Κορέστεια, τα πλινθόκτιστα χωριά της Καστοριάς που ερήμωσαν. Εκεί συγκρούστηκαν ανελέητα οι Μακεδονομάχοι με τους Βούλγαρους κομιτατζήδες και σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς. Νέα εκπομπή από τη «Μηχανή του Χρόνου»

21:53 10/2/2018 - Πηγή: Mixani tou Xronou

Ένα απόκοσμο και εγκαταλελειμμένο τοπίο που φωνάζει ότι κάποτε υπήρχε ζωή. Τα Κορέστeια της Δυτικής Μακεδονίας είναι ένα ιστορικό σύμπλεγμα χωριών που αποτελείται από την Άνω και Κάτω Κρανιώνα, τα Χάλαρα, τον Μελά, το Μακροχώρι, το Μαυρόκαµπο, τον Άγιο Αντώνιο, τον Γάβρο, τον Κώττα και το Βατοχώρι.

Βρίσκονται ανάμεσα στην διαδρομή Καστοριά -Φλώρινα και καλύπτουν γεωγραφικά τους δυτικούς πρόποδες του όρους Βίτσι, τους ανατολικούς πρόποδες του όρους Όρλοβο και τους ανατολικούς πρόποδες του όρους Τρικλάριο. Xτίστηκαν τον

19ο αιώνα και εγκαταλείφθηκαν κατά τον εμφύλιο πόλεμο.

Η Κρανιώνα αποτέλεσε ιδανικό σκηνικό για τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη στην ταινία του «Ψυχή Βαθιά», ενώ τοπία των Κορεστείων έχουν αποτελέσει το σκηνικό κινηματογραφικών ταινιών, όπως το «Παύλος Μελάς» του Φίλιππου Φυλακτού, «Τζέιμς Μποντ: Για τα μάτια σου μόνο» και «Το Μετέωρο Βήµα του Πελαργού», του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Το χωριό στην απογραφή του 2011 αριθμούσε μόλις 5 κατοίκους.

Ο έρημος σήμερα Κρανιώνας. Ντρενόβενι, το ονόμαζαν οι σλαβόφωνοι της περιοχής που σήμαινε Κρανοχώρι.

Σπίτια πλινθόκτιστα, φτιαγμένα με κοκκινόχωμα. Το ξεθωριασμένο κοκκινωπό τους χρώμα δηλώνει τη φθορά του χρόνου, αλλά και την εγκατάλειψη. Η Κρανιώνα αποτελείται από δύο «μαχαλάδες», την Άνω και την Κάτω, που τους χωρίζει το ένα από τα δύο ποτάμια της λεκάνης που συμβάλλουν στην τοποθεσία «Σμέση» για να αποτελέσουν το βασικό βραχίονα του μεγαλύτερου ποταμού της Μακεδονίας, του Αλιάκμονα.

Η μαρτυρία του συνταξιούχου δάσκαλου Βασίλη Χρηστίδη στο Ελληνικό Πανόραμα για το κύμα φυγής στο εξωτερικό είναι χαρακτηριστική:

«Όταν αποφάσιζε να ξενιτευτεί κάποιος και να πάει στον Καναδά, όπου είχαν πάει οι περισσότεροι δικοί μας, περνούσε από γιατρούς και κάποιος γνωστός του, φίλος ή συγγενής, τον περίμενε στα ξένα για να τον υποδεχθεί. Κάποτε, πήγε κι ένας που δεν είχε κανέναν εκεί. Έφτασε στο Τορόντο και πήγε σε μία από τις οδούς της πόλης, αλλά δεν ήξερε τι να κάνει. Ποιον να βρει; Ούτε τη γλώσσα ήξερε. Εδώ ήταν βοσκός. Και άρχισε να φωνάζει, όπως περπατούσε στη λεωφόρο «Κρανιώνα, Μαυρόκαμπος». Πενήντα άτομα τον σταμάτησαν και τον ρωτούσαν «ποιος είσαι εσύ»
Πενήντα του έλεγαν, εγώ είμαι ο γιος του τάδε κλπ».

Το χωριό Γάβρος ερήμωσε μετά τη λήξη του Εμφυλίου, όπου έγινε θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων. Το όνομα προέρχεται από το δέντρο «γάβρος». Οι παλιές ονομασίες ήταν Γαβρέσι ή Γκαμπρέσι. Το ερειπωμένο χωριό έγινε σκηνικό στο έργο «Ψυχή Βαθιά» του Παντελή Βούλγαρη.

Στο περιβάλλον αυτό βρέθηκε και η «Μηχανή του Χρόνου» για να καταγράψει μαρτυρίες και ντοκουμέντα από την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα. Όταν στις αρχές του 20ου αιώνα η περιοχή βρέθηκε στο επίκεντρο της σκληρής σύγκρουσης των βούλγαρων κομιτατζήδων και των ελλήνων μακεδονομάχων.
Μια κορυφαία προσωπικότητα της εποχής εκείνης υπήρξε ο Παύλος Μελάς ο οποίος στις 13 Οκτωβρίου του 1904 έπεσε νεκρός στο χωριό Στάτιστα από βόλι τούρκου στρατιώτη. Προς ένδειξη αναγνώρισης και τιμής η πολιτεία μετονόμασε αργότερα το χωριό σε Μελάς. Σήμερα στο σπίτι όπου έγινε μάχη με τους Τούρκους, λειτουργεί το Μουσείο.

Παρακολουθήστε το τρέιλερ της «Μηχανής του Χρόνου» αφιερωμένο στη ζωή, τη δράση και το τέλος του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, που θα προβληθεί την Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου 2018, στις 21.00 από το COSMOTE HISTORY:Διαβάστε ακόμη : Ο μακεδονομάχος Παύλος Μελάς σκοτώθηκε μία φορά, αλλά τάφηκε πέντε. Γιατί οι συμπολεμιστές του έκοψαν το κεφάλι. Πως έγινε η αναγνώριση από τη γυναίκα του Ναταλία. Νέα εκπομπή από τη Μηχανή του Χρόνου.

Το άρθρο Κορέστεια, τα πλινθόκτιστα χωριά της Καστοριάς που ερήμωσαν. Εκεί συγκρούστηκαν ανελέητα οι Μακεδονομάχοι με τους Βούλγαρους κομιτατζήδες και σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς. Νέα εκπομπή από τη «Μηχανή του Χρόνου» δημοσιεύθηκε αρχικά στον δικτυακό τόπο ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.