Συρία: Πώς ο Αλ-Τζολάνι μετατράπηκε από «νέος Μπιν Λάντεν» σε «νέο Ζελένσκι»

06:21 12/12/2024 - Πηγή: iEidiseis

Η ριζική αλλαγή του επικεφαλής των ανταρτών που έφεραν την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία.

Στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, ο ηγέτης των ανταρτών που έφεραν την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολάνι, είχε μια μακριά απεριποίητη γενειάδα, φορούσε ένα τουρμπάνι που προτιμούσαν οι τζιχαντιστές και έμοιαζε σαν να έκανε οντισιόν για... τον ρόλο ενός νεαρού Οσάμα μπιν Λάντεν.

Αλλά,

ο άνθρωπος που ηγήθηκε για να ανατραπεί το καθεστώς του Μπασάρ Άσαντ, έχει ένα πολύ διαφορετικό προφίλ σήμερα. Σαν πολιτικός χαμαιλέοντας, φορά πράσινα ρούχα στο στιλ του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενώ τα γένια του είναι πλέον επιμελώς κομμένα. Πρόσφατα, μάλιστα, απαρνήθηκε και το ψευδώνυμό του και επανήλθε στη χρήση του πραγματικού του ονόματος, Αχμέντ Χουσεΐν αλ-Σαρά (Ahmed Hussein al-Shar'a).

Πόσο πειστικό είναι όμως το makeover; Οι Σύροι πρέπει να ανησυχούν ότι ένας άνδρας που κάποτε έδωσε όρκο πίστης στην Αλ Κάιντα και πολέμησε τις δυτικές δυνάμεις στο Ιράκ, είναι τώρα ο πιο ισχυρός άνδρας στη χώρα τους και είναι έτοιμος να παίξει σημαντικό ρόλο στη μετάβαση από την 54χρονη απολυταρχία της δυναστείας Άσαντ; Το Politico επιχειρεί να δώσει απαντήσεις.

Είναι αυτή μια περίπτωση στην οποία η ενδυμασία αναδεικνύει πραγματικά τον άνδρα; O άνθρωπος που εγκατέλειψε την Ιατρική Σχολή της Δαμασκού έχει πραγματικά κάνει τη μετάβαση από τζιχαντιστή σε κάποιον που έπεσε στην «αγκαλιά» της ανεκτικότητας, ή όλο αυτό είναι ένα τέχνασμα;

Το Politico θέτει τα ερωτήματα, τα οποία «βασανίζουν» και τους δυτικούς ηγέτες / αξιωματούχους, καθώς σχεδιάζουν τα επόμενα βήματά τους, ενώ επισημαίνει ότι ο Αλ-Τζολάνι θα μπορούσε ακόμη και να ηγηθεί της χώρας.

Η Γαλλία και η Γερμανία συμφώνησαν αμέσως να συνεργαστούν με τις ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης που κατέλαβαν την εξουσία στη Δαμασκό, ενώ οι ΗΠΑ και η Βρετανία συζητούν εάν θα καταργήσουν τη Hayat Tahrir al-Sham (HTS), από τους καταλόγους τους ως τρομοκρατική οργάνωση.

Προς το παρόν όλοι παρακολουθούν και περιμένουν, συγκεντρώνοντας στοιχεία για το ποιος είναι πραγματικά ο Αλ-Τζολάνι, καθώς και τι έχει σχεδιάσει για την HTS και τη Συρία γενικότερα. Αυτό που προβάλουν τώρα οι αντάρτες που ανέτρεψαν τον Άσαντ, είναι η εικόνα μιας συμπεριληπτικής, δημοκρατικής ομάδας που αγκαλιάζει την ποικιλομορφία της χώρας, τις θρησκευτικές αιρέσεις και τις εθνοτικές μειονότητες. Μένει να φανεί εάν θα μετατραπεί σε ένα ισλαμιστικό κράτος που καταπιέζει, περιορίζει και εξυψώνει τη σουνιτική πλειοψηφία, ή που θα βρει μια «θέση» κάπου στα ενδιάμεσα.

