Η Μέση Ανατολή γυρίζει σελίδα με νέα τάξη πραγμάτων στη Συρία και πολυμέτωπο πόλεμο του Ισραήλ -Al Monitor

05:30 2/1/2025 - Πηγή: militaire

Η Χαμάς και η Χεζμπολάχ υπέστησαν μεγάλες απώλειες από το Ισραήλ το 2024, ενώ η πτώση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία προκάλεσε σοκ σε ολόκληρη την περιοχή.Η Μέση Ανατολή βίωσε ένα ταραχώδες 2024 που σημαδεύτηκε από το τέλος της βασιλείας του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία, τις μεγάλες απώλειες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ από το Ισραήλ και τη συμφωνία για την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ.Η επίθεση των Σύρων ανταρτών που ξεκίνησε στα τέλη Νοεμβρίου

οδήγησε στην πτώση της Δαμασκού στις 8 Δεκεμβρίου, ωθώντας τον Άσαντ να διαφύγει στη Μόσχα. Λίγες ημέρες αργότερα, η Hayat Tahrir al-Sham (HTS) και ο ηγέτης της, Αχμέντ αλ-Σαράα, σχημάτισαν μεταβατική κυβέρνηση στη χώρα, σηματοδοτώντας το τέλος της 54χρονης κυριαρχίας της οικογένειας Άσαντ.Το Ισραήλ εισέβαλε στον Λίβανο στις αρχές Οκτωβρίου, λίγες ημέρες μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα με ένα χτύπημα και την ανατίναξη εκατοντάδων βομβητών που χρησιμοποιούσε η ομάδα. Τον Νοέμβριο επιτεύχθηκε κατάπαυση του πυρός μεταξύ των δύο χωρών, αν και οι σποραδικές συγκρούσεις συνεχίζονται. Η κατάπαυση του πυρός θα λήξει στα τέλη Ιανουαρίου, λίγες ημέρες μετά την επιστροφή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.Ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίστηκε καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, παρά τις διεθνείς προσπάθειες για την επίτευξη εκεχειρίας και τις υποθέσεις που παραπέμφθηκαν στη Χάγη. Οι ηγέτες της Χαμάς Γιαχία Σινουάρ και Ισμαήλ Χανίγια σκοτώθηκαν από το Ισραήλ τον Οκτώβριο και τον Ιούλιο αντίστοιχα.Το Ιράκ κατέληξε σε συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την απομάκρυνση των αμερικανικών δυνάμεων από τη χώρα τον Σεπτέμβριο, ενώ η Ιορδανία αναχαίτισε ιρανικούς πυραύλους που εκτοξεύτηκαν κατά του Ισραήλ.Ακολουθεί ανάλυση των σημαντικότερων γεγονότων στην περιοχή το 2024:ΣυρίαΗ επανένταξη της Συρίας στον αραβικό χώρο βρισκόταν σε καλό δρόμο νωρίτερα το 2024. Οι τακτικές πτήσεις μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και της Συρίας επαναλήφθηκαν τον Ιούλιο. Ο Άσαντ έγινε δύο φορές δεκτός στη Σαουδική Αραβία και η επιστροφή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο ήταν η νέα πραγματικότητα. Ωστόσο, τα σημάδια αναταραχής υπήρχαν και πριν από την προέλαση των ανταρτών. Η Νταράα της νότιας Συρίας μαστιζόταν από μια σειρά πυροβολισμών νωρίτερα τον Νοέμβριο. Στη γειτονική Σουγουέιντα, ένας διαδηλωτής σκοτώθηκε από τις δυνάμεις ασφαλείας τον Φεβρουάριο κατά τη διάρκεια μιας από τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην περιοχή.