Το Ριάντ επιδιώκει να επιβάλει «κρυφή κηδεμονία» στον Λίβανο

05:20 12/3/2025 - Πηγή: militaire

Μετά από 15 χρόνια, η Σαουδική Αραβία επιστρέφει στο Λίβανο σε μια κομβική στιγμή, εκμεταλλευόμενη τις μεταπολεμικές μετατοπίσεις για να αποτρέψει την πλήρωση του «κενού» από τους αντιπάλους της τόσο στον Περσικό Κόλπο όσο και στο Λεβάντε, και στοχεύοντας στην αναδιαμόρφωση ολόκληρης της ισορροπίας δυνάμεων της Δυτικής Ασίας.Η κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου - που επετεύχθη τον Νοέμβριο μετά από εβδομάδες εντατικοποιημένων ισραηλινών βομβαρδισμών - έθεσε τις βάσεις για μια νέα

φάση στην πολιτική κρίση του Λιβάνου. Ενώ ο πόλεμος έληξε χωρίς αποφασιστική στρατιωτική νίκη για καμία από τις δύο πλευρές, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είδαν μια ευκαιρία να αξιοποιήσουν τα μεταπολεμικά τρωτά σημεία του Λιβάνου για να πιέσουν για πολιτικές αλλαγές που δεν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν με τη βία. Η Σαουδική Αραβία επιλέχθηκε να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας, δεδομένου του ιστορικού της ρόλου στο Λίβανο και της ικανότητάς της να επηρεάζει βασικές σουνιτικές παρατάξεις στη χώρα.Ακόμη και πριν από την επίσημη εγκαθίδρυση της εκεχειρίας, το Ριάντ δεν έχασε χρόνο για την αναπροσαρμογή της πολιτικής του για τον Λίβανο. Μετέφερε την εποπτεία του φακέλου του Λιβάνου από τη Βασιλική Αυλή -την οποία προηγουμένως διαχειριζόταν ο σύμβουλος Νιζάρ αλ-Αλούλα- στο Υπουργείο Εξωτερικών υπό τον Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν, σηματοδοτώντας μια στροφή προς μια πιο άμεση διπλωματική στρατηγική. 

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Επιστροφή με όρους Η νέα ομάδα προχώρησε αμέσως σε εκτεταμένες επαφές, ενισχύοντας τους δεσμούς με τις λιβανέζικες παρατάξεις και τα θρησκευτικά ιδρύματα, ενώ παράλληλα αύξησε την πίεση σε κρίσιμα πολιτικά ζητήματα, ιδίως τις προεδρικές εκλογές και τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Λίβανο.Η επιστροφή της Σαουδικής Αραβίας ακολουθεί την απότομη απομάκρυνσή της το 2017, όταν ανάγκασε τον πρώην πρωθυπουργό Σαάντ Χαρίρι να παραιτηθεί τηλεοπτικά από το Ριάντ και διέκοψε τους δεσμούς με το πολιτικό κατεστημένο του Λιβάνου. Τώρα, στο πλαίσιο μιας νέας ηγετικής προσέγγισης, το Ριάντ επιδιώκει να αντιστρέψει τις επιπτώσεις από τα λάθη του παρελθόντος - αλλά όχι χωρίς όρους.Οι πολιτικές του προέδρου του Λιβάνου Ζοζέφ Αούν αντικατοπτρίζουν αυτή τη στροφή. Από την ανάληψη των καθηκόντων του στις 9 Ιανουαρίου, έχει επιδιώξει ενεργά την ανοικοδόμηση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία, την οποία θεωρεί ως κλειδί για την πολιτική και οικονομική ανάκαμψη του Λιβάνου. Η πρώτη του ξένη επίσκεψη στο Ριάντ υπογράμμισε αυτή την πρόθεση, καθώς οι συνομιλίες με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MbS) επικεντρώθηκαν στην αποκατάσταση των διμερών σχέσεων.