Η βία στην κοινωνία και οι παράγοντες εκδήλωσης της

05:20 15/1/2025 - Πηγή: militaire

Γράφει η

ΧΡΥΣΑ ΚΑΛΤΣΩΝΗ*

Το ζήτημα της βίας στην κοινωνία αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο με πολλαπλές αλληλένδετες αιτίες. Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής μάθησης, η βία μαθαίνεται μέσω των αλληλεπιδράσεων με τους άλλους. Τα άτομα παρατηρούν, μιμούνται, αναπτύσσονται σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον και με τη σειρά τους έχουν ορισμένες ψυχικές καταστάσεις που ενθαρρύνουν ή εμποδίζουν τη μάθηση. Τα άτομα δηλαδή δεν παρατηρούν απλά μια συμπεριφορά και αυτόματα τη μιμούνται.

Αντιθέτως, για να εκφράσουν αυτή τη συμπεριφορά μπαίνουν σε μια διαδικασία  σκέψης και επεξεργασίας πριν τη μίμηση.

Κάποιες από τις πρωταρχικές αιτίες περιλαμβάνουν:

Ψυχολογικοί παράγοντες: Ζητήματα ψυχικής υγείας, όπως είναι το τραύμα, η κατάθλιψη και η κατάχρηση ουσιών, ενδέχεται να συμβάλλουν στην εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς. Συνήθως, τα άτομα που έχουν βιώσει κάποιο είδος κακοποίησης και παραμέλησης στη ζωή τους  - στην παιδική ηλικία κατά κύριο λόγο – έχουν σε ένα επίπεδο την προδιάθεση να αναπαράγουν το ίδιο μοτίβο στην ενήλικη ζωή τους, όχι απαραίτητα με την ίδια μορφή που τη δέχτηκαν. Οικογένεια και οικιακό περιβάλλον: Η δυσλειτουργική οικογενειακή δυναμική, όπως είναι παραδείγματος χάριν η παραμέληση, η κακοποίηση ή επίσης η έκθεση στην ενδοοικογενειακή βία, μπορεί να προκαλέσει έναν κύκλο βίας. Στην εγκληματολογική ψυχολογία, αυτός ο κύκλος χωρίζεται σε τρία στάδια. Στο στάδιο της έντασης, στο στάδιο της κακοποίησης και στο στάδιο της συγχώρεσης. Συγκεκριμένα, τα παιδιά τα οποία μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με ένταση, θυμό και αρνητικά πρότυπα έχουν την τάση να καταπιέζουν τα συναισθήματα τους, να εσωτερικεύσουν αυτές τις συμπεριφορές και αργότερα να τις αναπαράγουν στη δική τους ζωή.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Έλλειψη εκπαίδευσης: Η εκπαίδευση, αμέσως μετά την οικογένεια, συμβάλλει σημαντικά στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και ως εκ τούτου διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην προώθηση της μη βίαιης επίλυσης συγκρούσεων και της κοινωνικής ενσωμάτωσης. Όταν δεν υπάρχει σωστή λειτουργικότητα, παρέμβαση, πρότυπα – ο δάσκαλος είθισται να αποτελεί πρότυπο για τα παιδιά, καθώς έχει την ευθύνη για την εξέλιξη τους και την πρόοδο τους – έλλειψη πρόσβασης στην εκπαίδευση, τα άτομα δεν αναπτύσσουν με σωστό τρόπο τις δεξιότητες τους με αποτέλεσμα να μη μπορούν να εκφραστούν με τον κατάλληλο τρόπο και να τείνουν να έχουν πιο εύκολα ξεσπάσματα, λόγω της αίσθησης της μη κατανόησης. Κοινωνικοποίηση και πολιτισμικά πρότυπα: Είναι γεγονός ότι σε κάποιες κοινωνίες, η εκδήλωση βίας θεωρείται τρόπος επιβολής και σεβασμού. Πολιτισμοί που δίνουν έμφαση στην επιθετικότητα και την επίδειξη ισχύος έχουν την τάση να αποδέχονται και να εγκρίνουν τη βίαιη συμπεριφορά. Έλλειψη οικονομικών πόρων, φτώχεια ανισότητα: Πολλές είναι οι περιπτώσεις όπου άνθρωποι που δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στην καθημερινότητα, αισθάνονται πίεση, απογοήτευση, θυμό και σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει κοινωνική απομόνωση. Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν κοινωνικά σε οικονομικές υποχρεώσεις, μπορεί να καταφύγουν στη βία ως μέσο επιβίωσης, έκφρασης ή και αντιποίνων. Κοινωνικός αποκλεισμός και διακρίσεις: Είναι κοινωνικά ευρέως γνωστό ότι οι περιθωριοποιημένες ομάδες (εθνικότητα, φύλο, φυλή, σεξουαλικός προσανατολισμός κ.λπ.) μπορεί να βιώσουν σε αρκετά μεγάλο ποσοστό κοινωνικό αποκλεισμό, διακρίσεις και φυσικά βία. Όταν υπάρχει επαναληπτικότητα αυτού του μοτίβου τότε το αίσθημα της δυσαρέσκειας αυξάνεται και, σε ορισμένες περιπτώσεις εκφράζεται μέσω της βίας. Αυτό συμβαίνει είτε για αυτοάμυνα, είτε όμως και ως μέσο διεκδίκησης της ισότητας. Πολιτική αστάθεια και διαφθορά:  Σε μια κοινωνία, αν υπάρχει πολιτική αστάθεια και έλλειψη πρόσβασης στη δικαιοσύνη, δημιουργείται ανασφάλεια στους πολίτες καθώς χάνεται η εμπιστοσύνη απέναντι στο κράτος και στις πολιτικές δομές. Κάθε άνθρωπος, αναζητά την ασφάλεια. Όταν αυτή, δεν υφίσταται, δημιουργείται ταραχή, ένταση, ξεσπάσματα. Το ίδιο συμβαίνει και με την κοινωνία. Η κοινωνία είναι ο εσωτερικός καθρέφτης των ανθρώπων. Μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγία: Είναι γεγονός ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποτελούν εργαλεία ενημέρωσης και επιμόρφωσης στους πολίτες. Όταν απεικονίζονται στιγμιότυπα βίας, συμπεριλαμβανομένων των ταινιών, ειδήσεων της τηλεόρασης και των βιντεοπαιχνιδιών, τα άτομα αντί να αναπτύσσουν θετικές μορφές συμπεριφοράς – καλοσύνη, ευγένεια, δοτικότητα, εν συναίσθηση -  τείνουν να αναπαράγουν αρνητικές συμπεριφορές όπως η επιθετικότητα και η βία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι μέσα από επιστημονικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί η έκθεση σε βίαια μέσα ενημέρωσης μπορεί να επηρεάσει τις επιθετικές συμπεριφορές, ιδίως σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες. Ανεπαρκής επιβολή του νόμου: Στις χώρες όπου η εφαρμογή των νόμων είναι είτε ελλιπής, είτε αδύναμη, είτε διεφθαρμένη ή μη διαθέσιμη, είναι πιθανό να υφίσταται έλλειψη λογοδοσίας για βίαιες ενέργειες. Αν δεν υπάρχει κράτος δικαίου, τα άτομα μπορεί να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και η βία μπορεί να κλιμακωθεί.