Συρία: Ο Αλ-Τζολάνι είναι πλέον πιο ώριμος, ή απλώς καμουφλάρεται;

Ο 42χρονος Αλ-Τζολάνι καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να προσπαθήσει να κατευνάσει τους φόβους (των δυτικών). Σε μια συνέντευξή του στο CNN, καθώς τα στρατεύματά του προήλαυναν προς τη συριακή πρωτεύουσα την Παρασκευή (6/12), προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από το εξτρεμιστικό παρελθόν του, τους δεσμούς του με την Αλ Κάιντα και τον διαβόητο εμίρη του Ισλαμικού Κράτους, Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι.

«Ένα άτομο στα 20 του θα έχει διαφορετική προσωπικότητα από κάποιον 30 ή 40 ετών, και σίγουρα σε σχέση με κάποιον στα 50 του. Αυτή είναι η ανθρώπινη φύση», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Επέμεινε ότι οι μειονότητες δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν, υποστηρίζοντας ότι οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την HTS κατά τη διακυβέρνησή της στον θύλακα Ιντλίμπ, τον οποίο η ομάδα διοικεί τα τελευταία 8 χρόνια, αφορά «ορισμένα άτομα σε περιόδους χάους» και ξεκαθάρισε ότι «αντιμετωπίσαμε αυτά τα ζητήματα».

Το Σαββατοκύριακο, ένας άλλος διοικητής των ανταρτών, ο Ανάς Σαλκαντί (Anas Salkhadi), ενίσχυσε αυτό το μήνυμα ανεκτικότητας, μιλώντας στη συριακή κρατική τηλεόραση, όπου τόνισε τα εξής: «Το μήνυμά μας σε όλες τις αιρέσεις της Συρίας, είναι ότι τους λέμε ότι η Συρία είναι για όλους».

Μέχρι εδώ καλά. Ωστόσο, υπάρχουν και ανησυχητικά σημάδια, λέει ο Έντμουντ Χουσαΐν (Edmund Husain), ανώτερος συνεργάτης στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων και ανώτερος σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, από το 2014 έως το 2017.

Υπάρχουν πολλά που παραμένουν αινιγματικά για τον Αλ-Τζολάνι, δήλωσε ο Χουσαΐν στο Politico. «Δεν γνωρίζουμε, δεν μπορούμε καν να επαληθεύσουμε πού γεννήθηκε. Δεν γνωρίζουμε και πόσους Αμερικανούς και Άραβες σκότωσε ως διοικητής της Αλ Κάιντα», είπε.

Ο Χουσέιν εξέφρασε την ανησυχία του, λέγοντας: «Οι αρχικές δηλώσεις του για πλουραλισμό και συμπερίληψη είναι ενθαρρυντικές. Ας περιμένουμε να δούμε αυτές τις πολιτικές στην πράξη. Όμως, είμαι δύσπιστος ότι αυτός και το κίνημά του των ριζοσπαστών θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες για μια αρμονική Συρία».

Νίκη για ολόκληρο το ισλαμικό έθνος

Η επιλογή του Αλ-Τζολάνι από το τέμενος των Ομεϋαδώντης Δαμασκού για τη νικητήρια ομιλία του μετά τη φυγή του Άσαντ για τη Ρωσία δεν έχει περάσει απαρατήρητη. Θα μπορούσε να είχε επιλέξει έναν πιο «κοσμικό χώρο», αλλά δεν το έκανε, γράφει το αμερικανικό Μέσο. Αν και όντως επέκρινε τη «διάδοση του σεχταρισμού», τη συνέδεσε αποκλειστικά με τους σιίτες και το Ιράν, προσθέτει.

Επίσης, δεν έπαιξε το «χαρτί» της συμπερίληψης και του πλουραλισμού, όπως έκανε στη συνέντευξή του στο CNN, αλλά άφησε νότες για σουνιτική θριαμβολογία. «Αυτή η νίκη, αδελφοί μου, είναι μια νίκη για ολόκληρο το ισλαμικό έθνος», σημείωσε και πρόσθεσε: «Αυτή η νίκη γεννιέται από τους ανθρώπους που έχουν μαραζώσει στη φυλακή και οι μουτζαχεντίν (μαχητές) έσπασαν τις αλυσίδες τους».

