Βιοποικιλότητα! Τι σημαίνει και γιατί πρέπει να με αφορά;

12:13 22/5/2019 - Πηγή: Green agenda

της Παναγιώτας Μαραγκού*

Σίγουρα δεν μιλάμε απλώς για καταλόγους οργανισμών όπως τα χερσαία ζώα ή τα υδρόβια φυτά. Η βιοποικιλότητα περιγράφει το δίκτυο της ζωής όπου όλοι οι οργανισμοί έχουν το ρόλο τους, ανάμεσά τους και εμείς οι άνθρωποι.

Η συμβολή της βιοποικιλότητας στη ζωή των ανθρώπων διαφοροποιείται μεν ανάλογα με την κοινωνία και το μέρος όπου ζει κανείς, αλλά σταθερά αποτελεί τη βάση των περισσότερων ανθρωπογενών παραγωγικών και καταναλωτικών διαδικασιών, αν όχι όλων.

Για να καταλάβουμε ακριβώς αυτή την άρρηκτη σχέση μεταξύ ανθρώπου και φύσης, αρκεί να αναφέρουμε ενδεικτικά, ότι σύμφωνα με την πρόσφατη αξιολόγηση της κατάστασης της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών υπηρεσιών από τη διακρατική πλατφόρμα για τη βιοποικιλότητα, 4 δισ. ανθρώπων βασίζονται σε φυσικά φάρμακα και το 75% των φρούτων, λαχανικών ή και καρπών όπως τα αμύγδαλα, και αγαθών, όπως ο καφές και το κακάο, εξαρτώνται άμεσα από έντομα επικονιαστές.

Όμως οι ίδιες οι ανθρώπινες δραστηριότητες που βασίζονται και εξαρτώνται από το φυσικό περιβάλλον αναπτύσσονται και ασκούνται με τρόπο που επηρεάζει ριζικά τη βιοποικιλότητα και που εντέλει υπονομεύει το ίδιο το μέλλον των δραστηριοτήτων μας. Τα οικοσυστήματα χάνονται ή αλλάζουν, η γενετική ποικιλία χάνεται βάζοντας σε κίνδυνο τη σταθερότητα των οικοσυστημάτων, αλλά και των καλλιεργειών, και υπολογίζεται ότι 1.000.000 ειδών ζώων και φυτών θα εξαφανιστούν τις επόμενες δεκαετίες εκτός και αν ληφθούν άμεσα μέτρα ώστε να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις.

Τα στατιστικά τρομάζουν (ή μήπως τα έχουμε πλέον συνηθίσει;), αλλά σε κάθε περίπτωση η ελπίδα δεν έχει χαθεί. Φτάνει να γίνει αντιληπτό ότι οι ευκαιρίες μας εξαντλούνται. Η ανάκαμψη εμβληματικών ειδών στην Ευρώπη, όπως για παράδειγμα τα μεγάλα σαρκοφάγα ή η θαλάσσια χελώνα, δείχνουν ότι όταν υπάρχει συντονισμένη, σταθερή και συνεχής προσπάθεια προστασίας και διατήρησης της βιοποικιλότητας, υπάρχουν αποτελέσματα.

Η διακρατική συνεργασία είναι επίσης απαραίτητη καθώς η βιοποικιλότητα δεν περιορίζεται από διοικητικά σύνορα. Στην Ευρώπη έχουμε και εδώ ένα καλό παράδειγμα με το Natura 2000, το ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών.

Πολίτες, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις πρέπει να κινητοποιηθούμε ώστε να διαμορφωθεί μια περιεκτική συμφωνία πλαίσιο για τη φύση και τον άνθρωπο. Και να αναθεωρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη φύση και τη σημασία της για τη ζωή μας – πολιτιστικά, οικονομικά και πολιτικά, με απώτερο στόχο τη δημιουργία όλων εκείνων των προϋποθέσεων που θα μας εξασφαλίσουν ένα μέλλον όπου άνθρωπος και φύση συνυπάρχουν αρμονικά. Ξέρουμε το πρόβλημα και γνωρίζουμε τις λύσεις – πρέπει τώρα να τις εφαρμόσουμε!

*Η Παναγιώτα Μαραγκού είναι επιστημονική συντονίστρια προστασίας βιοποικιλότητας, WWF Ελλάς