Έξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν : Τι σημαίνει;

09:39 3/2/2025 - Πηγή: Sportime

Η φράση «Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν» είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές αρχαίες ελληνικές εκφράσεις που έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα. Αλλά τι σημαίνει πραγματικά αυτή η φράση και πώς προέκυψε;

Η συγκεκριμένη ρήση προέρχεται από την αρχαία ελληνική πόλη Κλαζομεναί, μία από τις ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας. Οι κάτοικοι της πόλης φαίνεται πως είχαν αποκτήσει τη φήμη ανθρώπων με ιδιαίτερα προκλητική ή άσεμνη συμπεριφορά. Από αυτό ακριβώς προέκυψε η φράση, η οποία χρησιμοποιούνταν ειρωνικά για να δηλώσει

ότι κάποιος έχει το δικαίωμα ή την ελευθερία να συμπεριφέρεται με τρόπο μη αποδεκτό ή ακόμα και ανάρμοστο.

Η φράση χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές στη διάρκεια της αρχαιότητας και έμεινε στην ιστορία ως παράδειγμα της δυνατότητας που δίνει η κοινωνία σε ορισμένα άτομα ή ομάδες να συμπεριφέρονται με ιδιαίτερο τρόπο, χωρίς να υπόκεινται στις ίδιες αυστηρές αρχές που ισχύουν για τους υπόλοιπους.

Εκτός από την ειρωνική της χρήση, η έκφραση μπορεί να ερμηνευθεί και ως ένδειξη πολιτιστικής ανοχής, καθώς υπονοεί ότι οι κάτοικοι των Κλαζομενών είχαν μία «εξαίρεση» ή μία ιδιότυπη ελευθερία στην κοινωνική τους συμπεριφορά. Ωστόσο, στην καθημερινή ομιλία, η φράση διατηρεί την ειρωνική της χροιά και συχνά χρησιμοποιείται για να δηλώσει περιπτώσεις όπου κάποιοι έχουν περισσότερη ελευθερία να κάνουν ό,τι θέλουν, χωρίς συνέπειες.

Η σημασία αυτής της φράσης μπορεί να επεκταθεί και σε σύγχρονα παραδείγματα, όπου ορισμένες κοινωνικές ομάδες ή άτομα φαίνεται να λειτουργούν υπό διαφορετικούς κανόνες σε σχέση με την πλειονότητα. Έτσι, ακόμα και σήμερα, η φράση διατηρεί τη σημασία της ως μια μορφή κοινωνικού σχολιασμού για την ανισότητα στις κοινωνικές προσδοκίες και την εφαρμογή των κανόνων.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.