Κίκιλη και τον Γιώργο Παπαϊωάννου, συνεπικουρούντος και του σοφού, ώριμου ηλικιακά, της ομάδας Παναγιώτη Κίκιλη. Ενα μουσικό σχήμα στους δρόμους της παράδοσης.

Φυσικά, δεν είναι οι μόνοι νέοι άνθρωποι που ανακάλυψαν το ζωηφόρο νάμα της μουσικής μας παράδοσης. Σχήματα που καλλιεργούν την παραδοσιακή μουσική υπάρχουν πολλά και αξιόλογα. Μας εντυπωσίασε όμως η επιμονή των παιδιών αυτών στην αναζήτηση μουσικών τρόπων από κάθε κόγχη της Ρωμηοσύνης, όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο αυθεντικό, το «αρχετυπικό», κλίμα της παράδοσης.

Ο Κωνσταντίνος είναι ιεροψάλτης. Από μικρό παιδί είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει τη βυζαντινή και την παραδοσιακή μουσική, με κύριο δάσκαλο τον πατέρα του Παναγιώτη Κίκιλη, πρωτοψάλτη του Ιερού Ναού Αγίας Σοφίας Πειραιώς. Τα τρία αδέλφια και ο φίλος τους Γιώργος Παπαϊωάννου δημιούργησαν ένα υπέροχο μουσικό σχήμα, δίχως όνομα, που συμμετέχει σε πολλές μουσικές εκδηλώσεις, αποσπώντας την αγάπη και τον ενθουσιασμό του κοινού. Στο τραγούδι είναι η Βασιλική και η Αγγελική, ενώ κάποιες φορές λαμβάνει μέρος και ο πατέρας τους, ο Παναγιώτης Κίκιλης. Ο Κωνσταντίνος συμμετέχει με το βιολί και ο Γιώργος με το λαούτο, το οποίο παίζει και ο Παναγιώτης Κίκιλης.

ΤΟ ΛΑΟΥΤΟ

«Το λαούτο είναι η βάση της ορχήστρας» λέει ο Κωνσταντίνος «διότι αποτελεί το αρμονικό και το ρυθμικό πλαίσιο που προδιαθέτει τα μελωδικά όργανα, όπως το βιολί, να παίξουν με το ανάλογο ύφος». Ο ίδιος εξηγεί ότι το παραδοσιακό, «ανοιχτό» λεγόμενο, λαούτο δίνει μεγαλύτερη ελευθερία στον ρυθμό, χρησιμοποιώντας ελληνικές συγχορδίες, που επιτρέπουν στο βιολί να ερμηνεύει κατά τις παραδοσιακές επιταγές. Ως αποτέλεσμα έρευνας προκύπτει ότι το παραδοσιακό λαούτο παιζόταν κατά το παρελθόν, σε γενικές γραμμές, με αυτό τον (ανοιχτό) τρόπο στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, κάτι που πλέον σπανίζει. Αρα, αφού θέλουμε να παίξουμε παραδοσιακή ελληνική μουσική, πρέπει να προσπαθήσουμε να μην αλλοιώσουμε την κατά τόπους ελληνική παράδοση, αφού κυρίως αυτή ανήκει στον λαό που την καλλιέργησε και αποτελεί μέρος της ιδιοπροσωπίας του.

Ρωτήσαμε τον Κωνσταντίνο αν η βυζαντινή και η παραδοσιακή μουσική είναι συγκοινωνούντα δοχεία. «Η παραδοσιακή είναι λαϊκή έκφανση της ελληνικής μουσικής, ενώ η εκκλησιαστική αποτελεί λόγια μορφή της, που αποβλέπει στο να “ντύσει” κατάλληλα μουσικά την υμνολογία της Εκκλησίας» τονίζει και προσθέτει: «Ωστόσο και στους δύο χώρους προσπαθούν να υπεισέλθουν νεωτερικά στοιχεία, που συχνά αλλοιώνουν το μήνυμά τους. Γιατί τόσο η παραδοσιακή όσο και (πολύ περισσότερο) η βυζαντινή, πέραν της τέρψης, περιέχουν και κάποιο μήνυμα. Προσπαθούμε, λοιπόν, να κρατήσουμε ό,τι συναντούμε στους παραδοσιακούς ψάλτες και μουσικούς, των οποίων η έκφραση είναι η πλέον αυθεντική».

