«Μονοδιάστατη» η παραγωγικότητα της Ελλάδας- Υπερσυγκέντρωση στα αστικά κέντρα

10:59 6/2/2025 - Πηγή: Reporter

Το πρόβλημα της μεγάλης απόκλισης ανάμεσα στην Αττική και τις υπόλοιες περιφέρειες της Ελλάδας αναδεικνύουν τα στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΛΣΤΑΤ για την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) ανά περιφέρεια στην Ελλάδα για το 2022.

Ο τουρισμός ανεβάζει νησιωτικές περιοχές

Αρχικά, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, όλες

οι περιφέρειες της ελληνικής επικράτειας σημείωσαν συνολική άνοδο 13,9% στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη αξία, δηλαδή την αξία παραγωγής σε βασικές τιμές μείον την ενδιάμεση ανάλωση που αποτιμάται σε τιμές αγοραστή, σε ετήσια κλίμακα.

Η μεγαλύτερη άνοδος παρατηρήθηκε στην Πελοπόννησο με 19,5%, ενώ την μικρότερη αυξητική τάση σημείωσε η Θεσσαλία με 8%. Οι υπόλοιπες περιφέρειες σημείωσαν στο σύνολό τους διψήφια ποσοστιαία άνοδο. Πέρα από την Πελοπόννησο, ισχυρές ανοδικές τάσεις σημείωσαν η Κρήτη (18,4%), το Νότιο Αιγαίο (17,6%), καθώς και τα Ιόνια Νησιά (17/0).

62,1% της ΑΠΑ προέρχεται από τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα

Παράλληλα, την ισχυρότερη ΑΠΑ σε καθαρά νούμερα κατέγραψε με μεγάλη διαφορά για άλλη μια χρονιά η Περιφέρεια Αττικής, με 88.223 εκατ. ευρώ. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται για το 2022 η Κεντρική Μακεδονία με 26.635 εκατ. ευρώ. Από την άλλη, την πιο χαμηλή επίδοση σημειώθηκε από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με 2.402 εκατ. ευρώ.

Εστιάζοντας περισσότερο στα ποσοστά συμμετοχής των περιφερειών στην ΑΠΑ της ελληνικής οικονομίας, βλέπουμε ότι σχεδόν το ήμισύ της καταγράφεται στη Περιφέρεια Αττικής με 48,1%. Δεύτερη ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία με 14%, που ως γνωστόν έχει ως κέντρο τη Θεσσαλονίκη. Ως εκ τούτου 62,1% της ΑΠΑ συγκεντρώνεται λίγο ή πολύ γύρω από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, γεγονός που δείχνει εκ νέου το πρόβλημα του συγκεντρωτισμού της οικονομική δραστηριότητας στα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας.

Την χαμηλότερη συμμετοχή σημειώνουν η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και η Περιφέρεια Ιονίων νήσων με 1,3% και 1,6% αντίστοιχα. Την ίδια στιγμή, σε χαμηλές πτήσεις κινούνται επίσης η συμμετοχή της Δυτικής Μακεδονίας (2,1%) και της Ηπείρου (2,0%).

Οι ισχυρότερες ΑΠΑ στον τουρισμό και το Δημόσιο

Όσον αφορά τους επιμέρους κλάδους, η μεγαλύτερη Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία δημιουργείται στην κατηγορία που περιλαμβάνει το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών, τη μεταφορά και την αποθήκευση, καθώς και δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης με 45.931 εκατ. ευρώ συμμετοχή. Πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για τομείς που συνεισφέρουν στο τουριστικό προϊόν. Τη δεύτερη μεγαλύτερη συμμετοχή κατέχει ο κλάδος στον οποίον συμπεριλαμβάνονται οι τομείς δημόσιας διοίκησης, άμυνας, εκπαίδευσης, καθώς και δραστηριότητες για την ανθρώπινη-κοινωνική μέριμνα με 33.340 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, η παροχή νερού, ορυχεία λατομεία και όμοιοι τομείς έχουν επίσης ισχυρή συμμετοχή με 31.180 εκατ., ενώ ακολουθεί ο κλάδος διαχείρισης ακινήτων με 29.475 εκατ. ευρώ.

Σε βάθος εικοσαετίας, η άνοδος της ΑΠΑ είναι μεν σταθερή, με τη συμμετοχή των περιφερειών σε αυτό παραμένουν σε μεγάλο βαθμό σταθερές, με ελάχιστες μεταβολές.

Υπερσυγκέντρωση στα μεγάλα αστικά κέντρα-Ανάγκη στήριξης επαρχίας επαρχεία

Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μπορούν να εξαχθούν τα εξής συμπεράσματα:

-Η ελληνική οικονομία παραμένει σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωτική και γεωγραφικά «εγκλωβισμένη» στα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως στην Αττική. Απαιτείται συνεπώς δράση ώστε να τονωθεί η δραστηριότητα στην περιφέρεια, η οποία ως γνωστόν, σε αρκετές περιπτώσεις, κινδυνεύει με ερήμωση.

-Οι περιοχές με τη μεγαλύτερη άνοδο της καθαρής προστιθέμενης αξίας το 2022 ήταν κυρίως νησιωτικές περιοχές που επωφελήθηκαν από την τουριστική έκρηξη της μεταπανδημικής εποχής. Όπως φαίνεται και σε άλλες έρευνες, τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, των Ιονίων και της Κρήτης διατηρούν ακόμη τη δυναμική τους, μένει να φανεί αν αυτή θα έχει μακροπρόθεσμη ισχύ.

-Πέρα από τον τουριστικό κλάδο και τον κλάδο ακινήτων, ισχυρή συμμετοχή καταγράφουν οι τομείς που συμπεριλαμβάνουν την εκπαίδευση και τη δημόσια διοίκηση, ενώ ψηλά στη κατάταξη είναι ο κλάδος διαχείρισης ακινήτων. Αυτό φανερώνει μία δομική αδυναμία της ελληνικής οικονομίας, η οποία είναι υπερσυγκεντρωμένη στον τουριστικό κλάδο. Το δημόσιο έχει επίσης υψηλή συμμετοχή, δεν είναι όμως σε θέση να συμβάλει στη τόνωση της παραγωγής. Σε περίπτωση επομένως που κάποιο εξωγενές σοκ, όπως η πανδημική κρίση, πλήξει τουρισμό, η ελληνική οικονομία θα βρεθεί εκτεθειμένη.

Τέλος, ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι στον κλάδο που περιλαμβάνει την εκπαίδευση την 3η θέση μετά την Αττική και την Κεντρική Μακεδονία στη συνεισφορά ΑΠΑ σημειώνει η περιφέρεια της Θεσσαλίας με 2.302 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται πιθανότατα στην ύπαρξη πολλών και ποιοτικών σχολών ανώτατης εκπαίδευσης. Θα άξιζε να προωθηθεί μία συντεταγμένη προσπάθεια στήριξης της επαρχίας στον τομέα της εκπαίδευσης, καθώς θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να δημιουργήσει νέες οικονομικές ευκαιρίες, απεξάρτηση από την μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και την υπερσυγκέντρωση της πρωτεύουσας, καθώς θα ανάκαμψη των προοπτικών της ελληνικής περιφέρειας.

Γιώργος Ραυτόπουλος

#ελληνική_οικονομία #περιφέρεια #αστικά_κέντρα #ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ_ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ_ΑΞΙΑ