Νέα ΑΕΠΟ για το λιγνιτωρυχείο της Μεγαλόπολης

08:12 3/5/2018 - Πηγή: Green agenda

του Θοδωρή Καραουλάνη

Μετά από ένα «βουνό» εγγράφων και αλληλογραφίας, με χαρακτηριστική πενταετή καθυστέρηση, το ΥΠΕΝ ενέκρινε με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος Σωκράτη Φάμελλου την νέα Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για το λιγνιτωρυχείο της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη.

Σημειώνεται ότι η νέα ΑΕΠΟ έρχεται λίγες μόνο ημέρες μετά την ψήφιση του

νόμου για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας με ηλεκτροπαραγωγή μέσω καύσης λιγνίτη, όπου προβλέπεται ότι η ΔΕΗ θα πωλήσει μονάδες λιγνιτοπαραγωγής ρεύματος σε επενδυτή, μέσω διαγωνισμού, μεταξύ ατών και της Μεγαλόπολης – κάτι που αποτελεί και μνημονιακό προαπαιτούμενο. Άλλωστε η πρόσβαση ιδιωτών στα κοιτάσματα λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή αποτελεί υποχρέωση της χώρας με βάση την κοινοτική νομοθεσία περί ανταγωνισμού, όπως έκρινε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, υποχρεώνοντας τη χώρα να παραχωρήσει και υφιστάμενες μονάδες σε ιδιώτες επενδυτές.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το νέο νόμο, η ΔΕΗ, θα πρέπει να προκηρύξει δημόσια διεθνή πρόσκληση, ενώ ορίζεται ότι όλες οι αρμόδιες διοικητικές και ανεξάρτητες αρχές θα πρέπει να εκδώσουν, τροποποιήσουν ή παρατείνουν κάθε απαραίτητη άδεια για τη λειτουργία των μονάδων έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2018.

Θα έχει προηγηθεί, μέχρι 31 Μαΐου 2018, η σύσταση δύο νέων ανώνυμων εταιρειών (Βορρά και Νότου) με μοναδικό μέτοχο τη ΔΕΗ και με κύριο σκοπό την εξόρυξη λιγνίτη και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργεια με καύση του. Στην πρώτη εταιρεία η ΔΕΗ θα εισφέρει περιουσιακά στοιχεία, δικαιώματα και υποχρεώσεις που αφορούν τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγική δραστηριότητά της στην περιοχή Μελίτης Φλώρινας και στη δεύτερη τα περιουσιακά στοιχεία, δικαιώματα και υποχρεώσεις που αφορούν τη λιγνιτική της ηλεκτροπαραγωγικής δραστηριότητας στην περιοχή της Μεγαλόπολης Αρκαδίας. Στο νόμο περιγράφονται εκτενώς και αναλυτικά τα περιουσιακά στοιχεία που μεταβιβάζονται στις νέες εταιρείες. Ειδικά για τη Μεγαλόπολη, όσον αφορά τις κοινές υποδομές της μονάδας 4 με τη μονάδα 5 που θα παραμείνει στη ΔΕΗ, ο νόμος προβλέπει μεταβίβαση αυτών που μπορούν να αυτονομηθούν στη νέα εταιρεία ενώ για τις άλλες που δεν μπορούν να διαχωριστούν θα γίνει συμφωνία με συμβάσεις μίσθωσης και παροχής υπηρεσιών μεταξύ ΔΕΗ και νέας εταιρείας. Το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ θα πρέπει να εγκρίνει τους όρους των πράξεων απόσχισης των δύο κλάδων και τις λογιστικές καταστάσεις απόσχισης και ακολούθως θα διεξαχθεί ο διαγωνισμός για την πώληση των νέων εταιρειών στους ενδιαφερόμενους επενδυτές.