Οι διαδηλώσεις στη Σουγουέιντα, οι οποίες ξεκίνησαν το 2023, είχαν ως κίνητρο τη θλιβερή οικονομική κατάσταση της Συρίας. Ο πληθωρισμός είναι ανεξέλεγκτος και πάνω από το 90% του συριακού πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Η συριακή λίρα έχει χάσει περισσότερο από το 90% της αξίας της από την έναρξη του πολέμου το 2011, αν και φέρεται να έχει ανακάμψει κάπως μετά την πτώση του Άσαντ. Η ζοφερή οικονομία συνέπεσε με την άνθηση του εμπορίου ναρκωτικών στη χώρα.Της εκστρατείας των ανταρτών ηγήθηκαν η HTS και ο υποστηριζόμενος από την Τουρκία Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA). Μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της πόλης του Χαλεπιού. Στη συνέχεια κατέλαβαν τη στρατηγικής σημασίας πόλη Χάμα μεταξύ Χαλεπιού και Δαμασκού στις 5 Δεκεμβρίου. Τις επόμενες ημέρες, οι παρατάξεις των ανταρτών στο νότο πήραν τον έλεγχο της Νταράα και της Σουγουέιντα. Στις 8 Δεκεμβρίου, η Δαμασκός έπεσε στα χέρια των ανταρτών και ο Άσαντ κατέφυγε στη Μόσχα. Ο αρχηγός της HTS Αχμέντ αλ-Σαράα είναι πλέον ο ηγέτης της χώρας.Διπλωμάτες από την περιοχή και τη Δύση έχουν στείλει αντιπροσωπείες στη Συρία αυτόν τον μήνα σε μια προσπάθεια να συνεργαστούν με τη νέα συριακή διοίκηση.Η Συρία έχει αποφύγει την επιστροφή σε ολοκληρωτικό πόλεμο μετά την πτώση του Άσαντ, αν και υπήρξαν πρόσφατα περιστατικά βίας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων θρησκευτικού χαρακτήρα. Δυνάμεις που προηγουμένως πολεμούσαν υπέρ του Άσαντ έστησαν επίσης ενέδρα στις μεταβατικές δυνάμεις ασφαλείας, σκοτώνοντας 14 άτομα.Οι συγκρούσεις μεταξύ των υπό κουρδική ηγεσία Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) και της SNA συνεχίζονται μετά την πτώση του Άσαντ, εν μέσω εικασιών για μια νέα τουρκική στρατιωτική επίθεση εναντίον των πρώτων.Το μέλλον της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στη Συρία είναι πλέον ασαφές και το Κρεμλίνο έχει αναβάλει την απόφασή του για το θέμα μέχρι τον Μάρτιο, ανέφερε ο Άντον Μαρντάσοφ για το Al-Monitor νωρίτερα αυτό το μήνα. Η Ρωσία, η οποία αυτή τη στιγμή εισβάλλει στην Ουκρανία, βομβάρδισε θέσεις των ανταρτών κατά τη διάρκεια της επίθεσης, αλλά δεν μπόρεσε να αντιστρέψει την πορεία του πολέμου.Το Ιράν απέσυρε το προσωπικό του από τη Συρία λίγες ημέρες πριν από την πτώση της Δαμασκού. Όπως και η Ρωσία, το Ιράν υποστήριξε τον Άσαντ καθ' όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, αν και η ιρανική παρουσία στη χώρα αποδυναμώθηκε από τα επίμονα ισραηλινά πλήγματα. Το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε τον Δεκέμβριο ότι θα ήθελε να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τους νέους κυβερνήτες της Συρίας μόλις πληρούνται οι «απαραίτητες προϋποθέσεις».Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι τα αμερικανικά στρατεύματα θα παραμείνουν στη Συρία για να συνεχίσουν να βοηθούν τις SDF να πολεμούν το Ισλαμικό Κράτος (ISIS).Ο ισραηλινός στρατός κατέλαβε τμήματα της νότιας Συρίας κοντά στα σύνορα μετά την κατάρρευση του στρατού του Άσαντ και έπληξε συριακούς στρατιωτικούς στόχους, περιγράφοντας τις κινήσεις ως μέτρα ασφαλείας εν μέσω του κενού εξουσίας στη χώρα.