Οι μουτζαχεντίν του έχουν λίγα κοινά με τις πιο κοσμικές και μετριοπαθείς προσωπικότητες που ήταν το δημόσιο πρόσωπο της εξέγερσης κατά του Άσαντ. Και οι Σύροι ακτιβιστές υπέρ της δημοκρατίας ανησυχούν για το τι επιφυλάσσει το HTS για τη χώρα.

Ο Μπασάμ αλ-Κουβατλί (Bassam al-Kuwatli), πρόεδρος του συριακού φιλελεύθερου κόμματος Ahrar, φοβάται ότι οι δυτικές δυνάμεις θα επαναλάβουν λάθη του παρελθόντος, δίνοντας προτεραιότητα στη σταθερότητα έναντι της δημοκρατίας.

«Ακόμη και ο Άσαντ, πριν από την επανάσταση, θεωρούνταν καλός εταίρος», ανέφερε χαρακτηριστικά στο Politico για να συμπληρώσει. «Ο Αλ-Τζολάνι είναι πραγματιστής. Αλλά, παίζει ένα παιχνίδι, βασικά, με το θέμα της μειονότητας. Δυστυχώς, πολλά δυτικά ΜΜΕ επικεντρώνονται μόνο στις μειονότητες και μπορεί να είναι συμπεριληπτικός, αλλά σε ποιο βαθμό δεν είναι ξεκάθαρο».

Η μεγαλύτερη ανησυχία έγκειται στο γεγονός ότι η Συρία δεν θα προχωρήσει προς την πραγματική δημοκρατία. «Δεν έχω δει στην ιστορία πολλούς στρατιωτικούς ηγέτες που αναλαμβάνουν την εξουσία, να είναι πρόθυμοι να την εγκαταλείψουν εύκολα. Δεν περιμένω κάτι διαφορετικό. Το γεγονός ότι διόρισε μονομερώς πρωθυπουργό δίνει ένα πολύ ισχυρό μήνυμα ότι ενεργεί ως ο μοναδικός ηγέτης.

»Δεν ελπίζω πολύ σε μια διαδικασία χωρίς αποκλεισμούς, βασικά. Και ανησυχώ ότι η διεθνής κοινότητα θα σπεύσει να αναγνωρίσει μια νέα κυβέρνηση στο όνομα της σταθερότητας και της ελπίδας να επιστρέψει πρόσφυγες, κάτι που θα σημαίνει ότι θα χαθεί το κίνητρο για να είμαστε πιο χωρίς αποκλεισμούς», πρόσθεσε ο επικεφαλής του κόμματος Ahrar.

Έτσι κέρδισε την εμπιστοσύνη των μαχητών στη Συρία

Οι μετριοπαθείς υπέρ της δημοκρατίας στη χώρα δεν μπορούν να αποτινάξουν τις αναμνήσεις τους για το γεγονός ότι ο Αλ-Τζολάνι βρέθηκε για πρώτη φορά στον… αφρό, κατά τη διάρκεια της χαοτικής εμπόλεμης κατάστασης στη βόρεια Συρία, όπου είχε σταλεί για να ιδρύσει την Τζαμπχάτ αλ-Νούσρα, ένα συριακό παράρτημα της Αλ Κάιντα.

Η ομάδα του διατήρησε αρχικά μια συμμαχία με το Ισλαμικό Κράτος του Αλ-Μπαγκντάντι και προσπάθησε να επιλύσει τις διαφορές μέσω διαμεσολάβησης. Αλλά, ο Αλ-Τζολάνι απομακρύνθηκε όλο και περισσότερο από την ιδεολογία της διεθνικής τζιχάντ και άρχισε να πλαισιώνει τον αγώνα του περισσότερο ως ισλαμιστικό εθνικιστικό κίνημα.

Σε μια συνέντευξη Τύπου το 2014 ανέφερε σε δημοσιογράφο ότι ήθελε να δει τη Συρία να διοικείται βάσει του ισλαμικού νόμου και τόνισε ότι θα υπάρχει ελάχιστος χώρος για αλαουίτες, διίτες, δρούζους και τις χριστιανικές μειονότητες της χώρας.

