Γιατί το ΕΣΡ επιτρέπει τα ζώδια στην τηλεόραση;

12:13 28/1/2025 - Πηγή: Sportime

Η παρουσία των ζωδίων στην τηλεόραση είναι μια σταθερή τάση που συναντάμε εδώ και δεκαετίες. Πρωινές εκπομπές, ειδικά lifestyle προγράμματα, ακόμη και ειδικές αστρολογικές εκπομπές, προσφέρουν καθημερινές προβλέψεις με βάση τα ζώδια. Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: γιατί το ΕΣΡ επιτρέπει τη συνεχή προβολή περιεχομένου που δεν βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα;

Πρώτα

απ’ όλα, πρέπει να καταλάβουμε τι είναι το ΕΣΡ. Πρόκειται για την αρμόδια αρχή που ρυθμίζει το περιεχόμενο της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου στην Ελλάδα, με στόχο να διασφαλίζει ότι αυτό πληροί συγκεκριμένα κριτήρια ποιότητας και δεοντολογίας. Στη θεωρία, το ΕΣΡ έχει τη δυνατότητα να ελέγξει το αν ένα πρόγραμμα μπορεί να θεωρηθεί παραπλανητικό ή επιζήμιο για το κοινό.

Αλλά εδώ είναι το κρίσιμο σημείο: Το περιεχόμενο των αστρολογικών προβλέψεων δεν θεωρείται επιστημονικό, όμως πολλές φορές παρουσιάζεται ως μια αβλαβής μορφή ψυχαγωγίας. Αυτό είναι πιθανότατα και το επιχείρημα που επιτρέπει στο ΕΣΡ να αποφεύγει την παρέμβαση. Ο χαρακτηρισμός «ψυχαγωγικό» λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας για τέτοιου είδους ενότητες, ανεξάρτητα από το αν επηρεάζουν την κρίση του κοινού.

Είναι όμως τα ζώδια πραγματικά «αθώα»;

Αν το σκεφτεί κανείς λίγο πιο βαθιά, τα ζώδια μπορούν να επηρεάσουν την ψυχολογία, αλλά και τις αποφάσεις των ανθρώπων. Όταν ένας τηλεοπτικός παρουσιαστής ή ένας διάσημος αστρολόγος λέει κάτι του τύπου «Αποφύγετε τις σημαντικές αποφάσεις σήμερα», αυτό μπορεί να οδηγήσει κάποιον να καθυστερήσει μια κρίσιμη απόφαση, ακόμη κι αν οι συνθήκες είναι ιδανικές. Αυτό μπορεί να φαίνεται ακίνδυνο, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχει ρίσκο παραπλάνησης.

Η ραγδαία αύξηση του ενδιαφέροντος για την αστρολογία, ειδικά μέσω της τηλεόρασης, έχει αναγάγει τις προβλέψεις σε μια μορφή καθημερινού «οδηγού ζωής». Ωστόσο, καμία από αυτές τις προβλέψεις δεν στηρίζεται σε επιστημονική μεθοδολογία. Οι αστρολόγοι χρησιμοποιούν γενικευμένες φράσεις που μπορούν να ερμηνευτούν διαφορετικά από κάθε άτομο, μια τακτική που κάνει τις προβλέψεις να μοιάζουν ακριβείς και προσωπικές.

Το ηθικό ερώτημα

Η προβολή αυτών των θεμάτων από τα μέσα θέτει ένα βασικό ζήτημα ευθύνης: Πρέπει τα μέσα να προστατεύουν το κοινό από περιεχόμενο που μπορεί να είναι παραπλανητικό; Ή μήπως το κοινό έχει την ευθύνη να φιλτράρει τις πληροφορίες που λαμβάνει; Το ΕΣΡ φαίνεται να παίρνει μια ουδέτερη στάση, αφήνοντας τους τηλεθεατές να αποφασίσουν τι είναι χρήσιμο και τι όχι. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση μπορεί να μην είναι αρκετή σε έναν κόσμο όπου η πληροφορία διαχέεται ανεξέλεγκτα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η κριτική σκέψη του κοινού παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο. Όσο το περιεχόμενο αυτό παραμένει ψυχαγωγικό, οι ρυθμιστικές αρχές όπως το ΕΣΡ πιθανότατα δεν θα το αντιμετωπίσουν ως πραγματικό πρόβλημα. Όμως, όταν ένα τέτοιο περιεχόμενο γίνεται τόσο διαδεδομένο που επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων, ίσως είναι καιρός να ανοίξει μια πιο σοβαρή συζήτηση γύρω από αυτό.

Πέτρος Κατερινάκης για το sportime.gr.