Ωστόσο, η ανανεωμένη εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας συνοδεύεται από αυστηρές απαιτήσεις. Σε αντίθεση με το παρελθόν, το Ριάντ δεν προσφέρει πλέον άνευ όρων υποστήριξη. Αντ' αυτού, η οικονομική και πολιτική υποστήριξή του εξαρτάται από τη λήψη σαφών μέτρων από τη Βηρυτό για τον περιορισμό της επιρροής της Χεζμπολάχ. Οι όροι παραμένουν αμετάβλητοι: εφαρμογή των διεθνών αποφάσεων, επιβεβαίωση της κρατικής εξουσίας σε όλα τα εδάφη και διακοπή της πρόσβασης της Χεζμπολάχ σε χρηματοδότηση και όπλα.Ο Λίβανος υπό σαουδαραβικό-αμερικανικό έλεγχοΟ Λίβανος βρίσκεται τώρα υπό δοκιμασία και αναμένεται να αποδείξει την προθυμία του να ευθυγραμμιστεί με τη σαουδαραβική-αμερικανική ατζέντα, εντείνοντας την πίεση στη Χεζμπολάχ και περιορίζοντας τους πόρους της. Αυτό περιλαμβάνει την αυστηροποίηση των οικονομικών ελέγχων για να εμποδίσει τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης στο νότιο προάστιο της Βηρυτού και στο νότιο Λίβανο -τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο κατά τη διάρκεια του πολέμου- που θα μπορούσε να ωφελήσει το λιβανέζικο κίνημα αντίστασης, να διακόψει τους περιφερειακούς δεσμούς με τον Άξονα της Αντίστασης και να διατηρήσει την εσωτερική πολιτική πίεση.Σχετικά με την ατζέντα της Σαουδικής Αραβίας για τον Λίβανο, η δημοσιογράφος Μαϊσάμ Ριζκ λέει στο The Cradle: «Η Σαουδική Αραβία, μαζί με τις ΗΠΑ, βλέπει τον Λίβανο ως υπό επιτήρηση, παρακολουθώντας τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνησή του χειρίζεται την αντίσταση μετά τον πόλεμο. Ο στόχος δεν είναι μόνο να αφοπλιστεί η Χεζμπολάχ νότια του ποταμού Λιτάνι, αλλά να διαβρωθεί η επιρροή της σε εθνικό επίπεδο με το πρόσχημα των μεταρρυθμίσεων».Σύμφωνα με την Ριζκ, το Ριάντ και η Ουάσινγκτον εργάζονται παράλληλα, χρησιμοποιώντας την πολιτική επιρροή και όχι την άμεση σύγκρουση για να ενισχύσουν τους τοπικούς συμμάχους τους και να αποδυναμώσουν την αντίσταση.

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Εξισορρόπηση ισχύοςΜε την εσωτερική δυναμική του Λιβάνου να μετατοπίζεται και τις περιφερειακές γραμμές ρήξης να επαναπροσδιορίζονται, η Σαουδική Αραβία επανατοποθετείται για να εξασφαλίσει επιρροή εις βάρος των ανταγωνιστών της, ιδίως του Κατάρ. Χρησιμοποιώντας την οικονομική του επιρροή και το καθεστώς του στον αραβικό κόσμο, το Ριάντ στοχεύει να διαταράξει την πολιτική ενότητα που προέκυψε κατά τη διάρκεια του πολέμου και να κατευθύνει την κατεύθυνση του Λιβάνου προς όφελός του.Φοβούμενη την απώλεια εδάφους, η Σαουδική Αραβία κινήθηκε επιθετικά για να εξασφαλίσει βασικούς διαύλους λήψης αποφάσεων, ενώ ευθυγραμμίστηκε με τη στρατηγική της Ουάσινγκτον «Λίβανος χωρίς αντίσταση» - αυτή τη φορά χρησιμοποιώντας διπλωματία και οικονομική πίεση αντί για στρατιωτική δύναμη. Η οικονομική επιρροή των αραβικών κρατών του Περσικού Κόλπου παραμένει το κύριο εργαλείο πειθούς του Ριάντ, αλλά σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, η βοήθεια θα είναι αυστηρά υπό όρους, και θα χορηγείται μόνο εάν ο Λίβανος συμμορφωθεί με τις σαουδαραβικές-αμερικανικές απαιτήσεις.