Δημόσιο Σήμα Κεραμεικού: Ο σκουπιδότοπος που θα γίνει αρχαιολογικός χώρος

20:50 17/2/2021 - Πηγή: Mononews

Δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς ότι σ΄αυτό το εγκαταλειμμένο οικόπεδο με την άθλια περίφραξη μπορεί να κρύβεται ένα κομμάτι από το περίφημο Δημόσιο Σήμα της αρχαίας Αθήνας. Το  σημαντικότερο τμήμα του νεκροταφείου του Κεραμεικού, όπου ενταφιάζονταν δημοσία δαπάνη, οι επιφανείς άνδρες, αλλά και οι πεσόντες στους πολυάριθμους πολέμους των Αθηναίων.

Παρ΄ότι όμως είχαν γίνει οι ανασκαφές στην οδό Σαλαμίνας 35 αλλά και οι αλλοτριώσεις από το 2015 των οικοπέδων επί των οδών Πλαταιών 28, Πλαταιών 26 και Λεωνίδου 86 και Σαλαμίνος

33 και Λεωνίδου 82-84 _ στον Κεραμεικό πάντα,_ όχι μόνον δεν είναι επισκέψιμα τα ευρήματα για τον κοινό αλλά και η κατάσταση είναι αυτή που αποτυπώνεται στις φωτογραφίες.

Σήμερα πάντως το υπουργείο Πολιτισμού ανακοινώνει την ανάδειξη του Δημόσιου Σήματος, καθώς «Το Δημόσιο Σήμα, το σημαντικότερο νεκροταφείο του αρχαίου κόσμου, είναι ένα μοναδικό τοπόσημο της Αθήνας με εξαιρετικά σημαντική ιστορική και αρχαιολογική σημασία», όπως επισημαίνει η υπουργός Πολιτισμού. Η κυρία Μενδώνη εξάλλου δηλώνει κατηγορηματικά ότι « Η σημερινή κατάσταση, στην οποία βρίσκεται το Δημόσιο Σήμα, δεν αρμόζει στην ιστορική του σημασία. Οφείλουμε να ερευνήσουμε και να αναδείξουμε τον χώρο, να αποκαλύψομε ένα τμήμα της αρχαίας πόλης και του “καλλίστου προαστείου” της».

Τμήματα ταφικών μνημείων του Δημοσίου Σήματος είχαν αποκαλυφθεί από το 1997 στο οικόπεδο της  οδού Σαλαμίνος 35, όπου είχαν βρεθεί για πρώτη φορά πολυάνδρια πεσόντων στον Πελοποννησιακό πόλεμο.  Πρόκειται για δύο ορύγματα στα οποία είχαν ταφεί σε πώρινες μνημειακές θήκες τα υπολείμματα της ταφικής πυράς, πλήθους νεκρών με κτερίσματα.

Συγκεκριμένα έχουν βρεθεί τμήματα από συνολικά πέντε μνημεία, που εντοπίσθηκαν μέσα στα ορύγματα, τα όμως οποία έχουν υποστεί εκτεταμένες καταστροφές, κυρίως κατά τη Ρωμαϊκή και Υστερορωμαϊκή περίοδο.

Εξωτερικά των ορυγμάτων εντοπίστηκε ακόμη ένα τμήμα κατεστραμμένου πολυάνδρου, το οποίο είχε διανοιχθεί επίσης εντός του φυσικού εδάφους. Χρονολογικά προηγείται των υπολοίπων, αλλά η κατασκευή του είναι εντελώς διαφορετική. Οι τοίχοι του είναι κτισμένοι από ωμές πλίνθους και το εσωτερικό του φαίνεται να είχε διαχωριστεί τουλάχιστον σε δύο χώρους.

Το οικόπεδο στον Κεραμεικό όπου ήρθε στο φως τμήμα του Δημόσιου Σήματος

Στον έναν από αυτούς εντοπίστηκε τετράγωνη πωρολιθική λιθόπλινθος με λαξευμένη κοίλη υποδοχή κάλπης. Στο εσωτερικό των μνημείων, σε αναμοχλευμένες επιχώσεις, βρέθηκε πλήθος κεραμεικής του 5ου αι, π.Χ., ερυθρόμορφης, αλλά και λευκών ληκύθων με μοναδικές παραστάσεις, καθώς και μεγάλη ποσότητα καμένων οστών ανδρών, τα οποία ανήκαν σε τουλάχιστον 58 άτομα. Μόνο σε ένα από τα μνημεία των ορυγμάτων, αποκαλύφθηκε επί του πωρολιθικού δαπέδου του μία στρώση οστών και λίγα πήλινα και αλαβάστρινα κτερίσματα μεταξύ αυτών. Στο ακίνητο επί της οδού Πλαταιών 21τέλος ανακαλύφθηκε τμήμα της αρχαίας οδού προς Ακαδήμεια και ταφικός περίβολος του Δημοσίου Σήματος. Διατηρούνται στο υπόγειο πολυκατοικίας, απαλλοτριωμένα υπέρ του δημοσίου.

Η ανασκαφή που έφερε στο φως πολυάνδρια πεσόντων στον Πελοποννησιακό πόλεμο

Να θυμίσουμε, ότι το Δημόσιο Σήμα, χρονολογείται στον 5 αι. π.Χ. και είναι άμεσα συνδεδεμένο με την άνοδο της Δημοκρατίας. Είχε ιδρυθεί στην ΒΔ παρυφή της πόλεως, κατά μήκος της αρχαίας οδού που συνέδεε μέσω του άστεως τον Κεραμεικό με την Ακαδημία Πλάτωνος. Εκεί είχαν ενταφιαστεί, δημοσία δαπάνη, επιφανείς άνδρες, αλλά και οι πεσόντες στους πολυάριθμους πολέμους των Αθηναίων, ώστε το Δημόσιο Σήμα να προσομοιάζει με στρατιωτικό νεκροταφείο.

Σύμφωνα με τον Πάτριο Νόμο, οι νεκροί των πολέμων, αφού αποτεφρώνονταν, μεταφέρονταν από τα μακρινά πεδία των μαχών για τιμητικό ενταφιασμό. Στην περιοχή του αναφέρονται δύο ιερά, το ένα αφιερωμένο στον Διόνυσο Ελευθερέα και το δεύτερο στην Αρίστη-Καλλίστη, προσωνύμια της θεάς Αρτέμιδος.