ΛίβανοςΟ Λίβανος αντιμετώπισε τον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ σε μεγάλο μέρος του 2024. Η Χεζμπολάχ εκτόξευσε για πρώτη φορά ρουκέτες στο Ισραήλ στις 8 Οκτωβρίου του περασμένου έτους, μία ημέρα μετά τη φονική εισβολή της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ.Οι σχετικά χαμηλής έντασης διασυνοριακές ανταλλαγές συνεχίστηκαν μέχρι τον Σεπτέμβριο, όταν το Ισραήλ πυροδότησε εκατοντάδες βομβητές που χρησιμοποιούσαν πράκτορες της Χεζμπολάχ. Αργότερα τον ίδιο μήνα, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα σκοτώθηκε σε ισραηλινό πλήγμα στη Βηρυτό. Ο ανώτερος διοικητής Αλί Καράκι σκοτώθηκε στην ίδια επίθεση, ενώ ο Ιμπραχίμ Ακίλ, ένα άλλο στέλεχος της Χεζμπολάχ, σκοτώθηκε σε διαφορετικό ισραηλινό χτύπημα τον Σεπτέμβριο. Στη συνέχεια, το Ισραήλ εισέβαλε στο νότιο Λίβανο στις αρχές Οκτωβρίου.Οι λιβανέζικες αρχές δήλωσαν ότι περισσότεροι από 2.600 άνθρωποι, κυρίως άμαχοι, σκοτώθηκαν κατά την εισβολή, ενώ περισσότεροι από 1,2 εκατομμύρια Λιβανέζοι εκτοπίστηκαν. Το Ισραήλ δήλωσε ότι περισσότεροι από 60 στρατιώτες σκοτώθηκαν. Περίπου 60.000 Ισραηλινοί έχουν εκτοπιστεί από τον βορρά λόγω των πυραυλικών πυρών της Χεζμπολάχ, σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης.Το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ κατέληξαν σε κατάπαυση του πυρός στα τέλη Νοεμβρίου, αν και οι συγκρούσεις μεταξύ των δύο συνεχίστηκαν κατά καιρούς.Στο πολιτικό μέτωπο, ο Λίβανος παρέμεινε χωρίς πρόεδρο καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, αν και ο αρχηγός του στρατού, στρατηγός Τζόζεφ Αούν έχει κερδίσει δυναμική ως πιθανός υποψήφιος μετά την κατάπαυση του πυρός. Η θητεία του προέδρου του Λιβάνου Μισέλ Αούν έληξε στα τέλη του 2022 και το κοινοβούλιο δεν μπόρεσε έκτοτε να συμφωνήσει για τον διάδοχό του.Ο Αούν έλαβε μια σημαντική υποστήριξη από το Προοδευτικό Σοσιαλιστικό Κόμμα στα τέλη Δεκεμβρίου. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε στα τέλη Νοεμβρίου ότι το κοινοβούλιο θα συνέλθει στις 9 Ιανουαρίου για ψηφοφορία σχετικά με την εκλογή προέδρου.Παλαιστινιακά εδάφηΟι Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και η Αίγυπτος κατέβαλαν προσπάθειες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους για την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και ομηρίας μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. Ο Νετανιάχου δήλωσε τον Δεκέμβριο ότι σημειώθηκε «κάποια πρόοδος», αλλά η συμφωνία παραμένει άπιαστη.Τον Νοέμβριο, το Κατάρ είπε στους ηγέτες της Χαμάς να εγκαταλείψουν τη Ντόχα και επιβεβαίωσε την αναχώρησή τους τον ίδιο μήνα εν μέσω της έλλειψης προόδου στις συνομιλίες.Ο αριθμός των νεκρών στον πόλεμο της Γάζας ξεπέρασε τους 45.000 στα τέλη Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές.Πολλοί ηγέτες της Χαμάς σκοτώθηκαν από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του έτους:Ο ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα, Γιαχία Σινουάρ, σκοτώθηκε τον Οκτώβριο σε ανταλλαγή πυρών με ισραηλινούς στρατιώτες στη νότια Γάζα. Τον Αύγουστο, το Ισραήλ δήλωσε ότι σκότωσε τον στρατιωτικό ηγέτη της Χαμάς Μοχάμεντ Ντέιφ. Ο επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια δολοφονήθηκε από το Ισραήλ στην Τεχεράνη τον Ιούλιο. Ο αναπληρωτής του Ντέιφ, Μαρουάν Ισά, σκοτώθηκε τον Μάρτιο.