Ο πολιτικός συγγραφέας και αναλυτής δρ Φουάντ Ιμπραήμ, μέλος του ηγετικού οργάνου της αντιπολίτευσης «Λίκα» στην Αραβική Χερσόνησο, υποστηρίζει ότι η Σαουδική Αραβία επιδιώκει να επωφεληθεί από τα αποτελέσματα της επίθεσης του Ισραήλ κατά του Λιβάνου, θεωρώντας την ως ήττα της αντίστασης - ιδίως υπό το πρίσμα της απουσίας βασικών ηγετών, κυρίως του αείμνηστου Σαγιέντ Χασάν Νασράλα και αρκετών ανώτερων στελεχών του κόμματος. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την πτώση της κυβέρνησης του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου 2024, οδήγησε τη Σαουδική Αραβία να πιστέψει ότι έφτασε η ώρα να καρπωθεί τα οφέλη από την ταχέως μεταβαλλόμενη δυναμική στο Λίβανο.Ο Δρ Ιμπραήμ λέει: «Η ατζέντα της Σαουδικής Αραβίας μπορεί να πει κανείς ότι ευθυγραμμίζεται με την αμερικανική ατζέντα όσον αφορά την υποστήριξη ενός πολιτικού συστήματος που είναι σύμμαχος μαζί τους και ικανό να σφίξει τον κλοιό της αντίστασης και του περιφερειακού αντιπάλου της, του Ιράν. Επιπλέον, επιδιώκει να ενισχύσει τους συμμάχους της στο εσωτερικό του Λιβάνου, ειδικά αφού έχουν επανειλημμένα αποτύχει όλα αυτά τα χρόνια να υποκινήσουν εναντίον της αντίστασης και της ηγεσίας της, όπως απαιτείται».Η Ριζκ υποστηρίζει επίσης ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στη Συρία επιτάχυναν την επιστροφή της Σαουδικής Αραβίας στον Λίβανο, καθώς το Ριάντ δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει την επιρροή του και στους δύο χώρους ταυτόχρονα: «Η μεταβαλλόμενη δυναμική της περιοχής, ιδιαίτερα στη Συρία, ωθεί τη Σαουδική Αραβία να διπλασιάσει την παρουσία της στο Λίβανο, διασφαλίζοντας ότι θα διαδραματίσει ρόλο στην απομόνωση της Χεζμπολάχ και των συμμάχων της. Ο Λίβανος αναμένεται επίσης να αναπροσαρμόσει τους δεσμούς του με τη Συρία με τρόπους που παραγκωνίζουν την αντίσταση, ενώ βασικοί φάκελοι όπως ο επαναπατρισμός των προσφύγων και η οριοθέτηση των συνόρων αναβάλλονται λόγω της σύνδεσής τους με το νέο σιωνιστικό σχέδιο για τη Μέση Ανατολή». Ο Λίβανος ωθείται προς την εξομάλυνση;Μια αυξανόμενη ανησυχία μεταξύ των πολιτικών παρατηρητών είναι κατά πόσον το ευρύτερο σχέδιο της Σαουδικής Αραβίας για τον Λίβανο περιλαμβάνει την άσκηση πίεσης για εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ. Αν και αυτό παραμένει μακροπρόθεσμος στόχος, η στρατηγική του Ριάντ και της Ουάσιγκτον φαίνεται να περιλαμβάνει τη σταδιακή εδραίωση του ελέγχου επί των πολιτικών, οικονομικών θεσμών του Λιβάνου και των θεσμών ασφαλείας.