Τονίζουμε το θέμα της νομικής πρόβλεψης για περαίωση όλων των αδειοδοτικών διαδικασιών μέχρι το τέλος του έτους, διότι η ΔΕΗ έχει πληθώρα εκκρεμοτήτων για τις μονάδες της, καθώς «σέρνει» το παρελθόν της επιχείρησης δημοσίου συμφέροντος το οποίο την «απάλλασσε», τυπικά ή ουσιαστικά, από πολλές σχετικές υποχρεώσεις. Και εδώ έρχεται και η έγκριση της νέας ΑΕΠΟ του λιγνιτωρυχείου της Μεγαλόπολης, καθώς χωρίς διασφαλισμένη (τόσο παραγωγικά όσο και αδειοδοτικά και περιβαλλοντικά) την παραγωγή λιγνίτη κανείς επενδυτής δεν θα εκδηλώσει ενδιαφέρον. Σημειώνεται ότι ο νέος νόμος προβλέπει την εισφορά από τη ΔΕΗ στις νέες εταιρείες των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης λιγνίτη στη Μεγαλόπολη και στη Μελίτη που τις έχουν παραχωρηθεί, προκειμένου αυτά να περιέλθουν στον αντίστοιχο προτιμητέο επενδυτή που θα προκύψει από τον διαγωνισμό, ενώ για το ορυχείο της Βεύης (που τροφοδοτεί επίσης τις μονάδες της Μελίτης και έχει υπάρξει στο παρελθόν επενδυτής) προκρίνεται διαφορετική διαδικασία.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ΔΕΗ κατέθεσε το πρώτο της αίτημα για ανανέωση και τροποποίηση της ΑΕΠΟ ου λιγνιτωρυχείου της Μεγαλόπολης το 2013 αλλά μόλις τώρα, μετά από πέντε ολόκληρα χρόνια, έγινε δυνατή η έγκρισή της – και αφού είχε ψηφισθεί πριν λίγους μήνες και ο νέος νόμος της αδειοδότησης μεταλλευτικών και λατομικών δραστηριοτήτων.

Προηγήθηκε σωρεία εγγράφων και αλληλογραφίας του Υπουργείου με τις συναρμόδιες υπηρεσίες – πολλές από τις οποίες δεν εξέφρασαν καν άποψη – αλλά και με την ίδια τη ΔΕΗ που κατέθεσε τουλάχιστον τρεις φορές δικαιολογητικά και έγγραφα για να τεκμηριώσει τη μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που είχε καταθέσει. Συγκεκριμένα η Υπουργική Απόφαση έγκρισης της νέας ΑΕΠΟ δημοσιεύεται, σύμφωνα με τη νομοθεσία, χωρίς τις εισηγήσεις των εξής υπηρεσιών, οι οποίες δεν εξέφρασαν τις απόψεις τους εντός των καθορισμένων προθεσμιών: Διεύθυνση Προϊστορικών & Κλασσικών Αρχαιοτήτων και η Διεύθυνση Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και η Εφορία Αρκαδίας του ΥΠΠΟΑ, οι Διευθύνσεις Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών, κ’ Περιβάλλοντος κ’ Χωρικού Σχεδιασμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας κ’ Ιονίου και το Περιφερειακό Συμβούλιο Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σημειώνεται ότι μετά από την αλληλουχία αλληλογραφίας επί πέντε χρόνια μεταξύ των συναρμοδίων υπηρεσιών (κυρίως για θέματα περιβάλλοντος, λυμάτων, φυσικών πόρων και δασών) το τελευταίο έγγραφο που «ξεκλείδωσε» την υπογραφή της ΚΥΑ εστάλει από τη Διεύθυνση Δασών του ΥΠΕΝ στις αρχές Απριλίου – την ώρα που συζητούνταν στη Βουλή το συγκεκριμένο νομοσχέδιο για την αποεπένδυση της ΔΕΗ στις μονάδες λιγνίτη.

Προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία ιδιωτικοποίησης, το ΥΠΕΝ επέλεξε αντί σημειακής τροποποίησης της ΑΕΠΟ του λιγνιτωρυχείου της Μεγαλόπολης, όπως συνηθίζεται σε περιπτώσεις ανανέωσης και μικρής τροποποίησης, να επανασυνταχθεί στο σύνολό της η ΑΕΠΟ. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη ΑΕΠΟ είχε εγκριθεί πρώτη φορά το 2004 (εξού και η ΔΕΗ φρόντισε πριν το πέρας 10ετίας να κάνει αίτηση ανανέωσης) και τροποποιήθηκε το 2008. Προκειμένου όμως σε αυτήν την πρωτόγνωρη διαδικασία απόσχισης δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ της ΔΕΗ και της νέας εταιρείας, «να αποφευχθούν συγχύσεις ως προς τη μορφή του τελικού κειμένου και την εφαρμογή των μέτρων όρων και περιορισμών», το ΥΠΕΝ επανεκδίδει την ΑΕΠΟ στο σύνολό της.
Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την απόφαση εδώ.

Τι περιλαμβάνει η ΑΕΠΟ

Καταρχάς γίνεται αναφορά στο ίδιο το έργο και τις συνοδές εγκατάστασεις και έργα, ενώ στη συνέχεια τίτεαι μια σωρεία υποχρεώσεων και όρων για την ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία του ορυχείου λιγνίτη.

Κυρίως έργο

Πρόκειται για εκμετάλλευση λιγνιτωρυχείου, σε χώρο συνολικής έκτασης 52.303.500 τ.μ., και των συνοδών αυτής έργων, στην περιοχή «ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ» Δήμου Μεγαλόπολης, Π.Ε Αρκαδίας, από την «ΔΕΗ ΑΕ». Το έργο είχε λάβει χώρα ΑΕΠΟ κατά το παρελθόν και με τη νέα ΜΠΕ λαμβάνει χώρα ανασχεδιασμός του χώρου επέμβασης, σε έκταση 52.303.500 τ.μ., η οποία προκύπτει από εξαιρέσεις τμημάτων και από προσθήκες νέων εκτάσεων προς επέμβαση, μετά από διευθετήσεις – εκτροπές ρεμάτων και ποταμών, μετατοπίσεις δικτύων και απαλλοτριώσεις οικισμών. Σύμφωνα με την ΜΠΕ και το Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ) της συγκεκριμένης ΑΕΠΟ, η επέμβαση γίνεται σε τρία επιμέρους ορυχεία: του Χωρεμίου, της Μαραθούσας και των Κυπαρισσιών. Τα ανωτέρω ορυχεία τροφοδοτούν τους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς Μεγαλόπολης.

Η παραγωγική διαδικασία της εκμετάλλευσης του λιγνιτωρυχείου συνίσταται από τις εξής δραστηριότητες:

•Αποκάλυψη του κοιτάσματος. Η αποκάλυψη του κοιτάσματος γίνεται με την εκσκαφή υπερκειμένων αγόνων (εξορυκτικών αποβλήτων – στείρα υλικά) κυρίως με πάγιο εξοπλισμό (καδοφόροι εκσκαφείς) και υποβοηθητικά με συμβατικό εξοπλισμό (εκσκαφείς, φορτωτές κλπ).
•Διακίνηση των εξορυκτικών αποβλήτων προς τους χώρους απόθεσης. Η διακίνηση αυτή από γίνεται με μεταφορικές ταινίες και όταν οι εκσκαφές διενεργούνται με συμβατικό εξοπλισμό η διακίνηση αγόνων γίνεται με χωματουργικά αυτοκίνητα.
• Μεταφορά και αποθήκευση του λιγνίτη σε Υπαίθριες Αποθήκες (Αυλές).
•Τροφοδοσία των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών (ΑΗΣ). Οι εκτάσεις γης που σταδιακά θα αποδεσμεύονται, με την πρόοδο της εκμετάλλευσης, αποδίδονται για ποίκιλες χρήσεις (καλλιέργειες, κτηνοτροφικές δασικές, κ.αλ χρήσεις).
Οι εκτάσεις γης που σταδιακά θα αποδεσμεύονται, με την πρόοδο της εκμετάλλευσης, αποδίδονται για ποίκιλες χρήσεις (καλλιέργειες, κτηνοτροφικές δασικές, κ.αλ χρήσεις).

