Στην αναμονή για σύνταξη - εφάπαξ 199.640 πολίτες

18:53 14/10/2018 - Πηγή: Dimokratianews

Στην αναμονή για σύνταξη - εφάπαξ 199.640 πολίτες14.10.2018Πρόσωπα

Το χάος που επικρατεί στον ΕΦΚΑ αποκαλύπτει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων Αντ. Κουρούκλης, ο οποίος κάνει λόγο για 30.000 αιτήματα που παραμένουν «αόρατα»

Συνέντευξη στον
Νάσο Χατζητσάκο

Σε εκκρεμότητα παραμένουν 199.640 αιτήματα για κύριες, επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ, εκ των οποίων μάλιστα

τα 30.000 είναι «αόρατα», όπως αποκαλύπτει στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (ΠΟΠΟΚΠ) Αντώνης Κουρούκλης. Την ίδια στιγμή, 20.000 δικαιούχοι είναι «εγκλωβισμένοι» στη λήψη προσωρινών, αντί οριστικών συντάξεων, ακόμη και μέχρι τέσσερα χρόνια!

Ο κ. Κουρούκλης αναφέρεται στα αποτελέσματα του νόμου Κατρούγκαλου επί των νέων συντάξεων (όσων εκδόθηκαν από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά) και επισημαίνει ότι οι μειώσεις που προκαλούνται σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς ξεπερνούν το 30% ή τα 400 ευρώ τον μήνα. Τονίζει ότι, εφόσον το μέτρο του επανυπολογισμού των συντάξεων για το 2019 εφαρμοστεί, τότε περισσότεροι από 1.200.000 παλιοί συνταξιούχοι θα υποστούν «κούρεμα» της τάξης του 16%, δηλαδή πάνω από 300 ευρώ τον μήνα. Διπλές απώλειες θα έχουν περίπου 600.000 άτομα λόγω της ταυτόχρονης κατάργησης των οικογενειακών επιδομάτων.

Ο πρόεδρος της ΠΟΠΟΚΠ υπογραμμίζει ότι «ΕΦΚΑ δεν υπάρχει» και κάνει λόγο για έναν «διοικητικό και οργανωτικό Φρανκενστάιν», με τους εργαζομένους να αντιμετωπίζουν άθλιες συνθήκες εργασίας. Εξαιτίας των μεγάλων προβλημάτων, μέχρι σήμερα δεν προωθούνται τα συνταξιοδοτικά αιτήματα του τ. Ταμείου Νομικών, των έμμισθων δικηγόρων, των συντάξεων αναπηρίας του ΟΓΑ, καθώς και οι αιτήσεις που λαμβάνουν υπόψη χρόνο ασφάλισης στο εξωτερικό.

Περίπου ενάμιση χρόνο από τη λειτουργία του ΕΦΚΑ, ποια είναι η εικόνα που έχετε για την πορεία του;

