Η ευθύνη περνάει στο κράτος

23:45 17/5/2020 - Πηγή: To10.gr

Για χρόνια ήταν της μόδας ένας ορισμένος «αντικρατισμός». Σύμφωνα με αυτόν, για όλα τα δεινά στην οικονομία και την κοινωνία φταίει το κράτος και οι παρεμβάσεις του, γιατί δεν αφήνουν ελεύθερες τις «δυνάμεις της αγοράς» να λειτουργήσουν και να φέρουν την ανάπτυξη και την ευημερία.

Μάλιστα, ορισμένοι το πήγαιναν ακόμη παραπέρα. Εφόσον η αγορά ήταν – υποτίθεται – ο πιο ορθολογικός μηχανισμός, όχι μόνο δεν έπρεπε να υπάρχουν περιορισμοί στην ελεύθερη λειτουργία της, αλλά επιπλέον η αγορά έπρεπε να παίρνει τις βασικές αποφάσεις και όχι οι πολίτες μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες.

Βέβαια,

όλοι αυτοί όταν έλεγαν να μην υπάρχουν περιορισμοί στην αγορά, είχαν στον νου τους συγκεκριμένους θεσμούς: να μην μπορούν τα συνδικάτα να επιβάλουν συλλογικές συμβάσεις με καθολική ισχύ, να μην υπάρχει κατώτατος μισθός, να μην υπάρχει αναδιανομή εισοδήματος ή δημόσιο σύστημα υγείας.

Ομως, στην πραγματικότητα ακόμη και αυτοί που τα υποστήριζαν όλα αυτά, στο κράτος στρέφονταν για να βρίσκουν επιχειρηματικές ευκαιρίες: γιατί τα κράτη ήταν αυτά που έδιναν τις παραγγελίες για τα μεγάλα έργα, όπως και αυτά που προχωρούσαν σε ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων υποδομών ή έκαναν πιο ελαστική την εργασία.

Αυτό βέβαια που δεν ομολογούσαν ήταν ότι όσο δυναμισμό και εάν μπορεί να δώσει η αγορά, με τον τρόπο που κινητοποιεί πόρους, ταλέντα, κεφάλαια, άλλο τόσο χωρίς την κρατική παρέμβαση υπάρχει ο κίνδυνος ανεξέλεγκτων οικονομικών κρίσεων, όξυνσης ανισοτήτων και ενίοτε εξαθλίωσης. Αλλωστε, ορισμένα αγαθά είναι δημόσια και δεν μπορούν να προσφέρονται ούτε μόνο ούτε κυρίως με όρους αγοράς.

Η τωρινή κρίση έρχεται να επιβεβαιώσει την ανάγκη κρατικής παρέμβασης. Χωρίς την παρέμβαση του κράτους δεν είναι δυνατό ούτε να σταθεί όρθια η κοινωνία και να μην εκτιναχθεί η ανεργία, ούτε και να αντιμετωπιστεί η τεράστια ύφεση και να υπάρξει πραγματική επανεκκίνηση της οικονομίας.

Ενας λόγος παραπάνω για να σκεφτούμε και για να συζητήσουμε πώς μπορεί αυτή η παρέμβαση να αποκτήσει χαρακτήρα στρατηγικό και επιτελικό με ορίζοντα ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα.