Οι επιζώντες του Άουσβιτς έκαναν τον κόσμο να ανατριχιάσει ξανά: «Ήταν φονική μηχανή» - «Θυμάμαι τις κραυγές»

19:21 27/1/2025 - Πηγή: iEidiseis

Ο κόσμος τίμησε τη μέρα της απελευθέρωσης του Άουσβιτς από τους Ναζί.

Η 80ή επέτειος της απελευθέρωσης του Άουσβιτς από τα σοβιετικά στρατεύματα γιορτάστηκε τη Δευτέρα 27/1 στον χώρο που κάποτε ήταν τόπος μαρτυρίου για τους Εβραίους και μη.

Η τελετή εκτιμάται πως ήταν τελευταία μεγάλη εκδήλωση στην οποία θα μπορέσει να παρευρεθεί ένας αξιοσημείωτος αριθμός επιζώντων του Άουσβιτς.

Ανάμεσα σε αυτούς που ταξίδεψαν στον τόπο του εγκλήματος είναι και η 86χρονη Τόβα Φρίντμαν, η οποία ήταν 6 ετών όταν ήταν ανάμεσα στους 7.000 ανθρώπους

που απελευθερώθηκαν στις 27 Ιανουαρίου 1945. Εκτιμά ότι θα είναι η τελευταία συγκέντρωση επιζώντων στο Άουσβιτς και ήρθε από το σπίτι της στο Νιου Τζέρσεϊ για να προσθέσει τη φωνή της σε όσους προειδοποιούν για την αύξηση του μίσους και του αντισημιτισμού.

«Πρέπει να μετατρέψουμε τη βία, τον θυμό, το μίσος σε έναν ανθρώπινο και δίκαιο κόσμο», προέτρεψε μιλώντας εκ μέρους των παιδιών του Ολοκαυτώματος, η συγγραφέας και επιζήσασα του Άουσβιτς Tova Friedman.

«Βρίσκομαι εδώ για να μιλήσω για εκείνους που δεν είναι εδώ … Θα ήθελα να μοιραστώ μερικές από τις αναμνήσεις μου γιατί ξέρω ότι υπάρχουν πολλοί επιζώντες εδώ που παλεύουν με τις δικές τους. Θυμάμαι ως παιδί πεντέμισι ετών να παρακολουθώ από την κρυψώνα μου … καθώς όλοι οι μικροί μου φίλοι μαζεύονταν και οδηγούνταν στο θάνατο, ενώ οι σπαρακτικές κραυγές των γονιών τους έπεφταν στο κενό. Αφού όλα τα παιδιά είχαν φύγει και η αυλή ήταν άδεια, σκέφτηκα: Είμαι το μόνο εβραϊκό παιδί που έχει απομείνει στον κόσμο; … Είναι ο στρατώνας μου ο επόμενος; Αναρωτήθηκα σιωπηλά. Σκέφτηκα ότι όλοι πρέπει να πεθάνουμε, ότι αυτό ήταν φυσιολογικό. Αν είσαι εβραϊκό παιδί, πρέπει να πεθάνεις», είπε.

Στη συνέχεια η οικογένειά της συγκεντρώθηκε σε βαγόνια με ζώα, όπου η ίδια και η μητέρα της χωρίστηκαν από τον πατέρα της και στάλθηκαν στο Άουσβιτς. Αυτή ήταν η μόνη φορά που είδε τον πατέρα της να κλαίει, θυμάται η ίδια.

«Κρατήθηκα σφιχτά από το χέρι της μητέρας μου μέσα στο σκοτεινό βαγόνι με τα βοοειδή για αμέτρητες ώρες, ενώ οι κραυγές και οι προσευχές τόσων πολλών απελπισμένων γυναικών διαπέρασαν την ψυχή μου και με στοιχειώνουν μέχρι σήμερα», τόνισε.

«Σήμερα, όμως, όλοι μας έχουμε την υποχρέωση όχι μόνο να θυμόμαστε, … αλλά και να προειδοποιούμε και να διδάσκουμε ότι το μίσος γεννάει μόνο περισσότερο μίσος, σκοτωμούς. Αντίθετα, η εκδίκησή μας ήταν να χτίσουμε μια ισχυρή εβραϊκή χώρα και να μεγαλώσουμε τις οικογένειές μας ειρηνικά. Θρηνούμε όχι μόνο για τους πεσόντες στρατιώτες και τους ομήρους, αλλά και για την αναταραχή και τη δυσπιστία στην κοινωνία μας. Προσευχόμαστε για δύναμη, ανθεκτικότητα και φυσικά ελπίδα, η οποία πρέπει να είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής. Όλοι μας, όλοι μας, πρέπει να αφυπνίσουμε τη συλλογική μας συνείδηση για να μεταμορφώσουμε … αυτή τη βία, το θυμό, το μίσος και την κακοήθεια που τόσο ισχυρά έχει καταλάβει την κοινωνία μας σε έναν ανθρώπινο και δίκαιο κόσμο, πριν αυτές οι τρομερές, φοβερές αρνητικές δυνάμεις καταστρέψουν όλους μας», συμπλήρωσε.