Τα οργανωτικά και λειτουργικά ζητήματα του ΕΦΚΑ δεν αποτέλεσαν βασική προτεραιότητα της ενοποίησης των Ταμείων. Ο λόγος είναι ότι η ιδέα της δημιουργίας του δεν προέκυψε σαν μια μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία σε διοικητικό και οργανωτικό επίπεδο, ανεξάρτητα αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί. Αντίθετα, επιβλήθηκε σαν μνημονιακή υποχρέωση και συνδέθηκε με την άμεση εφαρμογή των δομικών αλλαγών του νόμου Κατρούγκαλου (κυρίως του ενιαίου συστήματος υπολογισμού των νέων συντάξεων και του επανυπολογισμού των παλαιών).
Στην πορεία του εγχειρήματος υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν άρον άρον κάθε σκέψη για άμεση ενοποίηση. Μπροστά στο αδιέξοδο κλήθηκαν οι υφιστάμενες οργανωτικές δομές των πρώην Ταμείων που λειτουργούν αυτούσιες μέχρι σήμερα, σε συνδυασμό με σχετικές προσαρμογές των διαφορετικών μηχανογραφικών συστημάτων, να διεκπεραιώσουν το έργο. Αυτό, τυπικά τουλάχιστον (πέρα από τις δυσχέρειες και τα δεκάδες προβλήματα), έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Το πρόσημο, βέβαια, για τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους είναι απόλυτα αρνητικό.
Ομως, ΕΦΚΑ ουσιαστικά δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο η Κεντρική Υπηρεσία, όπου με αποκλειστική ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας και της Διοίκησης κινδυνεύει να ταυτιστεί στα μάτια των συναδέλφων ευρύτερα με την αρνητική λειτουργία του νέου οργανισμού.
Οσο για τη σύνδεση της δημιουργίας του ΕΦΚΑ με συγκεκριμένα θετικά οικονομικά αποτελέσματα, αποτελεί επικοινωνιακό «τρικ». Διαφορετικά, ας μας αναφέρουν έστω και μία δομική αλλαγή ή παρέμβαση, π.χ. στον εισπρακτικό μηχανισμό της ναυαρχίδας των εσόδων, δηλαδή στο ΙΚΑ, που θα δικαιολογούσε μια τέτοια σύνδεση.
Επομένως, τα προβλήματα είναι μπροστά μας και συνδέονται με την ανυπαρξία στοιχειώδους σχεδιασμού για τα επόμενα και καθοριστικότερα βήματα της ενοποίησης, τα οποία, αν αντιμετωπιστούν με τη μέχρι σήμερα ανευθυνότητα θα οδηγήσουν σε οργανωτικό χάος. Αυτό, μεταξύ άλλων, προσπαθήσαμε να αναδείξουμε και στην προειδοποιητική στάση εργασίας της περασμένης Τετάρτης.

Από εργαζομένους του ΕΦΚΑ γίνονται καταγγελίες για άθλιες συνθήκες εργασίας
Η εικόνα είναι τραγική. Σε συνθήκες καύσωνα, η έλλειψη κλιματισμού και καθαριότητας διαμόρφωνε απαράδεκτες και επικίνδυνες συνθήκες εργασίας. Οι εργαζόμενοι υποχρεώνονταν σε καταλήψεις των υπηρεσιών προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί η Διοίκηση και να προχωρήσει σε λύσεις «μπαλώματα».
Η έλλειψη καθαριότητας, κλιματισμού, θέρμανσης οφείλεται αποκλειστικά στον διοικητικό και οργανωτικό «Φρανκενστάιν», που την 1η/1/2017 ονομάστηκε ΕΦΚΑ, και στις τραγελαφικές καταστάσεις που διαμορφώθηκαν. Ολόκληρο το 2017 δεν κατάφεραν να προχωρήσουν στο ζήτημα των σχετικών διαγωνισμών και την 1η/1/2018 βρεθήκαμε χωρίς υπηρεσίες καθαριότητας, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί οριστική λύση.

Πρόσφατα η «δημοκρατία» αποκάλυψε ότι το ΣτΕ έχει βάλει «στον πάγο» το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για το οργανόγραμμα του ΕΦΚΑ. Γνωρίζετε ποια είναι η τύχη του;
Το οργανόγραμμα, όπως μας ενημέρωσε η Διοίκηση σε πρόσφατη συνάντηση, βρίσκεται για υπογραφή στην Προεδρία της Δημοκρατίας και όποιες πιθανές αλλαγές ή τροποποιήσεις ζητήσει το ΣτΕ θα γίνουν εκ των υστέρων. Οσο για την έλλειψη οργανογράμματος μέχρι σήμερα, συνδέεται με τη σιωπηρή υπαναχώρηση στο ζήτημα της πλήρους ενοποίησης. Υποτίθεται ότι θα είχε ολοκληρωθεί στις 31/12/2016. Από τότε έχουν κυκλοφορήσει τουλάχιστον 50 τροποποιημένες «εκδόσεις», χωρίς βέβαια τη θεσμική συμμετοχή των εργαζομένων και χωρίς μέχρι σήμερα να έχει υπογραφεί.
Οι τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι θα υπογραφεί στο τέλος του μήνα. Πρόκειται για ένα συγκεντρωτικό, «αθηνοκεντρικό» σχέδιο με το οποίο διαφωνούμε.
Ωστόσο, η απάντηση στο ερώτημα είναι ότι τόσο το περιεχόμενο όσο και η διαδικασία εφαρμογής του θα επηρεάσουν καθοριστικά το νέο Υπερταμείο προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση, εφόσον όμως αυτό υπάρξει στην πραγματικότητα. Προς το παρόν η συζήτηση είναι μόνο θεωρητική. Στο τέλος θα επιχειρήσουν να ρίξουν το βάρος της ευθύνης στους εργαζομένους. Μόνο που τους είχαμε προειδοποιήσει από τον Ιούνιο του 2016 και δεν θα καθίσουμε με σταυρωμένα χέρια.

