Απολιγνιτοποίηση: Πόσο δίκαιο είναι το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης;

07:17 5/7/2020 - Πηγή: Green agenda

Παρά την πρόσφατη αύξηση του μεγέθους του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης από €7,5 δις σε €40 δις, η κατανομή των κονδυλίων παραμένει άδικη. Κι αυτό διότι κατανέμει το μεγαλύτερο μερίδιο των πόρων στα κράτη μέλη που είτε δεν συμμορφώνονται με τον ευρωπαϊκό στόχο της κλιματικής ουδετερότητας του 2050 είτε δεν έχουν δεσμευτεί σε εμπροσθοβαρή απολιγνιτοποίηση, είτε και τα δύο. Το αποτέλεσμα είναι οι πόροι που απομένουν για τα κράτη μέλη με πραγματικά φιλόδοξες δεσμεύσεις

να είναι σημαντικά λιγότεροι.

Αιτία αυτήςτης αδικίας είναι η επιλογή των κριτηρίων κατανομής, τα οποία δεν λαμβάνουν υπόψη ούτε το μέγεθος τηςπρόκλησης αλλά ούτε και τον επείγοντα χαρακτήρα της της μετάβασης, ειδικά στιςλιγνιτικές περιφέρειες.

Για νααντιμετωπιστεί αυτή η αδικία, στο πλαίσιο της επεξεργασίας στις Επιτροπές τουΕυρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατατέθηκαν πολλές τροπολογίες των κριτηρίων κατανομήςαπό Ευρωβουλευτές πολλών πολιτικών ομάδων από διάφορες Επιτροπές. Καθώς οιδιαπραγματεύσεις για τον κανονισμό του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης εισέρχονταιστην πιο κρίσιμη φάση τους, είναι σημαντικό αλλά και επίκαιρο να αναλυθεί ηεπίδραση των τροπολογιών αυτών στην κατανομή των πόρων μεταξύ των 27 κρατώνμελών.

Η ανάλυσηπου παρουσιάζεται στην έκθεση του Green Tank με τίτλο «Προς μία πιο δίκαιη κατανομή του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης»πραγματοποιήθηκε με την χρήση ενός εργαλείου προσομοίωσης, που διαμορφώθηκεβάσει της μεθοδολογίας που περιγράφεται στην πρόταση του Κανονισμού. Τοεργαλείο εφαρμόστηκε ώστε να αναλυθεί η ποσοτική επίδραση πέντε κομβικών τροπολογιών που κατατέθηκαν από ευρωβουλευτές καιαυτή να συγκριθεί με την πρόσφατα αναθεωρημένη πρόταση της ΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής.

Τα αποτελέσματατης ανάλυσης έδειξαν ότι:

1. Η αύξηση του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου για την απασχόλησηστην εξόρυξη λιγνίτη και λιθάνθρακα επιδεινώνειτην αδικία στην κατανομή των πόρων.

2. Η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του κριτηρίου για την απασχόλησηστην εξόρυξης λιγνίτη και λιθάνθρακα, ώστε να περιλαμβάνει και τουςεργαζόμενους στις μονάδες καύσης, καθιστάτην κατανομή πιο δίκαιη καθώς αυξάνει το συνολικό ποσό που λαμβάνουν τακράτη μέλη με τις πιο φιλόδοξες δεσμεύσεις απολιγνιτοποίησης.

3. Η αύξηση του συντελεστή διόρθωσης με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΕ μεταφέρειπόρους από τα οικονομικά ισχυρότεραπρος τα οικονομικά πιο αδύναμα κράτη μέλη.

4. Η προσθήκη ενός νέου κριτηρίου για την ανεργία στις λιγνιτικές περιφέρειεςαυξάνει το μερίδιο των κρατών μελών με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Κροατία, ενώ η Γερμανία, η Τσεχία και ηΡουμανία λαμβάνουν λιγότερους πόρους σε σύγκριση με την αναθεωρημένη πρότασητης Επιτροπής. Η προσθήκη αυτού του κριτηρίου δεν επηρεάζει την Πολωνία και τα έξικράτη μέλη για τα οποία ενεργοποιείται η διόρθωση της ελάχιστης έντασης τηςενίσχυσης (BE, DK, FR, LU, AT, SE).

5. Η προσθήκη ενός νέου κριτηρίου για την ταχύτητα μετάβασης καθιστά τηνκατανομή των πόρων πιο δίκαιη, καθώς αυξάνει τοσυνολικό ποσό που λαμβάνουν τα 13 πιο φιλόδοξα κράτη μέλη κατά €1,4 δις, ενώμειώνει τα ποσά που δεσμεύονται για τα επτά λιγότερο φιλόδοξα κράτη μέλη κατά€1,1 δις.

«Μία πιο δίκαιη κατανομή των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, η οποία δίνει προτεραιότητα στις λιγνιτικές εκείνες περιφέρειες που έχουν τις πιο σημαντικές και περισσότερο επείγουσες ανάγκες μετάβασης, είναι απολύτως εφικτή και μπορεί να επιτευχθεί με ποικίλους τρόπους. Οι συμμετέχοντες στις αποφάσεις σε επίπεδο Συμβουλίου, Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι πόροι του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης θα διοχετευτούν μόνο σε πραγματικά βιώσιμες επενδύσεις, οι οποίες θα κατανεμηθούν με δίκαιο τρόπο, επιβραβεύοντας τα πιο φιλόδοξα κράτη μέλη, που δεσμεύονται σε ταχεία απεξάρτηση από τον λιγνίτη και τον λιθάνθρακα", δήλωσε ο Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής στο Green Tank και συντάκτης της έκθεσης.

· Μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη έκθεση του Green Tank με τίτλο «Προς μίαπιο δίκαιη κατανομή του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης» στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://thegreentank.gr/wp-content/uploads/2020/07/202007_TheGreenTank_MoreJustJTF_EL.pdf

· Μόνο η προσθήκη τουκριτηρίου της ανεργίας των λιγνιτικώνπεριφερειών με συντελεστή βαρύτητας 10% μπορεί να αυξήσει την ενίσχυση τηςΕλλάδας κατά €540 εκ. σε σχέση με τοποσό των €1,724 δις που δίνει στην Ελλάδα η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής(ΕΕ). Μόνο η προσθήκη του κριτηρίου της ταχύτηταςμετάβασης με συντελεστή βαρύτητας 10% μπορεί να αυξήσει την ενίσχυση τηςΕλλάδας κατά €725 εκ. σε σχέση μετην πρόταση της ΕΕ. Ακόμα μεγαλύτερες ενισχύσεις μπορούν να επιτευχθούν για τηνΕλλάδα με συνδυασμό κριτηρίων.