«Ήταν φονική μηχανή»

H 94χρονη Τζανίνα Ιβάνσκα μίλησε τη Δευτέρα για τα όσα έζησε.
Οι γερμανικές δυνάμεις εκτόπισαν 13.000 κατοίκους της Βαρσοβίας στο Άουσβιτς, και η Ιβάνσκα ήταν μία από τους σχεδόν 6.000 νέους που έφτασαν στο στρατόπεδο τον Αύγουστο του 1944. Ζούσε στην περιοχή Wola της Βαρσοβίας, όπου υπολογίζονται πως 50.000 κάτοικοι δολοφονήθηκαν ως απάντηση στην εξέγερση.

Η Τζανίνα μίλησε για την «φονική μηχανή» που είχαν δημιουργήσει οι ναζί στο Άουσβιτς, υπενθυμίζοντας πως εκτός από τους Εβραίους δολοφονήθηκαν και 21.000 Σίντι (φυλή Ρομά της κεντρικής Ευρώπης). Μέσα σε μία νύχτα, ο Γιόσεφ Μένγκελε είχε στείλει τους εναπομείναντες ζωντανούς της φυλής στους θαλάμους αερίων διότι θεωρούσε πως δεν χρειάζονταν πια για τα πειράματά του.

Η Τζανίνα, κατά την ομιλία της, περιέγραψε πως το Άουσβιτς είχε ξεκινήσει ως στρατόπεδο κυρίως για ενήλικες Πολωνούς, μέχρι τη μεταφορά ανηλίκων και στη συνέχεια πήρε μορφή μετατρεπόμενο σε στρατόπεδο για χιλιάδες Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου.

«Οι Ρώσοι και οι Πολωνοί έγιναν αντικείμενα δοκιμής για το ποιο αέριο θα είναι πιο αποτελεσματικό. Οι χειμώνες εδώ ήταν πραγματικά τραγικοί, φτώχεια, σκληρή δουλειά, λίγο φαγητό... Αν δεν σου άρεσε κάτι, θα σε σκότωναν», ανέφερε και επεσήμανε πως 12.000 άνθρωποι μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς το 1942 και επέζησαν 500.

«Δεν ήταν στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου όταν η φονική μηχανή ξεκίνησε την επιχείρησή της. Το μόνο που έκαναν ήταν να σκοτώνουν ανθρώπους», συνέχισε.
Οι Εβραίοι και οι Ρομά θεωρούνταν απάνθρωποι και εξοντώνονταν, είπε η Ιβάνσκα, ενώ πειράματα γίνονταν και σε παιδιά και νεογέννητα μωρά.
«Τι γιορτάζουμε σήμερα; Γιορτάζουμε την απελευθέρωση - όταν το στρατόπεδο σταμάτησε τη λειτουργία του», ανέφερε.

Δείτε την εκδήλωση:

{https://x.com/Reuters/status/1883892845490425868}

Το Άουσβιτς-Μπιρκενάου έγινε το σύμβολο της γενοκτονίας που διαπράχθηκε από τη ναζιστική Γερμανία εναντίον έξι εκατομμυρίων εβραίων της Ευρώπης, από τους οποίους ένα εκατομμύριο έχασαν τη ζωή τους στο χώρο αυτό από το 1940 ως το 1945, καθώς και περισσότερων από 100.000 μη εβραίων.

Πριν απ' αυτή την 80η επέτειο της απελευθέρωσης του Άουσβιτς-Μπιρκενάου, γύρω στους σαράντα επιζώντες των ναζιστικών στρατοπέδων δέχθηκαν να μιλήσουν στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Σε 15 χώρες, από το Ισραήλ ως την Πολωνία, από τη Ρωσία ως την Αργεντινή, από τον Καναδά ως τη Νότια Αφρική, αφηγήθηκαν την ιστορία τους και πόζαραν για μια φωτογραφία, μόνοι ή περιτριγυρισμένοι από τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά τους, απόδειξη της νίκης τους επί του απόλυτου κακού.

Προειδοποίησαν κατά της ανόδου του μίσους και του αντισημιτισμού στον κόσμο και μοιράστηκαν τους φόβους τους μήπως η Ιστορία επαναληφθεί.

Η Τζούλια Βάλαχ, σχεδόν εκατό ετών, δυσκολεύεται να μιλήσει για το παρελθόν χωρίς να κλάψει. «Είναι υπερβολικά σκληρό να το διηγούμαι, υπερβολικά σκληρό», λέει αυτή η Παριζιάνα που επέζησε δύο χρόνια στο Μπιρκενάου, όπου ένας ναζί την κατέβασε την τελευταία στιγμή από ένα φορτηγό με προορισμό τους θαλάμους αερίων.

Αν και την πονάει να ξαναζεί αυτή τη φρίκη, αποφάσισε να συνεχίσει να καταθέτει τη μαρτυρία της. «Όσο μπορώ να το κάνω, θα το κάνω», επιμένει. Δίπλα της, η εγγονή της, η Φράνκι, αναρωτιέται: «Όταν δεν θα είναι πια εδώ, θα μας πιστεύουν εμάς, όταν θα μιλάμε γι' αυτό;».

