Αλάτι, το χρυσάφι της θάλασσας

11:04 15/8/2021 - Πηγή: Kotsovolos

Από την Ιωάννα Σταμούλου

Όσα αξίζει να γνωρίζουμε για τις ιδιότητες, τα οφέλη και τα προβλήματα που μπορεί να μας προκαλέσει.

Συνώνυμο της νοστιμιάς κι αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής μας το αλάτι συμμετέχει σαν ενισχυτικό της γεύσης σε κάθε συνταγή μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής, ενώ οι χρήσεις του είναι ακόμη περισσότερες. Το αλάτι δεν νοστιμίζει μόνο τα φαγητά και τη ζωή μας, είναι κι απαραίτητο συστατικό της ομαλής λειτουργίας του οργανισμού και της υγείας μας γενικότερα, ενώ η ιστορία του ταυτίζεται με την ιστορία του

ανθρώπου στη γη.

Τι είναι το αλάτι τελικά;

Το αλάτι δεν είναι άλλο από πλήθος λευκών κρυστάλλων οι οποίοι εξάγονται σε όλο σχεδόν τον κόσμο από το θαλασσινό νερό, εκτός από τη Σκανδιναβία, μια και οι βόρειες θάλασσες δεν είναι ιδιαίτερα αλμυρές. Το ποσοστό αλατιού στη Μεσόγειο κυμαίνεται περίπου στο 3,5%, ενώ στην Κασπία και τη Μαύρη Θάλασσα ίσα που φτάνει στο 1%. Πάντως η πιο αλμυρή θάλασσα του κόσμου είναι η Νεκρά Θάλασσα, με περιεκτικότητα 8% σε αλάτι. Οι περιοχές που εξάγεται το αλάτι βρίσκονται δίπλα στη θάλασσα και λέγονται αλυκές. Βέβαια, αλάτι εξάγεται και στα αλατωρυχεία αφού σε ορισμένες περιοχές της γης το αλάτι υπάρχει στη γη σαν ορυκτό από όπου και εξορύσσεται. Τα σημαντικότερα είδη αλατιού είναι:

Το ακατέργαστο θαλασσινό αλάτι: είναι το προϊόν που παραλαμβάνεται από τις αλυκές σε πρωτογενή μορφή και στη συνέχεια χωρίζεται σε 6 διαφορετικές ποιότητες, με διαφορετική χρήση η καθεμία για να χρησιμοποιηθεί στην κονσερβοποιία, στον εκχιονισμό δρόμων, στην αποσκλήρυνση νερού, σε λιπάσματα κ.ά.

Το θαλασσινό αλάτι: Είναι το γνωστό σε όλους μας αλάτι που βρίσκουμε στην αγορά και χρησιμοποιούμε στα φαγητά μας. Πρόκειται για φυσικούς κρυστάλλους αλατιού που δημιουργούνται στις αλυκές από την εξάτμιση του θαλασσινού νερού, είτε με φυσικό τρόπο (με τον ήλιο και τον αέρα) είτε με τεχνητό. Διατίθεται σε διάφορους τύπους, λεπτό, χοντρό ή σε μορφή κρυστάλλων και είναι το πλέον ωφέλιμο αφού περιέχει όλα τα απαραίτητα για τον οργανισμό ιχνοστοιχεία, όπως φθόριο, μαγνήσιο, κάλιο, ασβέστιο, κ.ά.

Ο ανθός αλατιού: Συγκεντρώνεται στην επιφάνεια του νερού στις αλυκές ή στα βράχια, συλλέγεται με το χέρι, θεωρείται το καλύτερο αλάτι και είναι αρκετά ακριβό αφού δεν έχει υποστεί καμία επεξεργασία και είναι ακόμη πιο πλούσιο σε ιχνοστοιχεία.