Πόσα εκκρεμή συνταξιοδοτικά αιτήματα έχουν συγκεντρωθεί στον ΕΦΚΑ και στο ΕΤΕΑΕΠ;
Οι κύριες συντάξεις που εκκρεμούν «επίσημα» είναι περίπου 50.000. Στην πραγματικότητα υπάρχουν άλλες 30.000, οι οποίες όμως είναι «αόρατες». Τις πρώτες 50.000, στις οποίες αναφέρονται δημόσια, τις χαρακτηρίζουν «ελαστικές ληξιπρόθεσμες» (βάσει του γεγονότος ότι η καθυστέρηση δεν οφείλεται σε κάποια εκκρεμότητα, είναι απλά θέμα προτεραιότητας και αντικειμενικής δυνατότητας επεξεργασίας και έκδοσης της συνταξιοδοτικής απόφασης).
Τις υπόλοιπες, που για διάφορους λόγους δεν είναι δυνατό να εκδοθούν άμεσα, τις χαρακτηρίζουν «μη ελαστικές ληξιπρόθεσμες», με επίσημη δικαιολογία ότι η ευθύνη της μη έκδοσης δεν ανήκει στον ΕΦΚΑ, αλλά σε διάφορες εκκρεμότητες με ευθύνη είτε των ασφαλισμένων είτε κάποιου άλλου φορέα, που πιθανόν παρεμβάλλεται. Και αυτές δεν τις αναφέρουν πουθενά.
Στην προκειμένη περίπτωση τα πράγματα είναι λίγο θολά σχετικά με τις αιτίες της ανελαστικότητας, διότι στη συγκεκριμένη κατηγορία, όπου τις περισσότερες φορές συναντάμε πολυετείς καθυστερήσεις, δεν είναι απίθανο να δούμε περιπτώσεις, όπως αναζήτησης ενσήμων, οι οποίες, κυρίως λόγω του φόρτου εργασίας, του διοικητικού χάους και των προτεραιοτήτων που επιβάλει η Διοίκηση, δεν έχουν ακόμη διεκπεραιωθεί. Κάποιοι αναγνώστες σας σίγουρα θα αναγνωρίσουν τη δική τους περίπτωση σε αυτό που περιγράφω.
Οσο για τις εκκρεμείς επικουρικές, οι παλαιές (με ασφαλιστικό χρόνο μέχρι 31/12/2014), σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΤΕΑΕΠ, στις 31/8/2018, ήταν 923. Οι νέες, με ασφαλιστικό χρόνο μετά την 1η/1/2015, είναι 90.235.
Αντίστοιχα, στις 30/9/2018 εκκρεμούσαν 28.482 εφάπαξ. Οι αριθμοί αυτοί, όμως, τόσο στην επικουρική όσο και στο εφάπαξ είναι θα λέγαμε «πλασματικοί». Δεκάδες χιλιάδες αιτήματα δεν εμφανίζονται επειδή εκκρεμεί η έκδοση της κύριας σύνταξης (οριστικής)!
Επίσης, στο σύνολο των συντάξεων γήρατος δεν προσμετρούν διαφόρων ειδών αιτήματα, όπως αυτά για τροποποίηση αποφάσεων κ.λπ., καθώς και οι πρωτοείσακτες αιτήσεις των τελευταίων μηνών.

