Γιατί λέμε η Ελλάδα και δε λέμε το Ελλάδα; Πότε μια χώρα είναι γένους θηλυκού, πότε ουδέτερου και γιατί δεν υπάρχουν αρσενικού;

00:35 6/3/2025 - Πηγή: Sportime

Η ελληνική γλώσσα, με την πλούσια ιστορία και την πολυπλοκότητά της, παρουσιάζει ενδιαφέροντα φαινόμενα στη χρήση των άρθρων πριν από τα ονόματα των χωρών. Γιατί λέμε “η Ελλάδα” και δε λέμε “το Ελλάδα”; Πότε μια χώρα είναι γένους θηλυκού, πότε ουδέτερου και γιατί δεν υπάρχουν αρσενικού; Η απάντηση κρύβεται στην ιστορία της γλώσσας, στην εξέλιξη των ονομάτων των χωρών και στις γλωσσικές συμβάσεις.

Η χρήση του άρθρου πριν από τα ονόματα των χωρών στην ελληνική γλώσσα δεν είναι τυχαία. Συνδέεται άρρηκτα με το γραμματικό γένος των ονομάτων, το οποίο συχνά καθορίζεται από την κατάληξη της λέξης.

Για παράδειγμα, οι χώρες που τελειώνουν σε “-α” συνήθως θεωρούνται θηλυκά και παίρνουν το άρθρο “η” (π.χ., η Ιταλία, η Ισπανία, η Αμερική). Αντίθετα, οι χώρες που τελειώνουν σε “-σταν” θεωρούνται ουδέτερα και παίρνουν το άρθρο “το” (π.χ., το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, το Καζακστάν).

Η απουσία χωρών που να συνοδεύονται από το αρσενικό άρθρο “ο” είναι ένα γλωσσικό φαινόμενο που δεν έχει μια απλή και μοναδική εξήγηση. Ωστόσο, μπορούμε να εξετάσουμε ορισμένες πιθανές ερμηνείες. Η ονοματολογία των χωρών έχει υποστεί αλλαγές με την πάροδο του χρόνου, επηρεάζοντας το γένος και τη χρήση των άρθρων. Οι περισσότερες χώρες με ονόματα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν αρσενικά έχουν εξελιχθεί γλωσσικά με τέτοιο τρόπο ώστε να ενταχθούν σε άλλες γραμματικές κατηγορίες. Η χρήση των άρθρων συχνά βασίζεται σε γλωσσικές συμβάσεις και παραδόσεις που έχουν εδραιωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Η απουσία χωρών με αρσενικό άρθρο μπορεί να οφείλεται σε μια τέτοια γλωσσική σύμβαση που έχει επικρατήσει στην ελληνική γλώσσα. Οι χώρες που έχουν όνομα που καταλήγει σε -ος, συνήθως αναφέρονται σαν γεωγραφικοί προσδιορισμοί, όπως ο Πόντος, ο Ελλήσποντος, ο Βόσπορος. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η χρήση των άρθρων πριν από τα ονόματα των χωρών διαφέρει από γλώσσα σε γλώσσα. Αυτό που ισχύει στην ελληνική γλώσσα δεν είναι απαραίτητα ίδιο σε άλλες γλώσσες. Η Ελλάδα, ως όνομα, προέρχεται από το “Ελλάς”, μια αρχαία ελληνική λέξη. Η κατάληξη “-ας” είναι θηλυκή στην ελληνική γλώσσα, και αυτό εξηγεί γιατί χρησιμοποιούμε το θηλυκό άρθρο “η”.

Η χρήση των άρθρων πριν από τα ονόματα των χωρών στην ελληνική γλώσσα είναι ένα πολύπλοκο θέμα που επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες. Η ιστορική εξέλιξη των ονομάτων, οι γλωσσικές συμβάσεις και το γραμματικό γένος των λέξεων παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.