Το πιο σκοτεινό παραμύθι των αδερφών Γκριμ, καμία σχέση με τη Χιονάτη και τη Σταχτοπούτα

12:27 21/1/2025 - Πηγή: Sportime

Το παραμύθι The Juniper Tree (στα ελληνικά γνωστό ως “Το Δέντρο της Κουφοξυλιάς” ή “Το Δέντρο του Άρκευθου”) είναι ίσως το πιο σκοτεινό έργο των αδερφών Γκριμ. Πρόκειται για μια ιστορία γεμάτη ζήλια, οικογενειακές συγκρούσεις, θάνατο και υπερφυσική εκδίκηση, που δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί κατάλληλη για παιδιά. Η πλοκή περιγράφει τη φρικτή δολοφονία ενός παιδιού από τη ζηλόφθονη μητριά του, η οποία, για να καλύψει το έγκλημά της, μετατρέπει το σώμα του παιδιού σε φαγητό

που σερβίρει στον ανυποψίαστο πατέρα. Ωστόσο, το αγόρι επιστρέφει ως μαγικό πουλί, φέρνοντας δικαίωση και εκδίκηση. Οι σκηνές της ιστορίας είναι έντονες και σοκαριστικές, με ελάχιστα στοιχεία που θυμίζουν τη γλυκύτητα άλλων παραμυθιών.

Δεν έχουν γίνει ιδιαίτερες προσπάθειες να διασκευαστεί το The Juniper Tree σε πιο ήπιες εκδοχές για παιδιά. Το περιεχόμενο είναι εξαιρετικά μακάβριο και δύσκολα προσαρμόζεται σε μια αφήγηση που θα θεωρηθεί κατάλληλη για μικρές ηλικίες. Η ιδέα του κανιβαλισμού και της υπερφυσικής εκδίκησης θεωρείται ακατάλληλη, ενώ η έλλειψη θετικής ή διδακτικής κατάληξης δεν αφήνει περιθώρια για ευχάριστες τροποποιήσεις. Ακόμα και στα παραμύθια που προορίζονται για ενήλικες, το The Juniper Tree ξεχωρίζει για τη σκοτεινή θεματολογία του.

Οι αδερφοί Γκριμ, ο Γιάκομπ και ο Βίλχελμ, δεν ήταν απλώς παραμυθάδες αλλά διακεκριμένοι ακαδημαϊκοί. Η συλλογή τους, με τίτλο Kinder- und Hausmärchen (Παιδικά και Οικογενειακά Παραμύθια), πρωτοεκδόθηκε το 1812 και περιλάμβανε ιστορίες που συγκέντρωσαν από τη γερμανική λαϊκή παράδοση. Στην αρχική της μορφή, η συλλογή απευθυνόταν κυρίως σε ενήλικες, καθώς τα περισσότερα παραμύθια ήταν ιδιαίτερα ωμά και ρεαλιστικά, αντανακλώντας τις δυσκολίες της εποχής.

Παρότι οι αδερφοί Γκριμ προχώρησαν με την πάροδο του χρόνου σε τροποποιήσεις και εξωραϊσμούς άλλων παραμυθιών, ώστε να γίνουν πιο κατάλληλα για οικογένειες, το The Juniper Tree παρέμεινε στην αρχική του μορφή. Το περιεχόμενο και οι σκηνές του είναι τόσο δραματικά έντονα που δύσκολα μπορούσαν να προσαρμοστούν χωρίς να αλλοιωθεί η ουσία της ιστορίας.

Η δουλειά των Γκριμ παραμένει μοναδική, καθώς ανέδειξε τη γερμανική κουλτούρα, τις λαϊκές παραδόσεις και τα ηθικά διδάγματα που αποτυπώνονται στις ιστορίες. Παρά τη σκληρότητά τους, πολλά από τα παραμύθια τους διδάσκουν αξίες όπως η υπομονή, η δικαιοσύνη και η τιμωρία των κακών πράξεων. Ωστόσο, το The Juniper Tree είναι από τα λίγα παραδείγματα όπου η σκοτεινή φύση της ανθρώπινης ψυχής κυριαρχεί, καθιστώντας το ένα έργο που περισσότερο προβληματίζει παρά ψυχαγωγεί. Η υπερβολική βία και οι μακάβριες σκηνές το έχουν αφήσει στο περιθώριο, σε αντίθεση με τις δημοφιλέστερες ιστορίες των Γκριμ, όπως η Χιονάτη και η Σταχτοπούτα.

Οι αδερφοί Γκριμ κατάφεραν να χτίσουν μια κληρονομιά με εμβληματικούς χαρακτήρες και ιστορίες, αλλά το The Juniper Tree παραμένει ένα σκοτεινό κόσμημα της συλλογής τους, που συνεχίζει να προκαλεί αμηχανία και θαυμασμό.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.