Συνοδά έργα

Όσον αφορά τα απαραίτητα συνοδά και υποστηρικτικά έργα προβλέπονται:

1. Δύο εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων Ορυχείων Μεγαλόπολης (εντός των πεδίων Κυπαρισσίων και Μαραθούσας), αποτελουμένη η κάθεμία από:
- Φρεάτιο άφιξης, όπου πραγματοποιείται και η αρχική ανύψωση των λυμάτων. - Μονάδα προεπεξεργασίας, αποτελούμενη από εσχάρωση, αμμοσυλλογή, λιποσυλλογή. - Δεξαμενή εξισορρόπησης ροής - Μονάδα δευτεροβάθμιας βιολογικής επεξεργασίας, αποτελούμενη από δεξαμενή αερισμού και δεξαμενή τελικής καθίζησης/διαύγασης. - Μονάδα απολύμανσης. - Μονάδα επεξεργασίας της ιλύος, η οποία περιλαμβάνει χώνευση, πάχυνση και ξήρανση. - Δεξαμενή αποθήκευσης ιλύος.
2. Εγκατάσταση υγρών καυσίμων αποτελούμενη από αντλίες τροφοδοσίας και 6 δεξαμενές (5 υπόγειες και 1 υπέργεια) αποθήκευσης καυσίμων (πετρελαίου και βενζίνης, συνολικής Χωρητικότητας 130m3).
3. Συνεργείο συντήρησης μικρών οχημάτων (ΒΑ του Ορυχείου Μαραθούσας – κτίριο ΣΒΟ Ι).
4. Συνεργείο βαρέων οχημάτων οχημάτων (ΒΑ του Ορυχείου Μαραθούσας - κτίριο ΣΒΟ ΙΙ).
5. Τρία συνεργεία μηχανολογικής συντήρησης: - Ένα Κεντρικό Συνεργείο Μηχανολογικής Συντήρησης (ΒΑ του Ορυχείου Μαραθούσας -κτίριο Μ8). - Το Προωθημένο Συνεργείο Ι, (ΒΑ του Ορυχείου Μαραθούσας -κτίριο Μ1). - Το Προωθημένο Συνεργείο ΙΙ, (ΒΑ του Ορυχείου Μαραθούσας -κτίριο Μ2).
6. Δύο ηλεκτροτεχνουργεία (ένα κεντρικό δίπλα στις εγκαταστάσεις του Συνεργείου Μικρών Οχημάτων και ένα στο ορυχείο Κυπαρισσίων).
7. Συνεργείο επισκευής ιμάντων ΒΑ του Ορυχείου Μαραθούσας -κτίριο ΣΒΟ ΙΙ - Β και Γ).
8. Συνεργείο ελαστικών κ’ Φανοποιείο (ΒΑ του Ορυχείου Μαραθούσας - κτίριο ΣΒΟ ΙΙΙ - Β).
9. Δύο συνεργεία λίπανσης οχημάτων / μηχανημάτων έργου ως εξής : - Συνεργείο Λίπανσης του Φανοποιείου (κτίριο ΣΒΟ ΙΙΙ - Α) - Λιπαντήριο (ΒΑ του Ορυχείου Μαραθούσας).
10. Ελασματουργείο Ορυχείων Μεγαλόπολης 11. Ξυλουργείο ορυχείων Μεγαλόπολης.
12. Υδραυλικά έργα μετατόπισης / διευθέτησης κοιτών Αλφειού κ’ Ελισσαίου ποταμών και ρεμάτων της περιοχής:
α. Μετατόπιση προς τα νότια τμήματος της κοίτης του Αλφειού, στα νότια του ορυχείου Χωρεμίου και στα νοτιοανατολικά του οικισμού Τριπόταμος.
β. Μετατόπιση προς τα δυτικά τμήματος της κοίτης του Αλφειού, στην περιοχή της Μαραθούσας.
γ. Μετατόπιση τμήματος της κοίτης του Αλφειού στην περιοχή του ορυχείου Κυπαρισσίων.
δ. Μετατόπιση προς τα δυτικά, τμήματος της κοίτης του Αλφειού, στα δυτικά της αυλής λιγνίτη του Χωρεμίου.
ε. Μετατόπιση τμήματος της κοίτης του ποταμού Ελισσώνα.
13. Ταινιόδρομοι μεταφοράς λιγνίτη και αγόνων των ορυχείων Χωρεμίου, Κυπαρρισίων και Μαραθούσας
14. Δίκτυα γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος για τις ανάγκες του λιγνιτωρυχείου.
15. Λοιπές βοηθητικές εγκαταστάσεις.