Η Αλ-Νούσρα και το Ισλαμικό Κράτος τα «έσπασαν», καθώς ξεκίνησαν να συγκρούονται για τον έλεγχο της υπεροχής και οι δύο φατρίες ξεκίνησαν να διεξάγουν δολοφονίες ως αντίποινα. Και ενόσω εξελισσόταν ο βάναυσος εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, πολλές ομάδες ανταρτών που πήγαιναν κόντρα τόσο στο Ισλαμικό Κράτος όσο και στο καθεστώς Άσαντ, άρχισαν να θεωρούν την ομάδα του Αλ-Τζολάνι μια μετριοπαθή δύναμη.

Για αυτές τις αντάρτικες φατρίες, η τζιχαντιστική ιδεολογία της Αλ-Νούσρα ήταν δευτερεύουσας σημασίας σε σχέση με τον αγώνα που διεξήγαγε κατά του Άσαντ. Βέβαια, ο Αλ-Τζολάνι δεν άφησε (τότε) στην άκρη την αντι-δυτική του ρητορική. Σε μια δήλωση του 2014 προειδοποίησε τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους πολίτες: «Οι ηγέτες σας δεν θα πληρώσουν μόνοι τους το τίμημα για τον πόλεμο, θα πληρώσετε (και εσείς) το υψηλότερο τίμημα. Εάν δεν σταματήσουν οι αεροπορικές επιδρομές στη Συρία και η Αμερική αποσυρθεί από τη Μέση Ανατολή, η Αλ Κάιντα θα μεταφέρει τη μάχη στα σπίτια σας».

Άμβλυνση της στάσης του απέναντι σε άλλες θρησκείες

Ωστόσο, το 2016 ο Αλ-Τζολάνι διέκοψε τους δεσμούς του με την Αλ Κάιντα και μετονόμασε την ομάδα του Jabhat Fateh al-Sham (Μέτωπο Κατάκτησης της Συρίας). Το γεγονός ότι η ρήξη των δεσμών μεταξύ των δύο πλευρών έγινε χωρίς να καταδικαστεί ο επικεφαλής της Αλ-Νούσρα από την ένοπλη σουνιτική τρομοκρατική οργάνωση, ενίσχυσε τις υποψίες ορισμένων ότι υπήρχε μια κρυφή ατζέντα. Άλλοι, εν τω μεταξύ, θεωρούσαν την απέλασή του ως μια απόδειξη των έξυπνων τακτικών του.

Είτε έτσι, είτε αλλιώς, ο Αλ-Τζολάνι ήταν ολοένα και πιο ικανός να διεκδικήσει τον έλεγχο σε κατακερματισμένες ομάδες μαχητών και να εδραιώσει τη δύναμή του στο Ιντλίμπ, επαναπροσδιορίζοντας την επωνυμία του και αποκαλώντας τη φατρία του σε Οργανισμό για την Απελευθέρωση της Συρίας ().

Όσο περισσότερο η HTS διοικούσε το Ιντλίμπ τόσο αμβλύνονταν η στάση της απέναντι στη χριστιανική και τη μειονότητα των δρούζων. Όταν κατέλαβε το Χαλέπι, ο Αλ-Τζολάνι υποσχέθηκε στους χριστιανούς ότι θα ήταν ασφαλείς και οι εκκλησίες της πόλης μπόρεσαν να λειτουργήσουν ανενόχλητες.

Άλλαξε όντως ο «λύκος»;

Αλλά το ερώτημα για το εάν ο Αλ-Γκολάνι και η HTS έχουν πραγματικά αφήσει πίσω τις εξτρεμιστικές τους ρίζες παραμένει. Πολλοί είναι πιο συγκρατημένοι ότι αυτό δεν είναι απλώς μια εικόνα της στιγμής και πρόκειται να παραμείνει. Φοβούνται ότι η ομάδα του δεν άλλαξε στην πραγματικότητα, αλλά καμουφλαρίστηκε πίσω από ένα πιο μετριοπαθές προφίλ, αλλάζοντας ρούχα και όχι την ισλαμιστική της «καρδιά».

Όπως ανέφερε ο πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ, Αλμπέρτο ​​Φερνάντες, το να εμπιστεύεται κάποιος τον Αλ-Τολάνι και την HTS μοιάζει «πολύ με το περίφημο αστείο του Όσκαρ Ουάιλντ για τους δεύτερους γάμους: «Ο θρίαμβος της ελπίδας έναντι της εμπειρίας».