Η βυθισμένη αρχαία πόλη που έδωσε το όνομά της στην Ελούντα – Υποβρύχιες έρευνες

15:10 7/3/2021 - Πηγή: Mononews

Μια βυθισμένη αρχαία πόλη είναι σε μεγάλο βαθμό ο Ολούντας στην Κρήτη, κοντά στη σημερινή Ελούντα του νομού Λασιθίου.

Και εκεί είναι που η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και ομάδα γεωφυσικών από το Εργαστήριο Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών πραγματοποίησαν υποβρύχια έρευνα, προκειμένου να αποτυπωθούν τα τεκμήρια της βυθισμένης πόλης και της επικράτειάς της.

Το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε κυρίως στην περιοχή του

Πόρου, όπου ερευνήθηκε μια μεγάλη, επιμήκης κατασκευή, που εικάζεται ότι ανήκει στο τείχος της αρχαίας πόλης, παρ’ ότι  δεν αποκλείεται η ερμηνεία του ως λιμενοβραχίονα.

Μέχρι στιγμής ωστόσο ορατή είναι μόνο η άνω επιφάνεια των λιθοπλίνθων που την αποτελούν -και αυτό, όχι σε όλη την έκταση- κάτι που καθιστά δύσκολη ακόμη την ταύτιση και επιβάλλει την αποκάλυψη της συνολικής επιφάνειας της κατασκευής.

Παράλληλα, συνεχίστηκε η αποτύπωση υποβρυχίως και από αέρος βυθισμένων αρχαίων δομών. που ανήκουν είτε σε κτίρια, είτε σε άλλες κατασκευές ενώ  βρίσκεται σε εξέλιξη η ψηφιακή επεξεργασία των δεδομένων που συλλέχθηκαν, ώστε να εκπονηθούν σχέδια και τρισδιάστατες απεικονίσεις. Όλα αυτά θα εισαχθούν στην συνέχεια στη ψηφιακή βάση γεωχωρικών δεδομένων (GIS) ώστε να κατανοηθούν καλύτερα οι μεταξύ τους σχέσεις.

Εναέρια όψη του μεγάλου λατομείου πωρολίθου στον όρμο Πελεκητή στην Κολοκύθα

Εκτός από τον Πόρο συνεχίστηκε η υποβρύχια έρευνα στον όρμο του Κριού, στα ανατολικά της χερσονήσου της Κολοκύθας, όπου εντοπίστηκε διάσπαρτη κεραμική, μάρτυρας ύπαρξης αγκυροβολίου. Διερευνήθηκε επίσης το τμήμα από το ακρωτήριο, απέναντι από τη νησίδα Σπιναλόγκα, μέχρι τον όρμο Βαθύ, στη δυτική πλευρά της Κολοκύθας, με παρόμοια αποτελέσματα. Στον όρμο Βαθύ εξάλλου είχε γίνει τα προηγούμενα χρόνια αποτύπωση και τεκμηρίωση βυθισμένου κτιριακού συγκροτήματος, ενώ στην παραλία εντοπίστηκε  διαμορφωμένη πηγή υφάλμυρου πλέον νερού και μινωική κεραμική, ανάμικτη με πλήθος οστρέων πορφύρας.   

Λήψεις μετρήσεων για την εξάρτηση βυθισμένων δομών στον Πόρο

Στην απέναντι πλευρά του κόλπου, στην περιοχή Τσιφλίκι εντοπίστηκαν και αποτυπώθηκαν από αέρος βυθισμένα κατάλοιπα κτιρίων και επιμήκης κατασκευή, γνωστή στους ντόπιους, ως δρόμος. Θυμίζει, όντως, τα παραδοσιακά μονοπάτια στην Κολοκύθα, με ξερολιθιές στις δύο πλευρές, τα οποία αντιστοιχούν, πιθανότατα, στους αρχαίους δρόμους που οδηγούσαν στους όρμους με τα βυθισμένα σήμερα κτιριακά συγκροτήματα. 

Η αρχαία Ολούς είχε αναπτυχθεί ήδη από τα Μινωικά χρόνια ενώ και ο Όμηρος την αναφέρει στην Ιλιάδα ως περιοχή, που είχε ορυχεία ακονόπετρας, ένα υλικό χρήσιμο στο ακόνισμα μαχαιριών, λεπίδων και άλλων εργαλείων. Γνωστή όμως ήταν και για την παραγωγή και το εμπόριο πορφύρας ενώ αργότερα ο Παυσανίας  μιλάει για το ξύλινο άγαλμα της Αρτέμιδος Βριτομάρτεως που είχε αφιέρωσε ο Δαίδαλος.

Άποψη της περιοχής όπου πραγματοποιήθηκε επιφανειακός καθαρισμός σε βυθισμένη κατασκευή στον Πόρο

Την πόλη και συγκεκριμένα ένα ψηφιδωτό δάπεδο εντόπισαν πρώτα οι γαλλικές ναυτικές δυνάμεις (1897-1898) που είχαν εγκατασταθεί στον Πόρο ενώ αργότερα ανασκαφές έκανε η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή (1937 -1938), που αποκάλυψε μία βασιλική. Η πλήρης ανασκαφή της όμως έγινε το 1960 από τον επιμελητή Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κρήτης Μύρωνα Μιχαηλίδη και έφερε στην επιφάνεια τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα.  Πολύ ενδιαφέρον είναι το κεντρικό κλίτος της καθώς πρόκειται για ένα ψηφιδωτό, πιθανώς μάλιστα  προερχόμενο από παλαιότερο ναό στην ίδια θέση.

Εναέρια όψη βυθισμένης κατασκευής, πιθανότατα αρχαίου δρόμου που κατέληγε στην παραλία στο Τσιφλίκι

Η υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα πραγματοποιήθηκε για τέταρτη χρονιά.

Διαβάστε ακόμη:

Ντόρης Μαργέλλος: Από τα σιτάρια της Ουκρανίας στην υψηλή γαστρονομία – Μια ζωή γεμάτη επιτυχίες

Φρενίτιδα για την συνέντευξη Χάρι και Μέγκαν στην Όπρα – «Ζαλίζει» το ποσό που πήραν