Πώς να επενδύστε στα οστά σας για να είναι γερά

08:35 25/6/2021 - Πηγή: militaire

Γράφει ο

Dr Αντώνης Α Θεοδωρίδης*

Τα οστά είναι ζωντανοί ιστοί που αναγεννιούνται συνεχώς μέσω της αφαίρεσης παλαιού οστού και της αντικατάστασης από νέο οστό. Κατά τη διάρκεια περιόδων ανάπτυξης (παιδιά και έφηβοι), εναποτίθεται περισσότερο νέο οστό από αυτό που αφαιρείται και έτσι τα οστά μεγαλώνουν και γίνονται πυκνότερα και ισχυρότερα. Αυτή η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να επιτευχθεί η μέγιστη οστική μάζα, δηλαδή μέχρι τα οστά να αποκτήσουν τη μέγιστη ισχύ και πυκνότητα. Η μέγιστη οστική μάζα επιτυγχάνεται

συνήθως στα τέλη της δεκαετίας των 20 και μετά από αυτό το σημείο η ισορροπία αλλάζει αργά και η οστική απορρόφηση υπερκερνά την παραγωγή νέου οστού.

Περίπου το 90% της μέγιστης οστικής μάζας συσσωρεύεται μέχρι την ηλικία των 18 ετών για τις γυναίκες και των 20 ετών για τους άνδρες. Επομένως, τα πρώτα 20 χρόνια της ζωής είναι ο καλύτερος χρόνος για να επενδύσετε και να συσσωρεύσετε όσο το δυνατόν περισσότερο οστίτη ιστό, κάτι που επιτυγχάνεται με βέλτιστα επίπεδα βιταμίνης D, ασβεστίου και άσκησης. Η μέγιστη οστική μάζα επιτυγχάνεται συνήθως στα τέλη της δεκαετίας των 20 και μετά από αυτό το σημείο η ισορροπία αλλάζει αργά και η οστική απορρόφηση υπερκερνά την παραγωγή νέου οστού.

Οι άνδρες επιτυγχάνουν συνολικά υψηλότερη οστική μάζα από τις γυναίκες. Μεταξύ των 30 ετών και της εμμηνόπαυσης, οι γυναίκες (όπως οι άνδρες) έχουν ελάχιστη μεταβολή στη συνολική οστική μάζα. Ωστόσο, μετά την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες βιώνουν ραγδαία απώλεια οστού η οποία στη συνέχεια επιβραδύνεται. Εάν η οστική μάζα πέσει σε αρκετά χαμηλά επίπεδα, μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση. Επομένως, είναι συνετό να επενδύουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τα προηγούμενα χρόνια για να μεγιστοποιήσουμε τη μέγιστη οστική μάζα και να συνεχίσουμε να λαμβάνουμε μέτρα για τη μείωση του ποσοστού οστικής απώλειας αργότερα στη ζωή. Η αύξηση της μέγιστης οστικής μάζας κατά 10% μπορεί να αναβάλει την ανάπτυξη της οστεοπόρωσης κατά 13 χρόνια.

Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τη μέγιστη οστική μάζα. Γενετικοί παράγοντες π.χ. ηλικία, φύλο, φυλή, σωματικό μέγεθος και οικογενειακό ιστορικό έχουν το μεγαλύτερο αντίκτυπο (~75%) με πάνω από 60 γονίδια να έχουν ήδη ταυτοποιηθεί σε σχέση με την οστική πυκνότητα. Περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν μικρότερο αντίκτυπο (~25%) και είναι η μόνοι που μπορούν να τροποποιηθούν π.χ. άσκηση, δίαιτα, ορμονικοί παράγοντες, φάρμακα, κάπνισμα και αλκοόλ.

Με την πάροδο της ηλικίας, ο κίνδυνος οστεοπόρωσης αυξάνεται και αυτό οφείλεται στη μειωμένη προστατευτική επίδραση των ορμονών του φύλου, αυξημένος κίνδυνος ανεπάρκειας βιταμίνης D, μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου , και μειωμένες δυνάμεις που ασκούνται στα οστά λόγω λιγότερης άσκησης και μυϊκής μάζας.

Οι άνδρες έχουν την τάση να έχουν μεγαλύτερη οστική μάζα από τις γυναίκες. Πριν από την εφηβεία, τα αγόρια και τα κορίτσια έχουν παρόμοια ποσοστά ανάπτυξης στις οστικές τους μάζες. Μετά την εφηβεία, τα αγόρια συσσωρεύουν οστό με υψηλότερο ρυθμό και αυτό συνεχίζεται έως και τα ~30 χρόνια. Οι γυναίκες χάνουν οστό με υψηλότερο ρυθμό μετά την εμμηνόπαυση και επειδή έχουν χαμηλότερη μέγιστη οστική μάζα έχουν λιγότερο οστό για να χάσουν. Ως αποτέλεσμα, οι γυναίκες έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να αναπτύξουν οστεοπόρωση. Τα μικρόσωμα άτομα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς έχουν λιγότερα αποθέματα οστών για να αντλήσουν όσο μεγαλώνουν σε ηλικία.

Το ασβέστιο είναι ένα σημαντικό ιχνοστοιχείο που χρειάζεται για την επιμετάλλωση των οστών και κατά συνέπεια την οστική αντοχή. Η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην μέγιστη οστική μάζα. Η έλλειψη βιταμίνης D είναι ένας πολύ γνωστός παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη οστεοπόρωσης και η βιταμίνη D είναι βασικό διατροφικό συμπλήρωμα μαζί με το ασβέστιο στην αρχική θεραπεία κατά της οστεοπόρωσης.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για το πως να επενδύσετε στα οστά σας ώστε να αποφύγετε προβλήματα αργότερα στη ζωή, για το τι είναι η μέγιστη οστική μάζα και παράγοντες που την επηρεάζουν, τους κινδύνους για οστεοπόρωση και πρόληψη, ο ρόλος του ασβεστίου, συνιστώμενη ημερήσια χορήγηση ασβεστίου, ποια τρόφιμα έχουν υψηλό ασβέστιο, και τα συμπτώματα του χαμηλού ασβεστίου.

Πώς να επενδύστε στα οστά σας για να είναι γερά

https://www.theodorideskneesurgeon.gr/blog/ependyste-sta-osta-sas

Οστεοπόρωση – Διάγνωση και θεραπεία

https://www.theodorideskneesurgeon.gr/blog/osteoporosis

Βιταμίνη D – H ανεκτίμητη βιταμίνη

https://www.theodorideskneesurgeon.gr/blog/vitamini-d-anektimiti

Γυναικεία αθλητική τριάδα – συμπτώματα και θεραπεία

https://www.theodorideskneesurgeon.gr/blog/gynaikeia-athlitiki-triada

*MBBS, BSc, MRCS, MSc, CCT(UK), FRCS(Tr&Orth)

Διευθυντής Ορθοπαιδικός και Τραυματολόγος

Ειδικός στα Γόνατα και στις Αθλητικές Κακώσεις

Ειδικευθείς και Μετεκπαιδευθείς στο Ηνωμένο Βασίλειο