Ο Δρ Ιμπραήμ υποστηρίζει ότι «η Σαουδική Αραβία θα αξιοποιήσει τους οικονομικούς και πολιτικούς πόρους της για να πιέσει τον Λίβανο να αποδεχθεί τους όρους της, οι οποίοι περιλαμβάνουν την εξομάλυνση και την αντιμετώπιση της Χεζμπολάχ - αποτρέποντας την ανάκαμψη και την επανεμφάνισή της στην περιοχή με αντάλλαγμα την υποστήριξη, είτε για την κυβέρνηση είτε για τις προσπάθειες ανοικοδόμησης».Πρωταρχικός στόχος αυτής της αλλαγής είναι η σουνιτική κοινότητα του Λιβάνου, μια κρίσιμη δύναμη στη θρησκευτική ισορροπία της χώρας. Ο στόχος είναι να αναδιαμορφώσουν τη στάση της σχετικά με την Παλαιστίνη και τις περιφερειακές συγκρούσεις, αλλά πρώτα επιδιώκουν να χτίσουν αυτά τα θεμέλια βαθιά στον κρατικό μηχανισμό. Όπως εξηγεί η Ριζκ:«Η ατζέντα της Σαουδικής Αραβίας στον Λίβανο αντανακλά την αμερικανοϊσραηλινή ώθηση να κινηθεί ο Λίβανος προς την εξομάλυνση. Η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί την εξασφάλιση θέσεων-κλειδιών στην πολιτική, την ασφάλεια, την οικονομία και τη διοίκηση. Η κυβέρνηση του Λιβάνου συμμορφώνεται ήδη με τις εξωτερικές πιέσεις, όπως φαίνεται στις πρόσφατες αποφάσεις για την ασφάλεια των αεροδρομίων, στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης και στους επερχόμενους διοικητικούς διορισμούς».Τελικά, λέει: «Η Σαουδική Αραβία αναμένει ότι η σουνιτική κοινότητα του Λιβάνου θα απεμπλακεί από την παλαιστινιακή υπόθεση -όπως ακριβώς έκαναν πολλά κράτη του Κόλπου μετά την επιχείρηση Al-Aqsa Flood- και θα υιοθετήσει μια νέα αφήγηση που θα παρουσιάζει το Ιράν ως τον πραγματικό εχθρό, ενώ θα θεωρεί τη Χεζμπολάχ ως αποσταθεροποιητική δύναμη που ευθύνεται για τις κρίσεις του Λιβάνου».

Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ

Μια νέα τάξη πραγμάτων ή μια νέα κρίση;Ο πρόεδρος του Λιβάνου Τζόζεφ Αούν ελπίζει ότι η δεύτερη επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία, που έχει προγραμματιστεί μετά το Eid al-Fitr στις αρχές Απριλίου, θα επιτύχει αυτό που δεν κατάφερε η πρώτη του επίσκεψη. Στόχος του είναι να βγει από το αδιέξοδο των διμερών σχέσεων με την άρση της απαγόρευσης ταξιδιών στο Λίβανο, την επανέναρξη των εξαγωγών προς το σαουδαραβικό βασίλειο και το άνοιγμα επενδυτικών ευκαιριών.Εν τω μεταξύ, ορισμένοι υπολογίζουν σε πιθανές χειρονομίες της Σαουδικής Αραβίας, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την απονομή χάριτος σε Λιβανέζους κρατούμενους, την παροχή οικονομικών επιχορηγήσεων στον στρατό, ακόμη και τη συμβολή στις προσπάθειες ανοικοδόμησης.Μέχρι στιγμής, η Σαουδική Αραβία έχει κάνει ελάχιστα πράγματα εκτός από υποσχέσεις, ανακοινώνοντας απλώς ότι μελετά τα εμπόδια για την άρση της ισχύουσας απαγόρευσης. Με άλλα λόγια, αξιολογεί τις επιδόσεις της λιβανικής κυβέρνησης με βάση τους δικούς της όρους που έχει θέσει.