Γιατί ο αριθμός των νεκρών της πανδημίας είναι παραπλανητικός και πώς θα βρούμε τα πραγματικά στοιχεία

14:02 7/5/2020 - Πηγή: Mononews

Αυτή τη χρονιά οι αριθμοί έχουν αποκτήσει μεγάλο ρόλο στις ζωές μας. Από την οδηγία για τα δύο μέτρα κοινωνικής απόστασης μέχρι τα ποσοστά της μόλυνσης, τα στατιστικά της πανδημίας έχουν διεισδύσει την καθημερινότητα μας. Ωστόσο, από όλα αυτά, τα πιο ανησυχητικά νούμερα είναι εκείνα που αφορούν τα κρούσματα και τους θανάτους.

Όταν η πανδημία υποχωρήσει, θα είμαστε σε θέση να μετρήσουμε την πλήρη έκταση της ζημιάς της; Θα ξέρουμε πόσα άτομα πραγματικά σκότωσε; Αυτά μπορεί να μοιάζουν με περίεργες ερωτήσεις, δεδομένης της καθημερινής εστίασης σε συγκεκριμένους αριθμούς κρουσμάτων. Όμως αυτοί

οι αριθμοί δεν λένε ολόκληρη την ιστορία και πιθανώς αφήνουν εκτός πολλούς θανάτους. Για να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα, πρέπει να εξετάσουμε τον συνολικό αριθμό των θανάτων από οποιαδήποτε αιτία και να συγκρίνουμε αυτούς τους αριθμούς με τα αναμενόμενα στοιχεία για την περίοδο, με βάση τους ιστορικούς μέσους όρους και τις προβλέψεις.

Για παράδειγμα, την εβδομάδα που έληξε στις 3 Απριλίου, το Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραψε 3.475 θανάτους λόγω του COVID-19. Την ίδια εβδομάδα σημειώθηκαν 16.387 θάνατοι από όλες τις αιτίες που καταγράφηκαν στην Αγγλία και την Ουαλία (άλλα μέρη του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν ξεχωριστά στατιστικά γραφεία). Αυτός ήταν ο υψηλότερος αριθμός θανάτων σε μία εβδομάδα από τον Ιανουάριο του 2000 – 6.082 περισσότεροι θάνατοι από ό, τι θα περίμενε κανείς κατά μέσο όρο για εκείνη την εποχή του έτους.

Υπό αυτές τις συνθήκες, θα ήταν φυσικό να υποθέσουμε ότι τουλάχιστον ορισμένοι από αυτούς τους «υπερβολικούς σε αριθμό θανάτους» θα μπορούσαν να αποδοθούν στην πανδημία. (Μερικοί μπορεί να έχουν προκληθεί από άλλους παράγοντες που επηρεάστηκαν από τον ιό – τα επίπεδα παχυσαρκίας, για παράδειγμα.) Αλλά σύμφωνα με τις τρέχουσες πρακτικές, κανένας από αυτούς τους υπερβολικούς θανάτους δεν περιλαμβάνεται στα στοιχεία θνησιμότητας του COVID-19.

Μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου 2020, τα στοιχεία για την Αγγλία και την Ουαλία περιλαμβάνουν περίπου 27.000 παραπάνω θανάτους, σύμφωνα με ανάλυση που διενήργησε η εφημερίδα The Financial Times. Αυτό είναι ένα άλμα της τάξης του 52%. Τα ποσοστά θανάτου όλων των αιτίων άλλων χωρών έχουν επίσης σημειώσει τεράστιες αυξήσεις κατά την ίδια περίοδο: Ιταλία (90%), Ισπανία (72%), Βέλγιο (60%). Γενικά, οι πόλεις έχουν πληγεί περισσότερο.

Η Ιταλία μόλις αναθεώρησε τον αριθμό των θανάτων που σχετίζονται με τον ιό. Μία από τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο, ήταν η πρώτη στην Ευρώπη που επέβαλε το lockdown. Έως τις 6 Μαΐου, η Ιταλία είχε επιβεβαιώσει 213.000 μολύνσεις και 29.315 θανάτους.