Ποιος είναι ο αριθμός των προσωρινών συντάξεων; Υπάρχουν περιπτώσεις που μένουν με τις προσωρινές ακόμη και έως τέσσερα χρόνια.
Οι προσωρινές συντάξεις είναι περίπου 20.000. Ο κύριος όγκος σωρεύτηκε προτού υπάρξει η δυνατότητα απονομής οριστικών συντάξεων βάσει του νόμου Κατρούγκαλου ή παλαιότερα.
Σήμερα όλο και λιγότεροι επιλέγουν τη λύση της προσωρινής, είτε επειδή σε κάποιες κατηγορίες υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης οριστικής σύνταξης σε εύλογο χρονικό διάστημα είτε υπό τον φόβο ότι η καθυστέρηση στη μετατροπή της σε οριστική μπορεί να προσεγγίσει τους χρόνους που αναφέρατε.

Υπάρχουν καταγγελίες περί αδυναμίας έκδοσης συντάξεων (του αναλογικού μέρους άρα, κατ' επέκταση του συνόλου μιας οριστικής σύνταξης) από τον ΕΦΚΑ για μια σειρά Ταμείων. Εχουν βάση;
Είναι πλέον μεμονωμένες ή περιορισμένες, θα λέγαμε, οι περιπτώσεις που δεν υπάρχει η δυνατότητα υπολογισμού ανταποδοτικής σύνταξης. Εχω υπόψη μου κάποιες κατηγορίες στο Ταμείο Νομικών, όπως οι έμμισθοι δικηγόροι. Επίσης, τις συντάξεις αναπηρίας του ΟΓΑ ή συντάξεις με χρόνο εξωτερικού όταν είναι απαραίτητος για θεμελίωση (η συγκεκριμένη κατηγορία δεν δικαιούται ούτε προσωρινή) και πιθανότατα κάποιες άλλες υποκατηγορίες.
Το ζήτημα, πάντως, της μηχανογράφησης του ΕΦΚΑ, κυρίως λόγω της εμπλοκής μιας δημόσιας και μιας ιδιωτικής εταιρίας «κληρονομιάς» του παρελθόντος, έχει ακόμη πολύ δρόμο έως ότου διευθετηθεί και ο φορέας καταφέρει να αποκτήσει ένα λειτουργικό ΟΠΣ.

Απώλειες άνω των 300 ευρώ μηνιαίως για 1.200.000, αν ισχύσει η περικοπή

Το μεγάλο ζήτημα που αφορά όσους συνταξιοδοτήθηκαν πριν από τα μέσα Μαΐου 2016, οπότε τέθηκε σε ισχύ ο νόμος Κατρούγκαλου, έχει να κάνει με την εφαρμογή ή όχι του νομοθετημένου μέτρου των περικοπών στις συντάξεις για το 2019. Τι θεωρείτε ότι θα συμβεί;
Γνωρίζω κι εγώ όσα αναφέρουν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες. Τίποτε πιο συγκεκριμένο. Ομως, να πω ότι, ανεξάρτητα κι αν επιτευχθεί η αναστολή του μέτρου έστω και για έξι μήνες, ακόμη όμως κι αν καταργηθεί, το κόστος έμμεσα θα το πληρώσουν τα συνήθη «υποζύγια». Απλά θα έχει διαχυθεί μέσω αντιμέτρων σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες και κατηγορίες.

Μπορείτε να μας εξηγήσετε, εάν το μέτρο εφαρμοστεί, ποιες συντάξεις αφορά και πώς θα γίνουν οι περικοπές;
Το μέτρο αφορά συντάξεις που είχαν εκδοθεί ή είχε υποβληθεί αίτηση συνταξιοδότησης έως 12/5/2016. Οι περικοπές θα γίνουν μέσω της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς, δηλαδή της διαφοράς ανάμεσα στο καθαρό ποσό που λαμβάνουν σήμερα και στο ποσό που προέκυψε μετά τον επανυπολογισμό τους, με βάση τις νέες διατάξεις.
Στην περικοπή έχει τεθεί πλαφόν ώστε η διαφορά να περικόπτεται τόσο ώστε το σύνολο της σύνταξης να μη μειώνεται πάνω από 18%. Μεσοσταθμικά, οι μειώσεις θα είναι γύρω στο 16%. Είτε με οριακές μειώσεις είτε με μειώσεις που ξεπερνούν τα 300 ευρώ τον μήνα, επηρεάζουν πάνω από 1.200.000 συνταξιούχους.
Διπλές απώλειες θα έχουν εκείνοι που θα χάσουν και από την ταυτόχρονη κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων (περίπου 600.000). Σε πολλές περιπτώσεις, η συνολική μείωση θα ξεπεράσει το 18%.
Αυξήσεις μέσω του επανυπολογισμού προκύπτουν κυρίως για συνταξιούχους με λίγα χρόνια ασφάλισης, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αντισταθμίζεται η απώλεια από την κατάργηση του ΕΚΑΣ.