Οι θάνατοι άφησαν κενό στην ηγεσία της Χαμάς. Μετά τον θάνατο του Χανίγια, ο Σινουάρ διορίστηκε επικεφαλής του πολιτικού γραφείου, υπηρετώντας ταυτόχρονα στη θέση αυτή και στον ρόλο του στη Γάζα. Μετά το θάνατο του Σινουάρ, η Χαμάς διοικείται από μια προσωρινή επιτροπή που αποτελείται από τον Χαλέντ Μασάλ, Χαλίλ αλ-Χάγια και άλλους ανώτερους αξιωματούχους.Τον Αύγουστο, το Ισραήλ ξεκίνησε μια μεγάλη επιχείρηση ασφαλείας στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη με στόχο ένοπλες ομάδες.Το κράτος της Παλαιστίνης, όπως αναφέρονται τα παλαιστινιακά εδάφη στα Ηνωμένα Έθνη, σημείωσε κάποια πρόοδο στην προσπάθειά του για διεθνή αναγνώριση το 2024. Τον Απρίλιο, επανέφεραν την υποψηφιότητά τους για πλήρη ένταξη στον ΟΗΕ. Η Νορβηγία, η Ισπανία και η Ιρλανδία αναγνώρισαν ένα παλαιστινιακό κράτος τον προηγούμενο μήνα.Στο νομικό μέτωπο, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον πρώην υπουργό Άμυνας του Ισραήλ Γιοάβ Γκαλάντ και τον Ντέιφ τον Νοέμβριο για κατηγορίες που σχετίζονται με τον πόλεμο στη Γάζα.Το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ διέταξε τον Μάιο το Ισραήλ να σταματήσει τις επιχειρήσεις στη νότια Ράφα της Γάζας. Τον Μάρτιο, το δικαστήριο δήλωσε ότι το Ισραήλ πρέπει να εξασφαλίσει ανθρωπιστική βοήθεια στην περιοχή.Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς διόρισε τον Μοχάμεντ Μουσταφά ως πρωθυπουργό τον Μάρτιο. Ο Μουσταφά σχημάτισε στη συνέχεια μια τεχνοκρατική παλαιστινιακή κυβέρνηση.ΙράκΤον Σεπτέμβριο, η Ουάσινγκτον και η Βαγδάτη συμφώνησαν ότι ο συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την ήττα της αποστολής του ISIS στο Ιράκ θα λήξει τον Σεπτέμβριο του 2025. Οι δυνάμεις των ΗΠΑ βρίσκονται επί του παρόντος στο Ιράκ για να βοηθήσουν τις ιρακινές δυνάμεις να καταπολεμήσουν το ISIS. Η ομάδα έχασε την τελευταία της επικράτεια στο Ιράκ στα τέλη του 2017, αλλά έκτοτε συνέχισε να πραγματοποιεί κάποιες επιθέσεις.Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η εσωτερική πίεση για την απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων, ιδίως από πολιτοφυλακές και πολιτικούς παράγοντες που βρίσκονται κοντά στο Ιράν. Ο Ιρακινός πρωθυπουργός Μοχάμεντ Σία αλ Σουντάνι έχει επανειλημμένα καλέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να αποσύρουν τις δυνάμεις τους, μεταξύ άλλων σε δήλωσε στο Al-Monitor τον Σεπτέμβριο, λέγοντας ότι το Ιράκ μπορεί να χειριστεί μόνο του την ασφάλεια. Ο Σουντανί είναι μέλος του πλαισίου συντονισμού του Ιράκ, ενός πολιτικού μπλοκ σιιτικών κομμάτων με δεσμούς με το Ιράν.