Η αντιμετώπιση και διαχείριση της βίας στην κοινωνία προϋποθέτει μια πολύπλευρη προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει τη βελτίωση της εκπαίδευσης και την πρόσβαση σε αυτήν, τη μείωση των ανισοτήτων, την ενίσχυση των κοινοτήτων μέσα από την ευαισθητοποίηση για την πρόληψη βίας, προγράμματα κοινωνικής ένταξης, ενίσχυση κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης, την παροχή υποστήριξης στην ψυχική υγεία, δημιουργία δικτύων υποστήριξης, ενίσχυση της σύνδεσης με τις αρχές και τα δικαιοσύνη καθώς και με  τη μεταρρύθμιση των πολιτικών και νομικών συστημάτων.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

*Κοινωνική Εγκληματολόγος - Εγκληματολογική Ψυχολόγος

Καθηγήτρια στην Αστυνομική Ακαδημία της Ελλάδος

MSc Εφαρμοσμένη Εγκληματολογική - Δικαστική Ψυχολογία (Κατασκοπεία: Προφίλ Δραστών - Γεωγραφικό Προφίλ & Μέθοδοι Ανίχνευσης Ψεύδους)

MBA Executive (Ηγεσία και Διαχείριση Κρίσεων των Ενόπλων Ειδικών Δυνάμεων και Υπηρεσιών Ασφαλείας)

BSc Κοινωνιολογία (Οργανωμένο Έγκλημα και Τρομοκρατία)

The post Η βία στην κοινωνία και οι παράγοντες εκδήλωσης της appeared first on Militaire.gr.