Ωστόσο, σύμφωνα με το ISTAT, το επίσημο στατιστικό όργανο της Ιταλίας, τα στοιχεία για τον υπερβολικό αριθμό θανάτων,  ζωγραφίζουν μια πιο ζοφερή εικόνα. Τον Μάρτιο, σημειώθηκε αύξηση των θανάτων κατά 49% σε ολόκληρη τη χώρα, σε σύγκριση με τον πενταετή μέσο όρο. Κατανεμημένη σε περιφερειακό επίπεδο, το 49% αρχίζει να φαίνεται ακόμη πιο ανησυχητικό. Στη βόρεια Ιταλία, σημειώθηκε αύξηση των θανάτων κατά 95%, ενώ στην περιοχή της Λομβαρδίας, η οποία περιλαμβάνει την πόλη του Μιλάνου, ο αριθμός των θανάτων αυξήθηκε κατά 186%.

 Καθυστερήσεις και διαφορές

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Θνησιμότητας (EuroMOMO), σημειώθηκε «σημαντική αύξηση σε υπερβολικούς θανάτους όλων των αιτιών για τις συμμετέχουσες ευρωπαϊκές χώρες, που συμπίπτει με την τρέχουσα πανδημία COVID-19». Αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν υπάρχει ομοιόμορφη προσέγγιση για τη συλλογή των αριθμών.

Πρέπει μόνο να εστιάσουμε στις διαφορετικές προσεγγίσεις που υπάρχουν για τα τεστ ανίχνευσης, (χρησιμοποιούνται ευρέως στη Νότια Κορέα, για παράδειγμα, αλλά πολύ λιγότερο στην κοντινή Ιαπωνία) για να δούμε πόσο δύσκολο είναι να κάνουμε άμεσες συγκρίσεις. Όσο υψηλότερος είναι ο αριθμός των διαγνωστικών εξετάσεων, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα εντοπισμού κρουσμάτων. Έτσι, ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων μιας χώρας θα επηρεαστεί από τον αριθμό των τεστ που διεξάγει.

Ακόμη και με επιβεβαιωμένους θανάτους από τον COVID-19, υπάρχει συχνά μια καθυστέρηση μεταξύ της καταγραφής ενός θανάτου και της αιτίας του θανάτου που λαμβάνεται υπόψη στις εθνικές στατιστικές. Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας, για παράδειγμα, έχει αυτό που η EuroMOMO αποκαλεί «πολύ σημαντικές καθυστερήσεις στις εγγραφές θανάτου κατά τη διάρκεια του Μαρτίου και του Απριλίου 2020».

Προβλήματα με την ακριβή μέτρηση, οδηγούν με τη σειρά τους σε προκλήσεις αναφορικά με την αξιοπιστία των προβλέψεων. Οι ΗΠΑ κινούνται προς μια χαλάρωση των περιορισμών. Προηγούμενα μαθηματικά μοντέλα έδειξαν ότι ο αριθμός των θανάτων COVID-19 στη χώρα θα κυμαινόταν μεταξύ 59.300 και 114.200. Ωστόσο, μια αναθεωρημένη πρόβλεψη από το Ινστιτούτο Υγείας και Αξιολόγησης του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον (IHME) προσφέρει μια πολύ πιο σκοτεινή προοπτική.

Σύμφωνα με το IHME, μέχρι τις αρχές Αυγούστου ο χαμηλότερος αναμενόμενος αριθμός θανάτων είναι 95.092, ενώ μπορεί να φτάσει μέχρι τους 242.890 στο ανώτερο. Ο μεσαίος αριθμός των προβλεπόμενων θανάτων κυμαίνεται σε 134.475 και εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει το πιο πιθανό αποτέλεσμα. Από τις 6 Μαΐου, οι ΗΠΑ είχαν καταγράψει 71.078 θανάτους από τον ιό.

Παρά τις καθυστερήσεις και τις διαφορές, κάθε θάνατος που προκλήθηκε πραγματικά από τον COVID-19 θα μετρηθεί στα συνολικά στατιστικά θανάτου όλων των αιτιών. Ο εντοπισμός του χάσματος μεταξύ των αναμενόμενων μέσων όρων και των θανάτων που καταγράφηκαν πραγματικά θα βοηθήσει στην αποκάλυψη ενός πραγματικού αριθμού θανάτων. Αλλά η επίτευξη αυτών των αριθμών θα απαιτήσει χρόνο και περαιτέρω ανάλυση.