Η εποχή που διανύουμε είναι εν εξελίξει και δεν επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων. Ωστόσο τα πολιτισμικά προϊόντα δεν δημιουργούνται με τον τρόπο των έργων της παράδοσης: «Επιβάλλονται» στο κοινό, δεν αποτελούν την πηγαία έκφραση της κοινότητας διά στόματος του ανώνυμου αφηγητή, διά του λαούτου του ανώνυμου μουσικού. Γίνονται κτήμα του συνόλου μέσω της διαφημιστικής χειραγώγησης, είτε είναι ποιοτικά είτε όχι. Η παραδοσιακή κοινότητα, αντιθέτως, ανέδειξε τη δική της πολιτιστική δημιουργία, ακολουθώντας τους δικούς της ρυθμούς, με την αναπαραγωγή των δικών της πολιτισμικών εκφράσεων και τη δημιουργία νέων μορφών. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα αυτά τα νέα παιδιά, που αναζητούν τους δρόμους της παράδοσης και μας δείχνουν ότι υπάρχει ακόμη η «μαγιά» που επιμένει και αντιστέκεται.

«Χωρίς τα πολυμέσα, διατηρείται περισσότερο η ελληνικότητα του λαού μας»

Και το κοινό; Πόσο έχει εθιστεί στα καινούργια ακούσματα; Κατά πόσο μπορεί να δεχτεί τα παλιά, τα γνήσια, τα οποία σχεδόν έχει «ξεμάθει»; «Θα σας πω ένα γεγονός που μου συνέβη» απαντά ο Κωνσταντίνος. «Οταν υπηρετούσα τη θητεία μου, οι συνάδελφοί μου με παρακαλούσαν να τους παίξω κάτι παραδοσιακό. Με εντυπωσίασαν η -ασυνήθιστη για τις μέρες μας- προσοχή και η εκτίμηση που έδειχναν για την παραδοσιακή μουσική. Συμπέρανα ότι η απουσία των πολυμέσων δημιουργεί την ανάγκη της ζωντανής μουσικής και οι άνθρωποι, όταν απομακρύνονται από την υπερβολική άνεση, επιστρέφουν στη φυσιολογική, λελογισμένη ψυχαγωγία. Και βλέπει κανείς ότι διατηρείται η ελληνικότητα του λαού μας περισσότερο από ό,τι φαίνεται μέσα από τα ΜΜΕ. Προσπαθούμε, λοιπόν, όσο μπορούμε να μην ξεφεύγουμε από την παράδοση».

ΟΞΥΓΟΝΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

Μήπως κάτι τέτοιο περιορίζει τις δυνατότητες δημιουργικής έκφρασης; «Οχι» αποκρίνεται ο Κωνσταντίνος. «Αν κάποιος εισπνεύσει το οξυγόνο της παράδοσης, αυτό που θα εκπνεύσει θα είναι οπωσδήποτε δημιουργικό. Θα αφήσει οπωσδήποτε το προσωπικό στίγμα του, αν έχει προηγηθεί σοβαρή μελέτη, συνδυασμένη με βίωμα σε παραδοσιακά τοπικά γλέντια, ώστε να ξέρει ποια είναι τα όρια μέσα στα οποία θα κινηθεί με ασφάλεια. Δεν χρειάζεται να καταργήσουμε εκείνο που παραλάβαμε, προκειμένου να είμαστε δημιουργικοί. Αντιθέτως, ο κόσμος αυτό ακριβώς αναζητά, γι' αυτό πολλοί επιτυχημένοι καλλιτέχνες αντλούν ιδέες από την παράδοση». Παράλληλα, προσθέτει: «Μελετούμε τη μουσική που βγαίνει κατευθείαν από την πηγή. Μετά τον πόλεμο κυρίως η δημοτική μας μουσική δέχτηκε επιδράσεις που συχνά ξεφεύγουν από το παραδοσιακό πλαίσιο».

Τουλάχιστον έως τον πόλεμο η παραδοσιακή μουσική προσλάμβανε και αφομοίωνε δημιουργικά τα ξένα δάνεια. Αργότερα, τα ΜΜΕ, οι δισκογραφικές εταιρίες και το έντεχνο τραγούδι αντικατέστησαν την πηγαία έκφραση και τη δημιουργία της παραδοσιακής μουσικής, μολονότι αναδείχθηκαν μεγάλοι συνθέτες, που αναγνωρίζουν ότι η μουσική τους έλκει τις ρίζες της από τη δημοτική.

Από την Εφημερίδα Ορθόδοξη Αλήθεια