ΚΕΔΕ: Σοβαρά ερωτήματα και επιφυλάξεις στο νομοσχέδιο για ΦΔΠΠ και Natura

09:19 6/2/2018 - Πηγή: Green agenda

του Θοδωρή Καραουλάνη

Σημαντικές ενστάσεις που αγγίζουν την αντισυνταγματικότητα του νομοσχεδίου ανέδειξε στην τοποθέτησή του ο εκπρόσωπος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (Πρόεδρος της Επιτροπής Χωροταξίας, Υποδομών και Περιβάλλοντος), Δήμαρχος Κατερίνης, Σάββας Χιονίδης, κατά την ακρόαση των φορέων στη συζήτηση του νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ για τους Φορείς Διαχείρισης και τις Περιοχές Natura στη Βουλή.

Και αυτό έχει εξαιρετική σημασία εν όψει της συζήτησης του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια αυτήν την εβδομάδα.

Ο Δήμαρχος Κατερίνης, αφού ξεκίνησε την τοποθέτησή του με πολύ θετικά λόγια για το ΥΠΕΝ (καλογραμμένο νομοσχέδιο, πολύ καλές προβλέψεις κλπ) και αναγνώρισε ως θετική την ένταξη όλων των περιοχών σε σύστημα προστασίας, ξεκίνησε να αποδομεί τις βασικές προβλέψεις του νομοσχεδίου!

Καταρχήν αμφισβήτησε την κεντρική, στρατηγική επιλογή της διαχείρισης των περιοχών από Φορείς Διαχείρισης! Ο Σάββας Χιονίδης τόνισε ότι θα μπορούσε ολόκληρο το σύστημα προστασίας να δουλέψει υπό την Αυτοδιοίκηση, όπως επιβάλλει η δημοκρατική αρχή της αποκέντρωσης. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να διασφαλιστούν πραγματικά, σημείωσε, και οι εργαζόμενοι, διά της απορρόφησης από τους ΟΤΑ. Επιπλέον τόνισε ότι το προτεινόμενο σύστημα δημιουργεί 36 φορείς, με διακόσια πενήντα δύο μέλη Διοικητικών Συμβουλίων και επιπλέον διακόσια πενήντα δύο μέλη Συμβουλευτικών Επιτροπών, αμφισβητώντας τη δυνατότητα να καλυφθούν αποτελεσματικά αυτές οι θέσεις.

Ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ έκανε σειρά ερωτημάτων για τη στελέχωση των διοικήσεων των Φορέων, στην ανάλυσή του κατά άρθρο του νομοσχεδίου. Καλή η πρόβλεψη για τη συγκρότηση Συμβουλευτικών Επιτροπών, σημείωσε, και ορθόν το ότι ξεκινά το πείραμα από τον Θερμαϊκό, αλλά ποια ακριβώς σχέση θα έχει με το Διοικητικό Συμβούλιο; Θα έχει κάποια ουσιαστική αρμοδιότητα ή απλώς θα εκφέρει μια γνώμη και μετά το ΔΣ ή το ΥΠΕΝ θα πράττει όπως θέλει; Θα λαμβάνονται αυτές οι γνώμες υπόψιν ή όχι; Μήπως, αφού δεν περιγράφεται πλήρως, συμβεί το αντίθετο, δηλαδή να μπει η Συμβουλευτική «καπέλο» στο ΔΣ, σημείωσε. Και αναρωτήθηκε μήπως θα ήταν πιο αποτελεσματικό, από τη στιγμή που προβλέπεται από τη νομοθεσία, να δίνονται σχετικές μελέτες σε φορείς και πανεπιστήμια για να εκφέρουν επιστημονική γνώμη.

Ακόμη, ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ αμφισβήτησε (με τον εύσχημο τρόπο τού «δεν καταλαβαίνουμε τι εννοεί»…) την πρόβλεψη του νομοσχεδίου οι ΦΔ να έχουν άποψη και γνώμη για όλα τα τοπικά αναπτυξιακά σχέδια. «Να δούμε σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο συγκεκριμένα;», σημείωσε, αναρωτώμενος αν θα έχει αποφασιστική αρμοδιότητα ο ΦΔ για την τοπική ανάπτυξη και πώς μπορεί ένα διορισμένο και άμισθο Διοικητικό Συμβούλιο να εκφέρει μία τέτοια άποψη…