Το ορυκτό αλάτι: εξορύσσεται από υπόγεια αποθέματα αλάτων και μεταφέρεται στην επιφάνεια της γης όπου και περνάει από επεξεργασία. Συνήθως έχει άσπρο χρώμα, ελαφρώς πικρή γεύση, τραχιά υφή με κάποιους κρυστάλλους γκριζωπού χρώματος που προέρχονται από δευτερεύοντα μέταλλα που εμπεριέχονται. Το ορυκτό αλάτι, βέβαια μπορεί να είναι και χρωματιστό όπως της Χαβάης που είναι κόκκινο ή μαύρο από τις προσμίξεις του με το ηφαιστειακό έδαφος και τον άνθρακα αντίστοιχα, των Ιμαλάιων που είναι ροζέ, το περσικό που είναι μπλε κλπ. Τα υπόγεια αποθέματα αλατιού δημιουργήθηκαν με την εξάτμιση ωκεανών μερικά εκατομμύρια χρόνια πριν. Στις γεωλογικές ανακατατάξεις της γης, περιοχές που ήταν κάποτε θάλασσες μετατράπηκαν σε βουνά. Στη Βολιβία μάλιστα υπάρχει ένα ολόκληρο οροπέδιο στρωμένο με αλάτι.

Το Ιωδιωμένο αλάτι: Θαλασσινό αλάτι από περιοχές όπου τα νερά έχουν έλλειψη σε ιώδιο και του έχει προστεθεί με τεχνητό τρόπο.

Λίγη ιστορία…Το όνομά του προέρχεται από την αρχαία ομηρική λέξη «αλς», συνώνυμη της θάλασσας.Οι αρχαίοι Ρωμαίοι το αναγραμμάτισαν και το έκαναν «sal» περιγράφοντας τον μισθό των λεγεωνάριων οι οποίοι πληρώνονταν σε αλάτι και όχι με χρήματα. Την ίδια ρίζα έχουν οι σύγχρονες αγγλικές λέξεις «salary» (μισθός) και «sale» (πώληση, έκπτωση).Η πρώτη περιγραφή παρασκευής και φαρμακολογικής χρήσης του αλατιού είναι κινεζική και προέρχεται από τον πάπυρο του Pang Tao Kan Mud, που χρονολογείται το 2700 π.X.Η ιατρική χρήση του αλατιού ήταν γνωστή και στους Αιγυπτίους, που εκτός των άλλων το χρησιμοποιούσαν και στην ταρίχευση των νεκρών.Κατά την αρχαιότητα και για πολλά πολλά χρόνια το αλάτι ήταν το μοναδικό μέσον συντήρησης των τροφών και πάστωναν κρέατα, ψάρια, τυριά, ελιές, κλπ) με σκοπό να επιμηκύνουν τον χρόνο ζωής τους.Στις Ασιατικές χώρες το βάρος του αλατιού ανταλλασσόταν σε χρυσάφι, γεγονός που δικαιολογεί τον μεγάλο αριθμό πολέμων που έχουν ξεσπάσει με σκοπό την αποκλειστική εκμετάλλευση και διάθεση του.

Αλάτι και υγεία

Η ιδανική ποσότητα αλατιού που πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά είναι 1,5-8 γραμμάρια και δεν πρέπει να την υπερβαίνουμε. Η διακύμανση της ποσότητας εξαρτάται από το κλίμα, την κατάσταση της υγείας και τις συνθήκες ζωής του καθενός. Συγκεκριμένα για την Ελλάδα, η κατανάλωση 2-3 γραμμαρίων καθημερινά θεωρείται αρκετή. Σε γενικές γραμμές η κατανάλωση σωστής ποσότητας αλατιού είναι ωφέλιμη για τον άνθρωπο: εμποδίζει τις ζυμώσεις και τις σήψεις στο στομάχι, βοηθάει στον πολλαπλασιασμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, αποτρέπει τη δυσκοιλιότητα, διευκολύνει την πέψη, συντελεί στην έκκριση των γαστρικών υγρών και βοηθάει στην καύση συγκεκριμένων τροφών. Στον αντίποδα, η υπέρβαση κατανάλωσης στο αλάτι και στο νάτριο προκαλεί απώλεια της ελαστικότητας του καρδιοαγγειακού συστήματος, ευνοεί την υπέρταση, ενώ προκαλεί κι άλλες διαταραχές.

The post Αλάτι, το χρυσάφι της θάλασσας appeared first on Κωτσόβολος Blog.