Σαντορίνη, το σόου των “ειδικών” και ο πανικός γίνεται δημόσιο θέαμα

11:16 4/2/2025 - Πηγή: Sportime

Κάποιοι παίζουν με τον φόβο του κόσμου και τους αφήνουν να το κάνουν ανενόχλητοι. Κάθε φορά που κάτι ανησυχητικό συμβαίνει – ένας σεισμός, μια φυσική καταστροφή, μια κρίση – ξεπηδούν από το πουθενά «ειδικοί», προφήτες καταστροφών, παντογνώστες της καταστροφής, άνθρωποι που μοιράζουν «προβλέψεις» στα κανάλια και προκαλούν πανικό χωρίς καμία ευθύνη.

Στη Σαντορίνη, οι κάτοικοι είδαν τη γη να τρέμει και πριν προλάβουν καν να ενημερωθούν υπεύθυνα, έπεσαν πάνω τους τίτλοι όπως «ενεργοποίηση ηφαιστείου»,

«πιθανή έκρηξη», «σεισμολογικό μυστήριο». Όχι από επίσημες αρχές, όχι από υπεύθυνους οργανισμούς, αλλά από δηλώσεις που μοιάζουν περισσότερο με προσπάθεια αυτοπροβολής, παρά με επιστημονική ενημέρωση.

Όταν το κράτος δεν ελέγχει, οι επιτήδειοι βρίσκουν μικρόφωνο

Πώς γίνεται κάθε τόσο να αφήνεται ανεξέλεγκτα η διασπορά πανικού από ανθρώπους που δεν έχουν θεσμική αρμοδιότητα να ενημερώνουν το κοινό; Πού είναι οι κρατικοί μηχανισμοί που θα έπρεπε να ρυθμίζουν ποιος μιλάει, τι λέει, και τι επιπτώσεις έχει αυτό στην κοινωνία;

Η Ελλάδα είναι μια χώρα όπου οι τηλεοπτικοί πανελίστες γίνονται ειδικοί στα πάντα. Σήμερα μιλούν για ηφαίστεια, αύριο για πολεμικές επιχειρήσεις, μεθαύριο για τις συντάξεις. Δεν έχει σημασία αν ξέρουν ή όχι – αρκεί να έχουν κάμερα απέναντί τους.

Fake news, ψευδοπροβλέψεις και το μόνιμο χάος της ενημέρωσης

Η παραπληροφόρηση δεν είναι αθώα. Όταν ένας σεισμολόγος ή ένας υπεύθυνος επιστήμονας δώσει μια πληροφορία, αυτή βασίζεται σε δεδομένα, σε επιστημονική μελέτη, σε έλεγχο. Όταν όμως ο κάθε «ειδικός» πετάει τη λέξη «έκρηξη» και αφήνει τον κόσμο να φαντάζεται την καταστροφή, αυτό δεν είναι ενημέρωση – είναι τρομοκρατία.

Ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη όταν ένας νησιώτης πανικοβληθεί και φύγει από το σπίτι του άρον-άρον; Ποιος λογοδοτεί αν ο τουρισμός δεχτεί πλήγμα εξαιτίας τρομολαγνικών δηλώσεων; Κανείς. Γιατί στην Ελλάδα, τα ΜΜΕ επιτρέπουν αυτή τη φαρσοκωμωδία να παίζεται σε κάθε κρίση, αντί να προστατεύουν τους πολίτες από την παραπληροφόρηση.

Θα μιλήσει κάποιος υπεύθυνα; Ή θα συνεχίσουμε τα ίδια;

Σε κάθε σοβαρή χώρα, η ενημέρωση για φυσικές καταστροφές, σεισμούς, ηφαίστεια και κάθε φαινόμενο που αφορά τη δημόσια ασφάλεια είναι αποκλειστική αρμοδιότητα θεσμοθετημένων επιστημονικών οργάνων. Οι κυβερνήσεις δεν αφήνουν τον κάθε επίδοξο προφήτη να διασπείρει πανικό ανεξέλεγκτα.

Εδώ όμως; Εδώ ο πανικός πουλάει. Οι υπεύθυνοι κοιτούν αμήχανα, τα ΜΜΕ δίνουν χώρο σε οποιονδήποτε, και οι πολίτες βομβαρδίζονται με κάθε λογής δήλωση, χωρίς κανένας να ξεχωρίζει την αλήθεια από την υπερβολή.

Η παραπληροφόρηση είναι όπλο, και κάθε φορά που επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί, η κοινωνία χάνει την ψυχραιμία της και ο φόβος γίνεται εργαλείο εκμετάλλευσης. Αν το κράτος δεν βάλει ένα τέλος σε αυτή την ανοιχτή αγορά πανικού, θα είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε μέσα στο άγχος της επόμενης «πρόβλεψης», της επόμενης «μεγάλης έκρηξης», της επόμενης «καταστροφής» που δεν έρχεται ποτέ – αλλά αφήνει πίσω της μόνο σύγχυση.

Πέτρος Κατερινάκης για το sportime.gr.