Καθώς ο Λίβανος επιδιώκει πολιτική και οικονομική ανακούφιση, η Σαουδική Αραβία θέτει νέους όρους για να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της στην περιοχή. Αυτοί οι εσωτερικοί αγώνες εξουσίας διαπλέκονται με ευρύτερους γεωπολιτικούς υπολογισμούς, ανοίγοντας την πόρτα σε νέους κινδύνους - συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας αστάθειας και αναταραχών.Η Ριζκ προειδοποιεί ότι παρά τις προσπάθειες να δοθεί μια αισιόδοξη εικόνα, η μοίρα του Λιβάνου είναι βαθιά συνδεδεμένη με τη Συρία και την Παλαιστίνη. Δεδομένης της μεταβαλλόμενης περιφερειακής τάξης και της πιθανότητας αναζωπύρωσης των συγκρούσεων, το μέλλον του Λιβάνου παραμένει αβέβαιο:«Ασκείται πίεση προς τη διαδικασία εξομάλυνσης με τον εχθρό, εκβιάζοντας τον Λίβανο και συνδέοντας την ανοικοδόμηση με τη συμφωνία στην εξομάλυνση και την άρση της πολιορκίας του. Η αντίσταση σε αυτό το σχέδιο θα ωθήσει το Ισραήλ και την Αμερική, μαζί με τις αραβικές χώρες, να ολοκληρώσουν τον πόλεμο του Τελ Αβίβ, είτε με τη διενέργεια περισσότερων δολοφονιών, είτε με την αναζωογόνηση κοιμώμενων πυρήνων εξτρεμιστικών ομάδων, τη δημιουργία εστιών έντασης σε διάφορες περιοχές, την ενίσχυση των θρησκευτικών και σεχταριστικών διαιρέσεων και την ώθηση της χώρας προς το εμφύλιο χάος».Ο Δρ Ιμπραήμ πιστεύει ότι η Σαουδική Αραβία βλέπει την πτώση της Συρίας ως μια κρίσιμη ευκαιρία να αποδυναμώσει το ευρύτερο σχέδιο αντίστασης στον Λίβανο, την Παλαιστίνη και την περιοχή, θεωρώντας τον κατακερματισμό της ως στρατηγικό, προμελετημένο στόχο:«Οι δραματικές αλλαγές στη Συρία αντιπροσωπεύουν, από τη σκοπιά της Σαουδικής Αραβίας, μια ιστορική ευκαιρία που πρέπει να αξιοποιηθεί πλήρως. Για τη Σαουδική Αραβία, η πτώση της Συρίας σημαίνει την πτώση του σχεδίου αντίστασης στον Λίβανο, την Παλαιστίνη, ακόμη και σε ολόκληρη την περιοχή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η επίθεση στη Συρία από τις περιφερειακές και διεθνείς δυνάμεις και ο επακόλουθος κατακερματισμός της ήταν ένας προμελετημένος στόχος - όχι μόνο εναντίον της ίδιας της Συρίας, αλλά εναντίον ολόκληρου του σχεδίου αντίστασης».Προσθέτει ότι «η Σαουδική Αραβία θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να εμποδίσει τον Άξονα της Αντίστασης να ανακάμψει, διότι η εξίσωση έχει γίνει σαφής: η νίκη της αντίστασης σημαίνει την ήττα της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων των ΗΠΑ».Οι πολιτικές και οικονομικές αλλαγές που διέρχεται ο Λίβανος συμπίπτουν με περιφερειακούς και διεθνείς υπολογισμούς που αποσκοπούν στην αναδιαμόρφωση της ισορροπίας δυνάμεων στη Δυτική Ασία - με την επιστροφή του Ριάντ στη Βηρυτό να υποδηλώνει αυτή την ευρύτερη στρατηγική μετατόπιση. Ο Λίβανος αντιμετωπίζει τώρα μια σκληρή επιλογή: να συμμορφωθεί με αυτή τη νέα τάξη ή να αντισταθεί σε αυτήν. Και οι δύο δρόμοι έχουν κόστος - αλλά το τίμημα της υποταγής μπορεί τελικά να είναι υψηλότερο από το κόστος της ανυπακοής.Πηγή: The Cradle

The post Το Ριάντ επιδιώκει να επιβάλει «κρυφή κηδεμονία» στον Λίβανο appeared first on Militaire.gr.