Οι φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές της Ισλαμικής Αντίστασης του Ιράκ ανέλαβαν επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά του Ισραήλ καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Οι περισσότερες από τις επιθέσεις δεν προκάλεσαν σημαντικές ζημιές ή απώλειες. Ωστόσο, τον Οκτώβριο σκοτώθηκαν δύο Ισραηλινοί στρατιώτες σε βάση στα Υψίπεδα του Γκολάν. Οι πολιτοφυλακές επιτέθηκαν επίσης εναντίον αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και τη Συρία, οδηγώντας σε αμερικανικά αντίποινα. Πιο συγκεκριμένα, τον Ιανουάριο τρεις Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν σε επίθεση σε βάση στην Ιορδανία κοντά στα συριακά σύνορα. Σε απάντηση ο στρατός των ΗΠΑ πραγματοποίησε επιθέσεις κατά της Κατάιμπ Χεζμπολάχ και άλλων πολιτοφυλακών που υποστηρίζονται από το Ιράν στο Ιράκ και τη Συρία κατά τη διάρκεια αρκετών ημερών στις αρχές Φεβρουαρίου.Η αυτόνομη περιοχή του Κουρδιστάν στο Ιράκ διεξήγαγε εκλογές τον Οκτώβριο, με αποτέλεσμα τη νίκη του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν.Τον Νοέμβριο, το Ιράκ διεξήγαγε την πρώτη του απογραφή μετά από σχεδόν 40 χρόνια.Η εντολή της UNITAD, του ερευνητικού οργάνου του ΟΗΕ για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από το ISIS, έληξε τον Σεπτέμβριο, αφού η ιρακινή κυβέρνηση δεν κατάφερε να την ανανεώσει. Το τέλος της αποστολής επικρίθηκε από ορισμένους επιζώντες του ISIS και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένου του Συνασπισμού για δίκαιες αποζημιώσεις.Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανανέωσαν την απαλλαγή από τις κυρώσεις του Ιράν για το Ιράκ τον Ιούλιο και ξανά τον Νοέμβριο, επιτρέποντας στη Βαγδάτη να συνεχίσει να αγοράζει ιρανική ηλεκτρική ενέργεια. Το Ιράκ παραμένει εξαρτημένο από το Ιράν για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, παρά τις πιέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών να μειώσει την εξάρτησή του.ΙορδανίαΗ Ιορδανία διεξήγαγε βουλευτικές εκλογές τον Σεπτέμβριο, με αποτέλεσμα σημαντικά κέρδη για το Μέτωπο Ισλαμικής Δράσης. Η ισλαμιστική ομάδα είναι ο πολιτικός βραχίονας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Ιορδανία και το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης στη χώρα.Η περιφερειακή διάχυση του πολέμου στη Γάζα δημιούργησε ανησυχίες για την ασφάλεια της Ιορδανίας. Το Ιράν πραγματοποίησε πυραυλικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο. Ο ιορδανικός στρατός δήλωσε ότι αναχαίτισε τα βλήματα και κατά τη διάρκεια των δύο επιθέσεων σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τον εναέριο χώρο της. Δύο άνθρωποι τραυματίστηκαν στην Ιορδανία κατά την επίθεση του Οκτωβρίου.Η ιρανική κυβέρνηση επέκρινε την Ιορδανία μετά τις αναχαιτίσεις τον Απρίλιο. Η Ιορδανία κάλεσε τον Ιρανό πρεσβευτή για το θέμα αυτό.Η Ιορδανία άνοιξε εκ νέου τα σύνορά της με τη Συρία στα τέλη Δεκεμβρίου, αφού τα είχε κλείσει νωρίτερα μέσα στον μήνα στο αποκορύφωμα της επίθεσης των ανταρτών. Όπως και άλλες χώρες της περιοχής, η Ιορδανία έστειλε αντιπροσωπεία στη Συρία τον Δεκέμβριο για να συναντήσει τον Σαράα.Τον Ιανουάριο, η Ιορδανία πραγματοποίησε αεροπορικές επιδρομές στη Συρία με στόχο λαθρέμπορους ναρκωτικών.Πηγή: Al Monitor

The post Η Μέση Ανατολή γυρίζει σελίδα με νέα τάξη πραγμάτων στη Συρία και πολυμέτωπο πόλεμο του Ισραήλ -Al Monitor appeared first on Militaire.gr.