Μάτι: Αυτός είναι ο πολεοδομικός σχεδιασμός για την περιοχή

19:25 12/3/2025 - Πηγή: Dimosio

Η κυβέρνηση επικυρώνει την πλήρη ανασυγκρότηση της ευαίσθητης περιοχής στο Μάτι, επτά χρόνια μετά τη φονική πυρκαγιά, δημιουργώντας ένα πλαίσιο ασφάλειας και προστασίας. Το σχέδιο περιλαμβάνει πέντε πολεοδομικές ενότητες σε εκτός σχεδίου περιοχές, συνολικής έκτασης 2.579 στρεμμάτων, που καλύπτουν περιοχές της Νέας Μάκρης και της Ραφήνας.

Με Κοινή Υπουργική Απόφαση εγκρίθηκε το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής, το οποίο καθορίζει δρόμους, οικόπεδα, κοινόχρηστους χώρους και όρους δόμησης, ενώ παράλληλα κυρώθηκε η Πράξη Εφαρμογής του για τις πυρόπληκτες περιοχές της Δημοτικής

Ενότητας Νέας Μάκρης στον Δήμο Μαραθώνα και της Δημοτικής Ενότητας Ραφήνας στον Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου. Επιπλέον, εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για όλα τα προβλεπόμενα έργα, όπως υδραυλικά και λιμενικά έργα, καθώς και ένας εμβληματικός Παραλιακός Περίπατος.

Το σχέδιο στοχεύει στην ενίσχυση της ασφάλειας κατοίκων και επισκεπτών, στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην προστασία από φυσικές καταστροφές. Περιλαμβάνει τη βελτίωση του δημόσιου χώρου με τη δημιουργία νέων και μεγαλύτερων δρόμων, πλατειών, κοινόχρηστων χώρων πρασίνου, πεζοδρόμων και κοινωφελών εγκαταστάσεων.

Σύμφωνα με το υπουργείο, αυτή είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής πολεοδομίας που εγκρίνονται ταυτόχρονα, με μία Κοινή Υπουργική Απόφαση, το Ρυμοτομικό Σχέδιο, οι περιβαλλοντικοί όροι των έργων και η Πράξη Εφαρμογής, διασφαλίζοντας την άμεση υλοποίηση του σχεδιασμού.

Οι 7 βασικές παρεμβάσεις του ΡΣΕ

1. Συστήνονται 5 Πολεοδομικές Ενότητες, συνολικής έκτασης 2.579 στρ. που μέχρι σήμερα είχαν αναπτυχθεί ως εκτός σχεδίου περιοχές στους Δήμους Μαραθώνα και Ραφήνας – Πικερμίου και αφορούν σε 2.571 ιδιοκτησίες και 3.962 ιδιοκτήτες. Στον Δήμο Μαραθώνα δημιουργούνται 2 Πολεοδομικές Ενότητες, συνολικής έκτασης 1.507 στρ., η Αγία Μαρίνα και το Μάτι. Στον Δήμο Ραφήνας – Πικερμίου δημιουργούνται 3 Πολεοδομικές Ενότητες, συνολικής έκτασης 1.072 στρ., το Κόκκινο Λιμανάκι, τα Σκουφέικα και ο Πευκώνας.

2. Στις 5 νέες Πολεοδομικές Ενότητες (2.579 στρ. συνολικά) καθορίζονται ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές και προβλέπονται:

– Οικοδομήσιμες εκτάσεις 1.832 στρ.,

– Κοινόχρηστοι χώροι 152 στρ., εκ των οποίων 120 στρ. για κοινόχρηστους πρασίνου και 32 στρέμματα για πλατείες, χώρους καταφυγής/σημεία συγκέντρωσης πληθυσμού και χώρους στάθμευσης.

– Κοινωφελείς χώροι 109 στρ.

