Είναι το πιο δημοφιλές φάρμακο, το παίρνει όλος ο πλανήτης και όμως ακόμα δεν ξέρουν οι επιστήμονες πώς λειτουργεί

00:33 12/2/2025 - Πηγή: Sportime

Κάθε χρόνο, δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παίρνουν ένα χάπι που έχει γίνει συνώνυμο της ανακούφισης από τον πόνο και τον πυρετό. Η παρακεταμόλη – ή αλλιώς ακεταμινοφαίνη – υπάρχει σχεδόν σε κάθε φαρμακείο και νοικοκυριό, από τις μεγάλες πόλεις μέχρι τα πιο απομακρυσμένα χωριά. Στην Ελλάδα την ξέρουμε σαν Panadol, Depon, Apotel, Dolal, Algocit. Κι όμως, παρά την τεράστια χρήση της, οι επιστήμονες ακόμα δεν έχουν καταφέρει να εξηγήσουν

πλήρως τον τρόπο με τον οποίο δρα μέσα στο ανθρώπινο σώμα.

Η παρακεταμόλη ανακαλύφθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως μόνο τον 20ό αιώνα. Σε αντίθεση με τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs), όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη, η παρακεταμόλη δεν προκαλεί έντονη αντιφλεγμονώδη δράση. Παρόλα αυτά, είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη μείωση του πυρετού και στην ανακούφιση του πόνου. Το μεγάλο μυστήριο, όμως, είναι γιατί και πώς το κάνει.

Η κυρίαρχη θεωρία υποστηρίζει ότι η παρακεταμόλη αναστέλλει τη δράση των ενζύμων COX-1 και COX-2, τα οποία ευθύνονται για την παραγωγή των προσταγλανδινών, ουσιών που σχετίζονται με τη φλεγμονή και τον πόνο. Ωστόσο, η αναστολή αυτή φαίνεται να συμβαίνει κυρίως στον εγκέφαλο και όχι στην περιφέρεια, όπως στα περισσότερα άλλα παυσίπονα. Αυτός ο μηχανισμός, όμως, δεν εξηγεί απόλυτα την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου.

Μια άλλη θεωρία εμπλέκει το ενδοκανναβινοειδές σύστημα, το οποίο παίζει ρόλο στη ρύθμιση του πόνου. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η παρακεταμόλη μετατρέπεται στον οργανισμό σε μια ένωση που μοιάζει με τα φυσικά κανναβινοειδή, επηρεάζοντας υποδοχείς του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον πόνο. Αυτή η θεωρία εξηγεί γιατί η παρακεταμόλη είναι αποτελεσματική χωρίς να προκαλεί τις ίδιες παρενέργειες που έχουν τα οπιούχα ή τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Η επιστημονική έρευνα συνεχίζεται, και κάθε νέα μελέτη προσθέτει ένα ακόμα κομμάτι στο παζλ της παρακεταμόλης. Είναι ένα φάρμακο τόσο κοινό που θεωρείται αυτονόητο, αλλά παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά μυστήρια. Μέχρι να βρεθεί η πλήρης απάντηση, οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να παίρνουν αυτά τα μικρά, λευκά χάπια χωρίς να γνωρίζουν ακριβώς πώς λειτουργούν στο σώμα τους.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.