Ποιες οι διαφορές παλαιών και νέων με την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου

Τέλος και αφού σας ευχαριστήσω για την ενδιαφέρουσα συνέντευξη, θα ήθελα να μου πείτε ποιες διαφορές παρατηρείτε στις συντάξεις που εκδίδονται από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά σε σχέση με αυτές που αποδίδονταν με το προϊσχύον του νόμου Κατρούγκαλου καθεστώς;
Υπάρχει μια δομική διαφορά που πολύ φοβάμαι ότι σε βάθος χρόνου θα αναδειχθεί πολύ πιο κρίσιμη από τις μειώσεις που επέφερε στις νέες συντάξεις ο νόμος Κατρούγκαλου. Αφορά τον διαχωρισμό της σύνταξης σε εθνική και ανταποδοτική και κυρίως την άμεση σύνδεση της δεύτερης με τα έσοδα από εισφορές του ΕΦΚΑ, δηλαδή τον περιορισμό της υποχρέωσης του κράτους στην καταβολή μόνο της εθνικής σύνταξης. Δεν θα πρόκειται δηλαδή για σύστημα εγγυημένων παροχών στο σύνολο της σύνταξης, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει από τη στιγμή που υπάρχουν μνημονιακές και όχι μόνο δεσμεύσεις για τον περιορισμό της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Αρα, αν υπολείπονται τα έσοδα από εισφορές, θα έχει μελλοντικά κάθε κυβέρνηση τη δυνατότητα επιχορήγησης για να καλυφθεί η δαπάνη της ανταποδοτικής σύνταξης;

Οσο για τα ποσά των νέων κύριων συντάξεων, υπάρχουν περιπτώσεις που οι μειώσεις ξεπερνούν το 30% ή τα 400 ευρώ, ενώ πλήττονται κυρίως όσοι συνταξιοδοτούνται με πολλά χρόνια ασφάλισης.
Υποτίθεται ότι ευνοούνται οι ασφαλισμένοι με λιγότερο ασφαλιστικό χρόνο και αντίστοιχα αυξάνονται οι χαμηλές συντάξεις, αναδεικνύεται δηλαδή ο αναδιανεμητικός χαρακτήρας του συστήματος. Οπως ανέφερα, οι όποιες αυξήσεις δεν αντισταθμίζουν την κατάργηση του ΕΚΑΣ, χωρίς να υπολογίσουμε την πιθανή μείωση του αφορολογήτου.
Στις συντάξεις χηρείας δε, ανεξάρτητα από τον χρόνο ασφάλισης, γίνεται πραγματική σφαγή.

Οσον αφορά τους συνταξιούχους «δύο ταχυτήτων», πολύ φοβάμαι ότι αργά ή γρήγορα το ζήτημα θα λυθεί όχι με την αποκατάσταση των νέων, αλλά φέρνοντας στην ίδια κατάσταση και τους παλιούς, μέσω της κατάργησης κάθε υφιστάμενης διαφοράς! Εκτός κι αν όλοι μαζί διεκδικήσουν την αντιστροφή αυτής της σχεδόν προδιαγεγραμμένης εξέλιξης προς την κατεύθυνση μιας πραγματικά δίκαιης λύσης, η οποία βέβαια προϋποθέτει την πλήρη κατάργηση του ν. 4387/16.