– Δίκτυο κυκλοφορίας οχημάτων 352 στρ. (Στις υφιστάμενες οδούς συνολικού μήκους 64.738 μ. προστίθενται νέες διανοίξεις οδών συνολικού μήκους 41.604 μ. Το συνολικό δίκτυο θα επεκταθεί στα 106.342 μ., σημειώνοντας αύξηση κατά 64,2%.

– Πεζοδρόμοι 105 στρ.

– Ζώνες 6 υδατορεμάτων 29 στρ.

3. Καθορίζονται χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί δόμησης

Στο σύνολο της έκτασης του ΡΣΕ θεσμοθετείται χρήση αμιγούς κατοικίας, ενώ σε ορισμένες μόνο περιοχές επιτρέπεται η χρήση γενικής κατοικίας με περιορισμούς.

4. Προσδιορίζονται Ζώνες Γεωλογικά Κατάλληλες ή Ακατάλληλες για Δόμηση, με στόχο την αντισεισμική θωράκιση της περιοχής, όπως και την αποφυγή περιοχών με κατολισθητικά φαινόμενα.

5. Οριοθετούνται οριστικά και διευθετούνται 9 υδατορέματα και προβλέπονται 10 έργα ελέγχου και ρύθμισης πλημμυρικών ροών (μικρά φράγματα). Έτσι επιτυγχάνεται η μείωση της έκτασης της ζώνης πλημμύρας των υδατορεμάτων κατά περίπτωση έως και κατά 91,2% σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση.

6. Εγκρίνονται λιμενικά και ακτομηχανικά έργα για την προστασία των ακτών από την περαιτέρω διάβρωση και υποσκαφή των πρανών.

7. Εγκρίνεται η κατασκευή του Παραλιακού Περιπάτου που θα αποτελέσει νέο τοπόσημο και πόλο έλξης για την περιοχή.

Πρόκειται για ένα εμβληματικό έργο και σημείο αναφοράς που μετατρέπει την ακτογραμμή σε ελκυστικό προορισμό αναψυχής. Ο Παραλιακός Περίπατος συνολικού μήκους 3,87 χλμ. και ελάχιστου πλάτους 3,5 μ. θα ενώνει την ακτογραμμή από τον Άγιο Ανδρέα έως το Κόκκινο Λιμανάκι, αξιοποιώντας την υφιστάμενη γεωμορφολογία και προστατεύοντας την ακτογραμμή από τη διάβρωση. Ο Παραλιακός Περίπατος θα συνδέει τις Λεωφόρους Ποσειδώνος, Δημοκρατίας μέσω υφιστάμενων και νέων διόδων πρόσβασης εξυπηρετώντας πεζούς και ποδηλάτες ενώ στο μεγαλύτερο τμήμα του εξασφαλίζεται η προσβασιμότητα σε ΑμεΑ και άτομα με μειωμένη κινητικότητα.

Πέντε χρόνια προετοιμασίας

Ο χρόνος ολοκλήρωσης του συνολικού πολεοδομικού σχεδιασμού Α΄ και Β΄ επιπέδου, δηλαδή του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής (ΕΠΣ και ΡΣΕ), δεδομένων των πολλών ιδιαιτεροτήτων και παθογενειών της περιοχής, διήρκεσε συνολικά 5 χρόνια. Σημειώνεται ότι η ολοκλήρωση των εν λόγω διαδικασιών μέχρι σήμερα χρειαζόταν κατά μέσο όρο 20 – 30 χρόνια, και πάντως χωρίς να απαιτούνται οι προδιαγραφές και οι εμπεριστατωμένες μελέτες που εκπονήθηκαν για τον ανασχεδιασμό στο Μάτι.

