Οι «αποδιοπομπαίοι τράγοι» της Ορθοδοξίας

10:02 27/4/2019 - Πηγή: Novasports

Σε όποια εποχή κι αν εμφανίζονται οι αιρετικοί και οι αιρέσεις αποδεικνύουν, αν μη τι άλλο, μια διανοητική και πνευματική ζωτικότητα. Η αμφισβήτηση του Κατεστημένου, η αμφιβολία απέναντι στο Δόγμα, η επαναστατικότητα και η ελευθερία επιλογής και σκέψης, βασικά χαρακτηριστικά του κάθε αιρετικού, αναζωογονούν το ανθρώπινο πνεύμα και λειτουργούν ως εξελικτικοί επιταχυντές της ιστορίας και του ανθρώπινου πολιτισμού. Φρέσκος αέρας εισέρχεται ξαφνικά στα πνευματικά μας σεντούκια και τα κάνει να μυρίζουν λιγότερο κλεισούρα και μούχλα.

Στον πυρήνα κάθε αιρετικού βρίσκονται πάντα οι διερωτήσεις.

“Τα ερωτήματα είναι που κάνουν τους ανθρώπους αιρετικούς” παραπονέθηκε τον 2ο μ.Χ. αιώνα ο Τερτυλλιανός. Οι αιρετικοί είναι συνήθως άνθρωποι που σκέφτονται και λειτουργούν έξω από τα συμβατικά πλαίσια. Αναζητούν διαρκώς πέρα από τις ορατές εικόνες και τα κατεστημένα δόγματα τα μυστικά και τις αλήθειες που κρύβονται από πίσω, διεκδικώντας πάντα το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής.

Εκκλησία και στιγματισμός των παρεκκλίσεων

Από την άλλη σε κάποιες εποχές και συγκυρίες ο μόνος τρόπος για να κρατήσουμε μια θρησκεία ζωντανή είναι να αποσχιστούμε, υπό τη μορφή αίρεσης, από το κύριο σώμα της. Ωστόσο οι θρησκείες και ειδικά τα ιερατεία τους, δε φημίζονται για την ανεκτικότητα τους απέναντι στο διαφορετικό ή στο αποκλίνον. Η ανεκτικότητα είναι περισσότερο κοινωνική παρά θρησκευτική αξία. Έτσι η αύξηση της δυσανεξίας στις αιρετικές απόψεις ήταν ανέκαθεν σημάδι δογματισμού, συντηρητισμού και παρακμής, καθώς η διαφωνία εκλαμβάνονταν ως προδοσία και έγκλημα. Μια τέτοια εποχή ήταν ο Μεσαίωνας, που πέρασε στην ιστοριογραφία ως η Σκοτεινή Εποχή, με κύρια χαρακτηριστικά της από τη μία την εξόντωση του κάθε λογής αιρετικού, το “κυνήγι των μαγισσών”, τις διώξεις των Εβραίων, τη δαιμονοποίηση της διαφωνίας και την υποχώρηση της αρχαίας επιστημονικής και φιλοσοφικής γνώσης, κι από την άλλη την αποθέωση της μοναρχίας και της θεοκρατίας.

Οι αιρέσεις αποτελούν, κατά κάποιο τρόπο, απόδειξη της δύναμης της ιεραρχικά οργανωμένης Εκκλησίας, που έχει το μονοπώλιο ισχύος στο να περιγράφει, στιγματίζει και να καταδικάζει ό,τι η ίδια θεωρεί παρέκκλιση. Συχνά η μεγέθυνση των αιρέσεων αντανακλά απλώς αυτό το γεγονός, δηλαδή την αύξηση της καθοδήγησης, της αστυνόμευσης και του ελέγχου του ποιμνίου εκ μέρους της Εκκλησίας. Για να ελεγχθούν οι κοσμικοί και να εκφοβιστούν αναπτύσσεται παραδοσιακά από την Εκκλησία μια “διωκτική νοοτροπία” κι επινοούνται διακρίσεις, πρακτικές αποκλεισμού, διώξεις και οργανωμένη βία, που κατευθύνονται σε στοχευμένες ομάδες και μειονότητες, οι οποίες εντοπίζονται, διαχωρίζονται και ταξινομούνται ως “εχθροί” της Εκκλησίας, αλλά και της κοινωνίας.

Διαβάστε όλο το θέμα στο TVXS.gr