Ποιος είναι ο Sandman , ο Άνθρωπος της Άμμου; Πώς από κακός έγινε καλός

11:13 5/2/2025 - Πηγή: Sportime

Ο μύθος του Άνθρωπου της Άμμου είναι από τους πιο αινιγματικούς της λαογραφίας, εξελισσόμενος μέσα στους αιώνες από μια τρομακτική φιγούρα σε έναν ήπιο, σχεδόν μαγικό προστάτη του ύπνου. Η ιστορία του είναι γεμάτη αντιφάσεις: από σκοτεινός και μοχθηρός εφιάλτης, μεταμορφώθηκε σε έναν φιλικό αγγελιαφόρο των ονείρων. Αλλά πώς και γιατί άλλαξε τόσο δραματικά αυτή η φιγούρα;

Η πρώτη αναφορά στον Άνθρωπο της Άμμου έρχεται από τη λαογραφία της Βόρειας Ευρώπης, όπου παρουσιαζόταν ως ένα απειλητικό πλάσμα που επισκέπτεται τα παιδιά το βράδυ. Σε κάποιες ιστορίες, έριχνε άμμο στα μάτια τους, προκαλώντας

τους ακατανίκητη υπνηλία. Αν όμως τα παιδιά αντιστέκονταν στον ύπνο, ο Άνθρωπος της Άμμου γινόταν αδίστακτος: τους έβγαζε τα μάτια και τα έπαιρνε μαζί του.

Αυτή η φρικιαστική εικόνα κορυφώθηκε στο διήγημα του Γερμανού συγγραφέα Ε.Τ.Α. Χόφμαν το 1816, όπου ο Άνθρωπος της Άμμου ήταν ένα απόκοσμο ον που καταδίωκε μικρά παιδιά και τους αφαιρούσε τα μάτια για να ταΐσει τα δικά του παιδιά. Η ιστορία αυτή τρόμαξε πολλούς και συνέβαλε στο να θεωρείται ο Άνθρωπος της Άμμου ως σύμβολο φόβου και σκοτεινών ονείρων.

Όμως, δεν έμεινε έτσι για πάντα. Μερικές δεκαετίες αργότερα, ο Άνθρωπος της Άμμου άρχισε να αλλάζει, ειδικά μέσα από την παιδική λογοτεχνία. Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν παρουσίασε μια νέα εκδοχή του μύθου, όπου ο Άνθρωπος της Άμμου ήταν ένας φιλικός γεράκος, ο Ole Lukøje, που επισκεπτόταν τα παιδιά το βράδυ και τα βοηθούσε να κοιμηθούν, χαρίζοντάς τους όνειρα αντί για εφιάλτες. Σταδιακά, η εικόνα του μεταμορφώθηκε από σκοτεινή απειλή σε έναν καλοπροαίρετο φύλακα του ύπνου.

Η αλλαγή συνεχίστηκε και ενσωματώθηκε στη σύγχρονη ποπ κουλτούρα. Από την τρυφερή μπαλάντα “Mr. Sandman” των The Chordettes μέχρι τη μεταφυσική απεικόνιση του χαρακτήρα στην εμβληματική σειρά κόμικ “The Sandman” του Νιλ Γκέιμαν, ο Άνθρωπος της Άμμου απέκτησε νέα διάσταση. Στον σύγχρονο κόσμο, θεωρείται πλέον ένα μαγικό ον που επισκέπτεται τους ανθρώπους το βράδυ και τους φέρνει γλυκά όνειρα, χρησιμοποιώντας την άμμο του ως μαγική σκόνη.

Αυτή η εντυπωσιακή μεταμόρφωση του Άνθρωπου της Άμμου αντανακλά τη βαθιά αλλαγή στις πολιτιστικές αντιλήψεις για τον ύπνο και τα όνειρα. Από έναν απειλητικό δαίμονα της παιδικής ηλικίας, έγινε ένας μαγικός προστάτης της ηρεμίας. Είναι μια ιστορία που αποδεικνύει πως οι μύθοι και οι θρύλοι δεν μένουν ποτέ στάσιμοι, αλλά εξελίσσονται μαζί με την ανθρώπινη φαντασία και ανάγκη.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.