Υπενθυμίζεται, δε, ότι η ανασυγκρότηση της πυρόπληκτης περιοχής ξεκίνησε κατ΄ ουσίαν στις 10/02/2020 με την Υπογραφή Σύμβασης για την εκπόνηση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ), το οποίο δημοσιεύτηκε στις 07/06/2022 (ΦΕΚ Δ΄ 398/2022). Με την έγκριση του ΕΠΣ και των περιβαλλοντικών όρων αυτού, απέκτησε η περιοχή πολεοδομικό σχεδιασμό Α΄ επιπέδου. Το Β΄ επίπεδο σχεδιασμού ξεκίνησε με την υπογραφή σύμβασης για την εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής (ΡΣΕ) στις 29/07/2021. Μάλιστα, λόγω της ανάγκης ταχείας ανασυγκρότησης της περιοχής επελέγη η θεσμοθέτηση του ΡΣΕ με ΚΥΑ αντί ΠΔ, όπως προβλέπεται ως δυνατότητα στο άρθρο 10 του ν. 4447/2016.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε: «Μια νέα εποχή ανασυγκρότησης ξεκινάει για το Μάτι. Με μια Απόφαση προχωράει το Ρυμοτομικό Σχέδιο και ταυτόχρονα κυρώνεται η Πράξη Εφαρμογής του για την πυρόπληκτη περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Νέας Μάκρης του Δήμου Μαραθώνα και της Δημοτικής Ενότητας Ραφήνας του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου, ενώ παράλληλα εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι όλων των έργων (υδραυλικών & λιμενικών), καθώς και ενός εμβληματικού Παραλιακού Περιπάτου. Ευχαριστώ τον Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκο Ταγαρά και τον Γενικό Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιο Μπακογιάννη, για την πολύ δύσκολη αποστολή την οποία έφεραν εις πέρας».

Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Ταγαράς, ο οποίος πήρε πάνω του όλο το σχεδιασμό δήλωσε ότι το ρυμοτομικό σχέδιο για το Μάτι αποτελεί ένα εμβληματικό ολιστικό σχέδιο που αποτελεί «πιλότο» αστικής ανάπλασης, περιβαλλοντικής αποκατάστασης και θωράκισης.

Η ολοκλήρωση και των δύο επιπέδων σχεδιασμού (Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου -ΕΠΣ και Ρυμοτομικό Σχεδίου -ΡΣΕ) με την ταυτόχρονη περιβαλλοντική έγκριση όλων των προβλεπόμενων έργων μέσα σε μια 5ετία, κρίνεται όπως τονίζει ένα ιδιαίτερα απαιτητικό και φιλόδοξο εγχείρημα. «Αφενός, διότι κληθήκαμε να ανασχεδιάσουμε μία ήδη δομημένη περιοχή με πλήθος πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων.

Το Μάτι, ως προς την πολεοδομική του διάσταση, αποτελεί ουσιαστικά μικρογραφία των παθογενειών ολόκληρης της χώρας. Αφετέρου, διότι ολοκληρώσαμε ταυτόχρονα τον σχεδιασμό και τις περιβαλλοντικές εγκρίσεις των απαραίτητων έργων σε ταχύτατους χρόνους, για τα μέχρι σήμερα ελληνικά δεδομένα. Για το τελικό αποτέλεσμα αυτής της πολυεπίπεδης και απαιτητικής διαδικασίας χρειάστηκε η συνεργασία και ο συντονισμός πολλών εμπλεκομένων – υπηρεσιών και Υπουργείων – υπό την καθημερινή επίβλεψη και καθοδήγηση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εξαντλώντας παράλληλα κάθε περιθώριο διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους πολίτες, φορείς και φυσικά την Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού. Τους ευχαριστώ όλους θερμά!».

10 Ερωτήσεις – Απαντήσεις για το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής στο Μάτι

1. Τι είναι το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής;

Το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής (ΡΣΕ) είναι το πολεοδομικό σχέδιο Β’ επιπέδου που αποτελεί τον λεπτομερή σχεδιασμό της πολεοδομικής οργάνωσης με την ταυτόχρονη εφαρμογή του επί εδάφους. Καθορίζει δρόμους, οικόπεδα, κοινόχρηστους χώρους και όρους δόμησης σε μια περιοχή. Απαιτείται για την έκδοση οικοδομικών αδειών.

