«Ψηλαφώντας την έννοια της αρετής»- Ο ποιητής Ηλίας Γκρής και η Κύπρος

17:00 14/6/2024 - Πηγή: militaire

Γράφει ο Κώστας Μαρδάς

Εδώ και χρόνια ο Ηλίας Γκρής -που τον γνωρίζω και τον… αναγνωρίζω από τα χρόνια της Μεταπολίτευσης- ανήκοντας στην αντιστασιακή οργάνωση με την κωδική ονομασία «Ποίηση», μάχεται με τις λέξεις του κατά της ελληνοκυπριακής αμνησίας μας.

Μιας αμνησίας που… ολόφωτη – ολοσκότεινη σκεπάζει τη μεγάλη διπλή πληγή του σύγχρονου ελληνισμού: Την κυπριακή προδοσία και την εισβολή του Αττίλα το ’74.

Καθώς πλησιάζουν οι μαύρες μέρες «της διπλής πληγής» –15 Ιουλίου και 20 Ιουλίου- διαβάζω το μελέτημα τού εξ’ Αμμοχώστου ποιητή και πανεπιστημιακού

Σωτήρη Π. Βαρνάβα: ΨΗΛΑΦΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ, με υπότιτλο «Ο ποιητής Ηλίας Γκρής και η Κύπρος». Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Τόπος». Και ψηλαφώ και ψαύω και κρατώ λόγια πολύτιμα για τον πλέον ξεχωριστό –κατ’ εμέ– της ποιητικής γενιάς του ’70. Μια γενιάς που κοσμείται από καταξιωμένα ονόματα.

Εξετάζοντας και… ετάζοντας νουν και καρδία, ο συγγραφέας της μελέτης φωτίζει αναλύοντας τα κυπρογενή ποιήματα του Γκρή. Διαμάντια μικρά μέσα στο ξεραμένο πια αίμα. Που ζωντανεύει ο ποιητής χάρη στην τέχνη του. Τέχνη που εδώ και σχεδόν μισόν αιώνα με αφοσίωση διακονεί.

Δημιουργήματα με έναυσμα τα ταξίδια του σε τόπους μαρτυρίου του πολύπαθου Νησιού. Στα οποία είδε κι εννόησε με τον ενορατικό τρίτο οφθαλμό του καλλιτέχνη. Πρόκειται, κατά τον μελετητή, για τον πλέον «κυπροπαθή» Έλληνα της σημερινής ποιητικής Ελλάδας, όπως προκύπτει από το αναλυτικό κεφάλαιο με τους μη Κύπριους και ξένους ομοτέχνους του.

Με κορυφαίο το ελεγειακό ποίημα για τον συμμαθητή του στο 7ο Γυμνάσιο (εξατάξιο) του Παγκρατίου, Γιώργο Αναλυτή, στρατιώτη της ΕΛ.ΔΥΚ. (Ελληνική Δύναμη Κύπρου). Αγνοούμενο επί μισόν αιώνα. Μέχρι πρόσφατα που τα οστά του βρέθηκαν και ταυτοποιήθηκαν. Και επέστρεψαν στη γενέθλια γη εν δόξη και τιμή… Για να κηδευθούν από αδέλφια, φίλους και συγγενείς. Με τους γονείς να έχουν αποδημήσει, κουβαλώντας μαζί τους στο επέκεινα τον αιώνιο καημό.

«Θα σ’ έβαλαν να γονατίσεις τα ένστολα θηρία / με τα χέρια σου σαν ικεσία / με πλεγμένα τα χέρια σας πίσω από το κεφάλι / και μάτια κοτσύφια τρομαγμένα / από ντουφεκιά που ξαστόχησε…». («Αλφειός πρόγονος», 2005).

Απολαμβάνοντας τις σχεδόν 150 σελίδες του πονήματος που κατέθεσε ο Σωτήρης Π. Βαρνάβας, χάρηκα για άλλη μια φορά τον φωτισμό, αλλά και το ημίφως που ενυπάρχει στην ποίηση της ποιήσεως του Γκρή: Η αινιγματική ερμητικότητα, η πάμφωτη παραστατικότητα, η αναπάντεχη μεταφορά, η ευρηματική παρομοίωση, η έντεχνη χρήση της μετοχής και του αναφορικού «που», η παράθεση αρχαιοπρεπών λέξεων – κοσμημάτων. Και βέβαια, η συνδυαστική μετεώριση παράδοσης – μοντερνισμού, με την άγρυπνη καθοδήγηση μιας διαρκούς νεωτερικότητας. Με φόντο εκείνη την ελλειπτική, καθαρά προσωπικής σύλληψης εικονοτυπία. Άλλοτε ομιλούσα, άλλοτε σιωπούσα.

«Κι εσύ με ανάκουστη κραυγή θα φτάνεις έφιππος / μεσ’ από τα μάτια των παιδιών που δε γέννησες».

Χρόνια 50 μετά των τετράστερη προδοσία των στρατηγών, την αβάντα των Αμερικάνων στον Αττίλα και τη χλιαρή αντίδραση του ΟΗΕ, η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, ελλείψει συμμάχων, έχει εγκαταλείψει το αίτημα της Ένωσης που πνίγηκε μέσα στο αίμα της Βρετανικής οίησης. Για να επιβάλλουν τον θεσμικό Αττίλα των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου, το 1959-60.

Και δεν μπορώ να μην αναφέρω ότι το 2022 καταγράφηκαν 1.500.000 διελεύσεις Ελληνοκύπριων στα κατεχόμενα. Με αποτέλεσμα να πέφτουν εκατομμύρια ευρώ στον κορβανά του Αττίλα. Στην αρχή –το 2003 που άνοιξαν τα οδοφράγματα- έφθαναν ως βουρκωμένοι προσκυνητές στα ματωμένα χώματα και στα σκλαβωμένα σπίτια τους. Με τους νέους ιδιοκτήτες να τους υποδέχονται ευγενικά! Μετά: Για Σαββατοκύριακη αναψυχή στα καζίνο. Στα φθηνά, λόγω ευτελούς τουρκικής λίρας, σούπερ μάρκετ. Και στα βενζινάδικα.

Μου φαίνεται, ότι Έλληνες και Κύπριοι αδελφοί, μοιάζουμε σαν να έχουμε αποδεχθεί τα γενόμενα της εισβολής. Ελλείψει θυσιαστικού – ποιητικού σθένους και ελλείψει συμμάχων επί του πεδίου. Πληρώνοντας τους τυχοδιωκτικούς εθνικισμούς των υπερπατριωτών. Καταναλώνοντας αφειδώς τα (εκ του αποτελέσματος) χάρτινα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Και αρκούμενοι σε αυτά. Παρότι η Ελλάδα είναι εγγυήτρια δύναμη της Μεγαλονήσου.

Κι έτσι απομένει στην Ποίηση να καλύψει το κενό των όπλων.

Γι αυτό, μες στη διάχυτη αδικία Ποιητή, συνέχισε δίκαια να μας πληγώνεις!

--------------------------------------------------------

Ο Κώστας Μαρδάς είναι συγγραφέας – δημοσιογράφος . Και ετοιμάζει την τέταρτη ποιητική του συλλογή με τίτλο :

Χώμα Ελευθερίας Μωβ, από τις εκδόσεις Νίκας.

The post «Ψηλαφώντας την έννοια της αρετής»- Ο ποιητής Ηλίας Γκρής και η Κύπρος appeared first on Militaire.gr.