Giulia Caminito: «Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό»

22:35 1/9/2022 - Πηγή: Diastixo

Το μυθιστόρημα Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό είναι το πρώτο βιβλίο της Giulia Caminito που μεταφράζεται στα ελληνικά. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης, το οποίο εκτυλίσσεται στη σύγχρονη Ιταλία. H 34χρονη συγγραφέας (Ρώμη, 1988) έχει ήδη αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις για τα προηγούμενα έργα της. Το 2016, το La Grande Α απέσπασε τα βραβεία Bagutta πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, Berto και Brancati για νέους. Το 2019, το Un Giorno Verra απέσπασε το βραβείο Fiesole Under 40. Το μυθιστόρημα Το νερό της λίμνης δεν

είναι ποτέ γλυκό ήταν στη βραχεία λίστα για το βραβείο Strega και απέσπασε το βραβείο Off Strega, καθώς και το Campiello 2021. Στη χώρα μας κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Διόπτρα, σε μετάφραση Δήμητρας Δότση.

Όλες οι ζωές ξεκινούν με μια γυναίκα, είναι η πρώτη φράση του βιβλίου. Η ζωή της Γκάια, της κεντρικής ηρωίδας, ξεκινάει με τη μητέρα της, Αντόνια, μια δυναμική, διεκδικητική γυναίκα, που έχει τον ρόλο του αρχηγού της οικογένειας. Ο σύζυγός της, Μάσιμο, είναι καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο ύστερα από εργατικό ατύχημα. Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είναι ο Μαριάνο, γιος της Αντόνια από άλλη σχέση, και τα μικρότερα δίδυμα αγόρια, αδέλφια της Γκάια. Η Αντόνια είναι μια γυναίκα φαινομενικά σκληρή, ανθεκτική σε δύσκολες καταστάσεις, αποφασισμένη να αγωνιστεί για την επιβίωση της οικογένειάς της, […] πλασμένη για απεργίες και διαδηλώσεις […]. Παλεύει για την εξασφάλιση αξιοπρεπούς κατοικίας και καταφέρνει τη μετακόμιση της οικογένειας από την υποβαθμισμένη περιοχή της Ρώμης, […] μια λαϊκή συνοικία γεμάτη τοξικομανείς και ετοιμοθάνατους γέροντες [...], σε μια μικρή πόλη κοντά στη Ρώμη, την Ανγκουιλάρα Σαμπάτσια, όπου υπάρχει και η λίμνη Μαρτινιάνο.

{jb_quote}Η πλοκή είναι αμείωτη, γεμάτη ανατροπές. Η συγγραφέας δεν χαρίζεται στους ήρωές της, τους δοκιμάζει αδιάκοπα και μαζί τους δοκιμάζει και τον αναγνώστη. {/jb_quote}

Η πρωτοπρόσωπη, γραμμική στο μεγαλύτερο μέρος, αφήγηση τοποθετεί τον αναγνώστη στο κέντρο των γεγονότων της ζωής της Γκάια, που παλεύει με τους δαίμονες μιας δύσκολης εφηβείας, με το αίσθημα μειονεξίας απέναντι στους συνομηλίκους της, με τους πρώτους έρωτες και τις «δυνατές» εφηβικές φιλίες που αποδεικνύονται εφήμερες. Η φωνή της Γκάια είναι σπαραχτική, συχνά γίνεται κραυγή αγωνίας, έκκληση για βοήθεια. Κάθε προσπάθεια της μητέρας της τη βρίσκει αντίθετη. Όλα πάνω σε αυτή την πεισματάρα, κακοσουλούπωτη γυναίκα την ενοχλούν. Κι όμως, η Αντόνια κρατάει την οικογένεια όρθια στις φοβερές κακοτυχίες που τους βρίσκουν. Εκείνη παίρνει μόνη της τα παιδιά με το λεωφορείο και πάνε στο νοσοκομείο όπου έχει μεταφερθεί ο άντρας της μετά το ατύχημα. Εκείνη τα καθοδηγεί τι να λένε, για να μη χάσει ο Μάσιμο το επίδομα αναπηρίας. Εκείνη στήνει και ξεστήνει το σπιτικό τους, εκείνη επινοεί τρόπους για να κάνουν οικονομία σε τρόφιμα και καθημερινά είδη χωρίς να νιώθουν ότι στερούνται σημαντικές απολαύσεις, εκείνη διοργανώνει γιορτή για την Γκάια στην ενηλικίωσή της, εκείνη την εμψυχώνει να προχωρήσει στις σπουδές της. Η Γκάια αποκρούει σχεδόν εμμονικά κάθε προσπάθεια της μητέρας της να γεφυρώσει τη μεταξύ τους απόσταση. Μόνο η λίμνη ασκεί επάνω της μια περίεργη γοητεία, είναι η σύμμαχός της, η ελπίδα της. Αυτό μαρτυρά και ο τίτλος του τελευταίου κεφαλαίου: «Η λίμνη είναι μια λέξη μαγική». Όμως και η ζωή αυτής της μικρής πόλης περιστρέφεται επίσης γύρω από τη λίμνη, ιδίως το καλοκαίρι.

Η οικογένεια κάνει έναν κύκλο, ξεκινώντας από τη Ρώμη, μετακομίζοντας στην παραλίμνια πόλη και επιστρέφοντας ξανά στη Ρώμη. Ο κύκλος αυτός είναι γεμάτος συγκρούσεις και απώλειες. Ειδικά η Γκάια σε όλο το βιβλίο διακατέχεται από ένα αμείωτο αίσθημα ανικανοποίητου. Μοιάζει να έχει μια έμφυτη ροπή προς τη δυστυχία, μια μόνιμα καταθλιπτική διάθεση. Η Caminito καταφέρνει να δώσει αυτόν τον ελάσσονα τόνο με τη σωστή δόση ποιητικότητας, χωρίς να κάνει την αφήγηση μελοδραματική. Τα υπόλοιπα πρόσωπα πλαισιώνουν λειτουργικά την κεντρική σχέση μητέρας και κόρης. Η πλοκή είναι αμείωτη, γεμάτη ανατροπές. Η συγγραφέας δεν χαρίζεται στους ήρωές της, τους δοκιμάζει αδιάκοπα και μαζί τους δοκιμάζει και τον αναγνώστη. Παρότι το βιβλίο έχει τη στόφα του διεθνούς μπεστ σέλερ, σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα εύκολο ανάγνωσμα.

Η μετάφραση της Δήμητρας Δότση έδωσε ένα κείμενο λαμπερό και γοητευτικό, που προφανώς στέκεται πιστά στο πρωτότυπο. Μοναδική μου ένσταση η αισθητική του εξωφύλλου, με μια φωτογραφία που θυμίζει σύγχρονη Πολυάννα, όμως είναι η ίδια που χρησιμοποιήθηκε στην ιταλική έκδοση. Περιμένω ανυπόμονα τη μετάφραση στα ελληνικά και των υπόλοιπων έργων της Giulia Caminito και τολμώ να προβλέψω ότι και στο μέλλον θα μιλάμε συχνά για αυτή.

[Η Μαρία Δριμή είναι ιατρός εντατικολόγος σε ΜΕΘ του ΕΣΥ, πτυχιούχος Φιλολογίας ΕΚΠΑ και συγγραφέας.]

Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό
Giulia Caminito
μετάφραση: Δήμητρα Δότση
Διόπτρα
392 σελ.
ISBN 978-960-653-665-6
Τιμή €16,60