Πώς η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

09:12 23/1/2020 - Πηγή: Green agenda

Με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής να γίνονται συνεχώς ορατές σε παγκόσμιο επίπεδο με έντονα φυσικά φαινόμενα που αποκτούν ανεξέλεγκτες διαστάσεις, αλλά και με τη χαρακτηριστική ευαισθητοποίηση του κόσμου σε αυτό το ζήτημα, ιδιαίτερα των νεώτερων ηλικιών, κρίνεται πλέον απαραίτητη η άμεση λήψη μέτρων και στρατηγικών αποφάσεων για τον περιορισμό αυτού του φαινομένου.

Η κλιματική αλλαγή, για την οποία βασικό μερίδιο ευθύνης φέρει η ανθρωπογενής δραστηριότητα, αποτελεί το σημαντικότερο κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα της εποχής μας που διαταράσσει τη βιωσιμότητα

της διεθνούς κοινότητας. Για την αντιμετώπισή της, ωστόσο, είναι απαραίτητη η μεταβολή της συνολικής νοοτροπίας υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος, πράγμα το οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την καλλιέργεια παιδείας γύρω από την ολιστική αξία αυτού. Έτσι, πρωτεύοντα ρόλο ανταπόκρισης της κλιματικής αλλαγής παίζει πλέον η εκπαίδευση που θα μπορέσει να συμβάλλει στην αλλαγή της υπάρχουσας νοοτροπίας των μεγαλύτερων ατόμων, αλλά κυρίως να θέσει ισχυρά θεμέλια στον καθορισμό της σκέψης των μικρότερων ηλικιών.

Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει κι η UNESCO, η εκπαίδευση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην κατανόηση και αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, ενθαρρύνονται αλλαγές σε στάσεις και συμπεριφορές που προαπαιτούνται για τον προσδιορισμό της πραγματικής αιτίας του φαινομένου και για την υιοθέτηση ενός βιωσιμότερου τρόπου ζωής. Μέσω επίκαιρων εκπαιδευτικών προγραμμάτων οι μαθητές/φοιτητές θα μπορέσουν να ευαισθητοποιηθούν για το θέμα, να αποκτήσουν περισσότερες τεχνικές γνώσεις και να ενημερωθούν για τις τελευταίες κατευθυντήριες γραμμές και νομοθετικές εξελίξεις.

Αναγνωρίζοντας την αξία της εκπαίδευσης για την αλλαγή του κλίματος, η UNESCO έχει κάνει προώθηση στο πλαίσιο του Προγράμματος Βιώσιμης Ανάπτυξης για την Εκπαίδευση της Κλιματικής Αλλαγής (CCESD). Σε επίπεδο κρατών, πρωτοπόρος χώρα σε αυτό το κομμάτι είναι η Αυστραλία, έχοντας υιοθετήσει ήδη από τις αρχές της προηγούμενης 20ετίας εθνικό πλάνο για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Και η Νέα Ζηλανδία όμως, στην αρχή της χρονιάς, ιδιαίτερα ύστερα και από τις καταστροφικές φωτιές που έπληξαν την Αυστραλία, θα τεθεί στην πρώτη γραμμή της εκπαίδευσης για την κλιματική κρίση παγκοσμίως, με αλλαγές στο πρόγραμμα σπουδών των σχολείων, εισάγοντας εργαλεία και εξειδικευμένο υλικό.

Η κινητοποίηση των κρατών

Κινούμενοι στον ευρωπαϊκό χώρο, βλέπουμε πως την αυλαία για κινητοποίηση ανοίγει η Ιταλία, η οποία ανακοίνωσε στο τέλος του προηγούμενου έτους πως μέσα στο 2020 θα εφαρμοστεί υποχρεωτική εκπαίδευση για την κλιματική αλλαγή σε όλα τα σχολεία της χώρας. Μάλιστα, στο γενικότερο πλαίσιο της Βιώσιμης Ανάπτυξης, ο υπουργός Παιδείας Lorenzo Fioramonti δήλωσε στο Reuters: "Θέλω να καταστήσω το ιταλικό εκπαιδευτικό σύστημα το πρώτο εκπαιδευτικό σύστημα που θέτει το περιβάλλον και την κοινωνία στον πυρήνα όσων μαθαίνουμε στο σχολείο".

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όμως, φαίνεται να έρχεται και στο προσκήνιο της ανώτατης εκπαίδευσης και να μη σταματάει στη σχολική εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα, στην Καλιφόρνια, δύο Πανεπιστήμια, το University of California και το California State University, σύναψαν συνεργασία με τη Southern California Edison, πρωτογενή εταιρεία παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, για την εφαρμογή του τετραετούς Πιλοτικού Προγράμματος Βελτιστοποίησης της Καθαρής Ενέργειας (Pilot Optimization Clean Energy) αξίας 20 εκατομμυρίων δολαρίων, ενός πρωτοπόρου προγράμματος για τη μείωση των εκπεμπόμενων αερίων του θερμοκηπίου (GHG) με παράλληλη μείωση κόστους.

Όσον αφορά στην Ελλάδα, το πλαίσιο κινείται για την ώρα μόνο γύρω από δηλώσεις για τον σπουδαίο ρόλο της εκπαίδευσης στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, χωρίς προς το παρόν να έχουν ληφθεί κάποια μέτρα πάνω σε αυτό. Όπως ανέφερε η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Ν. Κεραμέως, «Το πιο σημαντικό είναι να εξοπλίσουμε τους νέους με τα απαιτούμενα εκπαιδευτικά εργαλεία, όπως την τεχνολογία αιχμής, την επιστημονική καλλιέργεια, με δεξιότητες και γνώσεις, προκειμένου να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, αλλά και να αντιστρέψουν την καθοδική σπείρα στην οποία βρισκόμαστε». Αναμένεται να φανεί αν αυτή η δήλωση θα αποκτήσει και έμπρακτη υπόσταση.