Γι' αυτό η Εσθήρ Σενότ, 97 ετών, πήγε τον περασμένο μήνα στο Μπιρκενάου συνοδεύοντας γάλλους μαθητές του λυκείου. Είναι μια υπόσχεση που είχε δώσει το 1944 στην ετοιμοθάνατη αδελφή της, την Φανί, η οποία, ξαπλωμένη πάνω στο άχυρο και φτύνοντας αίμα, της είχε ζητήσει με την τελευταία της πνοή να αφηγηθεί αυτό που συνέβη «ώστε η ιστορία να μην μας ξεχάσει».

Το στρατόπεδο δημιουργήθηκε το 1940 στους στρατώνες του Οσβιέτσιμ, στην κατεχόμενη νότια Πολωνία, και το όνομά του εκγερμανίσθηκε σε Άουσβιτς από τους ναζί. Οι 728 πρώτοι πολωνοί πολιτικοί κρατούμενοι έφθασαν εκεί στις 14 Ιουνίου εκείνης της χρονιάς.

Στις 17 Ιανουαρίου 1945, μπροστά στην προέλαση των σοβιετικών στρατευμάτων, οι Ες-Ες αναγκάζουν 60.000 απισχνασμένους φυλακισμένους να κάνουν πορεία προς τη δύση, σ' αυτό που θα αποκληθεί αργότερα «Πορεία του θανάτου».

Από τις 21 ως τις 26 Ιανουαρίου, οι Γερμανοί ανατίναξαν υποχωρώντας τους θαλάμους αερίου και τους φούρνους αποτέφρωσης του Μπιρκενάου και αποσύρθηκαν.

Στις 27 Ιανουαρίου, τα σοβιετικά στρατεύματα φθάνουν και βρίσκουν 7.000 επιζώντες.

Η ημέρα της απελευθέρωσης του στρατοπέδου κηρύχθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος.

Μέχρι την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, μια ρωσική αντιπροσωπεία παρευρισκόταν πάντα στις επετειακές εκδηλώσεις, αλλά εδώ και τρία χρόνια δεν προσκαλείται πλέον, βάσει απόφασης των οργανωτών επικριτικής για τη Μόσχα.

Φήμες για ενδεχόμενη συμμετοχή του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου στις εκδηλώσεις προκάλεσαν επίσης αντιδράσεις.

Πέρυσι, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης σε βάρος του Νετανιάχου ως ύποπτου για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου.

Ποιοι δίνουν το παρών

Στην εκδήλωση τη χώρα μας εκπροσώπησε ο υφυπουργός Εξωτερικών Τάσος Χατζηβασιλείου.

Μεταξύ των ηγετών που παρέστησαν ήταν ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς και ο πρόεδρος, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ.

Σύμφωνα με το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa, η Γερμανία δεν έχει στείλει ποτέ στο παρελθόν και τους δύο ανώτατους κρατικούς εκπροσώπους της στους εορτασμούς.

Πρόκειται για σημάδι της συνεχούς δέσμευσης της Γερμανίας να αναλάβει την ευθύνη για τα εγκλήματα του έθνους, ακόμη και με ένα ακροδεξιό κόμμα να κερδίζει αυξημένη υποστήριξη τα τελευταία χρόνια.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έδωσε το παρών αφού πρώτα απέτισε φόρο τιμής στο Μνημείο της Σοά στο Παρίσι, έναν συμβολικό τάφο για τα έξι εκατομμύρια Εβραίους που δεν έχουν τάφο, και συναντηθεί με έναν επιζώντα από το Άουσβιτς και έναν από το στρατόπεδο Μπέργκεν-Μπέλσεν.

Τέλος, ο βασιλιάς της Βρετανίας Κάρολος Γ' ήταν επίσης εκεί, μαζί με βασιλείς και βασίλισσες από την Ισπανία, τη Δανία και τη Νορβηγία.

Τα μηνύματα των ηγετών

«Καθώς οι τελευταίοι επιζώντες λιγοστεύουν, είναι καθήκον μας ως Ευρωπαίοι να θυμόμαστε τα ανείπωτα εγκλήματα και να τιμούμε τη μνήμη των θυμάτων» δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία είναι Γερμανίδα, στο X.

«Το κακό που επιδιώκει να καταστρέψει τις ζωές ολόκληρων εθνών παραμένει ακόμη στον κόσμο», έγραψε ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη σελίδα του στο Telegram.

«Εμείς οι Πολωνοί, στη γη των οποίων -που εκείνη την εποχή κατείχαν οι ναζί Γερμανοί- οι Γερμανοί έχτισαν αυτή τη βιομηχανία εξόντωσης και αυτό το στρατόπεδο συγκέντρωσης, είμαστε σήμερα οι θεματοφύλακες της μνήμης», δήλωσε ο Πολωνός πρόεδρος, Αντρέι Ντούντα στους δημοσιογράφους.
Ο Πολωνός πρόεδρος μίλησε για το «αφάνταστο κακό» που προκλήθηκε σε τόσους πολλούς ανθρώπους, ιδίως στον εβραϊκό λαό.