Αναποτελεσματική η διοίκηση των Φορέων Διαχείρισης

Ειδικά στο θέμα της συγκρότησης των Διοικητικών Συμβουλίων, ο Σάββας Χιονίδης εξέφρασε έντονες επιφυλάξεις. Καταρχήν αμφισβήτησε ότι τα άμισθα διοικητικά συμβούλια θα έχουν συμμετοχή. «Ποιος θα πάει σε ένα άμισθο ΔΣ», αναρωτήθηκε χαρακτηριστικά. Η ΚΕΔΕ, ανέφερε, προτείνει καταρχήν να μεταφερθούν οι αρμοδιότητες στην Αυτοδιοίκηση ή και να συγκροτηθούν 13 ως 15 Φορείς σε όλη τη χώρα (όπως πρότεινε και η ΕΝΠΕ, θυμίζουμε), με κυρίαρχο κάποιο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, όπως οι είναι Δήμοι. Αν δεν γίνει αυτό, σημείωσε ο Δήμαρχος Κατερίνης, η ΚΕΕ προτείνει το ΔΣ κάθε φορέα να είναι έμισθο – εκτός από όσους εκπροσώπους ορίζει η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μόνο έτσι, σημείωσε, θα υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον ένας άνθρωπος να ασχολείται επαγγελματικά και εντατικά με τους φορείς διαχείρισης.

Όμως ο Δήμαρχος Κατερίνης προχώρησε ακόμη περισσότερο, αναρωτώμενος πώς θα εξασφαλισθεί η εκπροσώπηση των φορέων που προβλέπεται να συμμετέχουν στα ΔΣ. «Πιστεύετε ειλικρινά ότι μεταξύ των ΜΚΟ που υπάρχουν θα μπορεί να βρεθεί σε 20 ημέρες πρόταση για να εκπροσωπηθούν ή μήπως τελικά επειδή είναι 36 φορείς συνολικά, θα γίνει μοιρασιά μεταξύ τους;», ρώτησε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: «Και ποιοι θα είναι εν τέλει οι τοπικοί φορείς που θα κάνουν αίτημα να συμμετέχουν στο ΔΣ και θα αποφασίσει για αυτό μόνο ο Υπουργός ΠΕΝ», βάζοντας θέμα πραγματικής πληροφόρησης του Υπουργείου για τους τοπικούς φορείς και τις τοπικές συνθήκες.

Πέρα από τα θέματα συγκρότησης πάντως η ΚΕΔΕ ζήτησε επιτακτικά να καλούνται υποχρεωτικά οι δήμοι που έχουν χωρική αρμοδιότητα τις περιοχές των φορέων στις συνεδριάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων των ΦΔΠΠ με δικαίωμα λόγου.

Αμφισβητείται η «αποφασιστική αρμοδιότητα» των ΦΔΠΠ

Επιπλέον όμως ο Σάββας Χιονίδης έθεσε ένα ουσιαστικό θέμα που άπτεται της συνταγματικότητας του νόμου και ως νομικό σκεπτικό ανοίγει την πόρτα για την προσβολή της υπουργικής απόφασης συγκρότησης οποιουδήποτε ΔΣ ενός ΦΔΠΠ, πχ από έναν δήμο που διαφωνεί με τις πράξεις ενός Φορέα. Και αυτό είναι το ζήτημα της «αποφασιστικής αρμοδιότητας», το οποίο επανέλαβε πάνω από έξι φορές ο Σάββας Χιονίδης. «Τι σημαίνει αυτή η αποφασιστική αρμοδιότητα;», ρώτησε πολλάκις, αμφισβητώντας, χωρίς να το αναφέρει ευθέως, την αρμοδιότητα των Φορέων Διαχείρισης να αποφασίζουν για θέματα που ανήκουν στις αρμοδιότητες των Δήμων. Και σε τι ακριβώς συνίσταται, συνέχισε να αναρωτιέται ο Δήμαρχος Κατερίνης: σε χωρική αρμοδιότητα ή σε όσα θέματα «λένε» και «πιστεύουν» ότι έχουν οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, αναδεικνύοντας ένα τεράστιο θέμα που αφορά τη σχέση των Φορέων μέχρι σήμερα με τις τοπικές κοινωνίες, που σε πολλές περιπτώσεις δεν χαρακτηρίζεται αρμονική, όπως είχε αναδείξει πρόσφατα και η έρευνα της διαΝΕΟσις για τη διοίκηση των περιοχών Natura. Ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ όμως έθεσε ακόμη πιο ουσιαστικά το πρόβλημα: η ΚΕΔΕ έχει ερωτηματικά, σημείωσε. Μπορεί πραγματικά ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (όπως είναι οι ΦΔΠΠ) να έχει αυτήν την «αποφασιστική αρμοδιότητα» για ζητήματα που μπορεί να έχει αρμοδιότητα το κράτος μόνο; Σύμφωνα με το Σάββα Χιονίδη μια τέτοια πρόβλεψη ανοίγει το δρόμο να αρχίσουν πάλι οι ίδιες λογικές όπως όταν το κράτος ανέθεσε την υπογραφή των σχεδίων πόλης στους νομάρχες και στους Δημάρχους και «με την πρώτη πιστολιά» στο Συμβούλιο της Επικρατείας αλλά ακόμη και στα πρωτοβάθμια δικαστήρια κατέπεσαν και ακυρώθηκαν όλες οι σχετικές πράξεις. Όπως σημείωσε ο Δήμαρχος Κατερίνης, κατά την άποψη της ΚΕΔΕ αποφασιστική αρμοδιότητα μπορούν να έχουν οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών μόνο στα θέματα διοίκησης του Φορέα! Με αυτήν την τοποθέτηση η ΚΕΔΕ θέτει ουσιαστικό θέμα αντισυνταγματικότητας των ρυθμίσεων του νόμου, αμφισβητώντας στρατηγικές επιλογές του Υπουργείου, ανοίγοντας την πόρτα για πιθανές προσφυγές κατά υπουργικών αποφάσεων που θα ακολουθήσουν αν έρχονται σε αντίθεση με άλλες νομοθετικές προβλέψεις (κάτι πολύ πιθανό σε θέματα αγροτικών χρήσεων, πολεοδομικών σχεδίων, οικοδομικών αδειών κλπ).

Και θέμα εσόδων θέτει η ΚΕΔΕ

Ο Σάββας Χιονίδης στάθηκε ιδιαίτερα και στο θέμα των εσόδων των Φορέων Διαχείρισης καθώς αναφέρθηκε ειδικά στην πρόβλεψη για έσοδα από ΑΠΕ. Σημείωσε ότι η πρόβλεψη είναι πολύ γενικόλογη και κατέθεσε την ανησυχία της ΚΕΔΕ μήπως τυχόν ανοίγει «κερκόπορτα» να πάρουν έσοδα οι ΦΔΠΠ από το ποσοστό 3% των ΑΠΕ που δικαιούνται οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για αυτόν τον λόγο ζήτησε ευθέως η συγκεκριμένη πρόβλεψη να γίνει πιο συγκεκριμένη και η συγκεκριμένη χρηματοδότηση να γίνεται μόνο μέσα από τους οικείους ΟΤΑ, με βάση το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο.

Σημαντικό πρόβλημα η εποπτεία των περιοχών Natura

Κατά την τοποθέτησή του ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ ανέδειξε πολλές φορές τον προβληματικό τρόπο λειτουργίας του υφιστάμενου μοντέλου αλλά εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για το αν το νομοσχέδιο λύνει τα ουσιαστικά ζητήματα. Αναφέρθηκε μάλιστα ειδικά στο θέμα της εποπτείας των περιοχών natura. «Δεν ξέρω αν υπήρξε η κατάλληλη προετοιμασία για το νομοσχέδιο», σημείωσε. Κάνοντας αναφορά και στην πρόταση του ΤΕΕ για τα γεωχωρικά δεδομένα, ο Σάββας Χιονίδης σημείωσε ότι μπορεί να υπάρξουν, αν το επιθυμεί πραγματικά το ΥΠΕΝ, για πρώτη φορά πραγματικά γεωχωρικά δεδομένα όχι μόνο για τις περιοχές Natura γενικά αλλά και για τα προστατευτέα αντικείμενα χλωρίδας – πανίδας. Αυτό προστάζει η κοινοτική οδηγία, τόνισε, και όχι απλώς εποπτικά δεδομένα, όπως γίνεται μέχρι σήμερα, όπου βγάζει κάποιος μια στιγμή κάποια φωτογραφία και υποστηρίζει ότι στην περιοχή υπάρχουν, για παράδειγμα, πετροχελίδονα. «Να μάθουμε επιτέλους για πόσα ζεύγη πουλιών μιλάμε σε κάθε περιοχή», σημείωσε χαρακτηριστικά. Τόνισε μάλιστα ότι αν υπάρξει σοβαρή δουλειά με γεωχωρικά δεδομένα θα ξέρουμε ότι εκείνη τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, σε εκείνο ακριβώς το σημείο υπήρξε η φωλιά του πετροχελίδονου – εννοώντας ότι πολλές φορές οι οπτικές παρατηρήσεις μπορεί να κρύβουν διερχόμενα είδη. Γενικεύοντας την κριτική του, ο Δήμαρχος Κατερίνης σημείωσε ότι κανείς μέχρι σήμερα δεν είχε και δεν έχει τη δυνατότητα πραγματικής εποπτείας των περιοχών Natura και αναρωτιέται αν το νομοσχέδιο δίνει λύσεις σε αυτό το μείζον θέμα. Για παράδειγμα, ανέφερε, πώς άραγε βρίσκουμε έναν κυνηγό σε μία τέτοια προστατευόμενη περιοχή για την ορνιθοπανίδα και ποιος και πότε τον ελέγχει, αναρωτήθηκε.