2. Ποιος είναι ο σκοπός του ΡΣΕ για το Μάτι;

Σκοπός του είναι η ολική ανασυγκρότηση της πυρόπληκτης περιοχής στο Μάτι σε 5 Πολεοδομικές Ενότητες, που είναι σήμερα εκτός σχεδίου. Στην Αγία Μαρίνα και το Μάτι στον Δήμο Μαραθώνα και το Κόκκινο Λιμανάκι, τα Σκουφέικα και τον Πευκώνα στον Δήμο Ραφήνας – Πικερμίου.

3. Πώς θωρακίζεται το Μάτι μέσα από τον συνολικό σχεδιασμό ώστε να μην υπάρξει ξανά μια παρόμοια τραγωδία;

Η θωράκιση της περιοχής επιτυγχάνεται από μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων που αφορούν σε πολεοδομικές, περιβαλλοντικές και τεχνικές παρεμβάσεις ευρείας κλίμακας. Με την υλοποίηση όσων προβλέπει το ΡΣΕ για το Μάτι, δημιουργείται μια νέα, προστατευμένη περιοχή πρότυπο όχι μόνο για την Αττική, αλλά για όλη τη χώρα.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος όλου του σχεδιασμού τονίζεται ότι στο πλαίσιο του ΡΣΕ εκπονήθηκαν οι παρακάτω μελέτες:
1. Πολεοδομική Μελέτη Ρυμοτομικού Σχεδίου
2. Τοπογραφική – Κτηματογραφική Μελέτη και Πράξη Εφαρμογής
3. Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας
4. Συγκοινωνιακή – Κυκλοφοριακή Μελέτη
5. Μελέτη Οριοθέτησης Ρεμάτων
6. Προμελέτη Έργων Διευθέτησης των Ρεμάτων και Έργων Αντιπλημμυρικής Προστασίας
7. Ακτομηχανική Μελέτη
8. Γεωλογική και Γεωτεχνική Μελέτη αντιμετώπισης κατολισθητικών φαινομένων παράκτιων πρανών
9. Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των προβλεπόμενων έργων στην περιοχή του ΕΠΣ
10. Οριστική Μελέτη Λιμενικών Έργων για την προστασία των ακτών
11. Οριστική Υδραυλική Μελέτη διευθέτησης υδατορεμάτων και έργων αντιπλημμυρικής προστασίας.

4. Γιατί χρειάζονται παρεμβάσεις ευρείας κλίμακας για να γίνει ασφαλές και βιώσιμο το Μάτι; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της περιοχής που οδήγησαν σε ένα νέο, συνολικό σχεδιασμό ριζικής αναδιοργάνωσης;

Κατά την εκπόνηση του ΡΣΕ, αναδύθηκαν όλα τα ζητήματα – παθογένειες μιας εκτός σχεδίου περιοχής που οδήγησαν στην ανάγκη ριζικής αναδιοργάνωσης του χώρου. Αρχικά, κατά τον σχεδιασμό αντιμετωπίστηκαν πολλά πολεοδομικά, ιδιοκτησιακά και περιβαλλοντικά ζητήματα με βασικά δεδομένα:

• Την έλλειψη κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, με ελάχιστες πλατείες, πάρκα και χώροι δημόσιας χρήσης, το 49% των οικοπέδων ήταν κάτω από 500 τ.μ., το 62% των ιδιοκτησιών ήταν ήδη δομημένο (με πολλά αυθαίρετα κτίσματα) καθιστώντας δύσκολες τις ρυμοτομήσεις.
• Το υποτυπώδες και ακατάλληλο οδικό δίκτυο, καθώς οι δρόμοι είναι στενοί (