Σημειώνεται ότι περιλαμβάνονται ακόμη οκτώ ερευνητικές υδρογεωτρήσεις εντός του λιγνιτωρυχείου, οι οποίες έχουν δηλωθεί στο Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας Οι υδρογεωτρήσεις αυτές είναι ερευνητικές, χρησιμοποιούνται για τη συστηματική μέτρηση στάθμης και δειγματοληψιών, δεν χρησιμοποιούνται για παραγωγικούς σκοπούς, δεν έχουν αντλίες και δεν ηλεκτροδοτούνται.

Σημειώνεται επίσης ότι το σύνολο των παραπάνω έργων αναπτύσσεται εντός της έκτασης του λιγνιτωρυχείου.

Ακολούθως, στην ΑΕΠΟ που ενέκρινε ο ΑνΥΠΕΝ Σωκράτης Φάμελλος, γίνεται κατάταξη του λιγνιτορυχείου και των συνοδών έργων από περιβαλλοντικής άποψης, στην κατηγορία Α1, δηλαδή στα λεγόμενα «πολύ μεγάλα έργα και δραστηριότητες» της σχετικής ΚΥΑ που ορίζεται η δυναμικότητα των μονάδων για την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση.

Στη συνέχεια, αφού γίνεται αναφορά στις προβλέψεις του χωροταξικού σχεδιασμού, στις περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και στις ευταίσθητα περιβαλλοντικά περιοχές που βρίκσονται κοντά, τίθενται εκ νέου πολλοί και αυστηροί όροι τόσο για τις εκπομπές και τα απόβλητα της μονάδας όσο και για την αποκατάσταση των εκτάσεων, ενώ περιγράφεται με πληθώρα διατάξεων ένα πολύ αυστηρό πλαίσιο συστήματος παρακολούθησης περιβαλλοντικών και άλλων δεικτών για την τεκμηρίωση της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης τόσο των έργων όσο και της λειτουργίας του λιγνιτωρυχείου. Όλα αυτ, που εκτείνονται σε περισσότερες από 33 σελίδες (σε σύνολο 49) της ΑΕΠΟ αποτελούν μάλλον ιστορικό κείμενο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση στη χώρα, καθώς θα αποτελέσουν τους περιβαλλοντικούς όρους και της πρώτης ιδιωτικής μονάδας ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη. Παράλληλα για την εφαρμογή της θα πρέπει να μάθει μια πληθώρα υπηρεσιών του Δημοσίου (της Περιφέρειας, της Αποικεντρωμένης Διοίκησης και του ΥΠΕΝ) να λειτουργεί εγκαίρως και με συνέπεια, μακριά από τις μέχρι σήμερα συνθήκες «ιδιαίτερης αντιμετώπισης» που τύγχανε σε τέτοια θέματα η ΔΕΗ (και ιδιαίτερα οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και τα ορυχεία) ως δημοσίου συμφέροντος…