Χρήστος Δεσύλλας: «Η αυτοκρατορία της σιωπής»

10:19 6/3/2023 - Πηγή: Diastixo

Χρόνια τώρα παρακολουθώ τη συγγραφική πορεία του Χρήστου Δεσύλλα. Κάθε μυθιστόρημα, ένα απολαυστικό ανάγνωσμα που η γραφή και η ποικιλομορφία των θεμάτων κρατά το ενδιαφέρον, από την πρώτη σελίδα μέχρι και την τελευταία. Τα θέματά του ποικίλλουν κι εκπλήσσουν. Ερωτικά, με σκηνές αισθησιακές, δοσμένες με τρόπο που δεν σοκάρουν, κοινωνικά, που αγγίζουν ευαίσθητες χορδές, μεταφυσικά, όπως η Κρύπτη, που προκαλεί τον αναγνώστη σε σκέψεις πέρα των ορατών. Τα περιπετειώδη μυθιστορήματά του συγκλονίζουν με τη δύναμη της γραφής και της ακρίβειας. Οι αναφορές του σε ιστορικά γεγονότα δίνουν το

στίγμα του τόπου και της εποχής όπου διαδραματίζονται, ενώ οι περιγραφές του καθηλώνουν τον αναγνώστη, που ζει πρωτόγνωρες καταστάσεις.

Είκοσι δύο είναι τα βιβλία που έχει γράψει στην τριαντάχρονη συγγραφική του πορεία ο Χρήστος Δεσύλλας, εκ των οποίων τα έντεκα μυθιστορήματα. Έχω διαβάσει αρκετά από αυτά, που έχουν αφήσει το στίγμα τους στη γνώση και στη μνήμη μου: το Αχ, Αντριανή!..., Η κρύπτη, Τα ξανθά γεράκια, Ζέλμα, Μαντάμ Στεφανί, και τώρα το τελευταίο του μυθιστόρημα, Η αυτοκρατορία της σιωπής, ένα βιβλίο αξιώσεων, πλούσιο σε περιεχόμενο, με εξαιρετική γλώσσα, που ερεθίζει τον συναισθηματικό και πνευματικό κόσμο του αναγνώστη.

Το μυθιστόρημα, γραμμένο σε πέντε μέρη, καλύπτει τρεις γενιές και διαδραματίζεται στην Ελλάδα, στην Αυστρία, στη Νέα Υόρκη και στο Ιράν. Θεωρώ από το περιεχόμενό του ότι το έργο διαβάζεται σαν να είναι δυο μυθιστορήματα, με μικρές διαφορές στο ύφος και στην υπόθεση. Το πρώτο, που περιλαμβάνει τα τρία πρώτα μέρη, διαβάζεται σαν ένα συναισθηματικό μυθιστόρημα. Οι περιγραφές συγκινούν και ερεθίζουν, καθώς ο αναγνώστης βυθίζεται στην ομορφιά της φύσης του περιβάλλοντος και στις ανθρώπινες αδυναμίες. Ζει το πάθος του έρωτα των ηρώων και συγκλονίζεται με το τραγικό του θανάτου:

Το σκοτάδι έπεσε βαθύ, η φύση έμοιαζε με κόλαση από τις κακές καιρικές συνθήκες. Ήταν μια εφιαλτική νύχτα, μια από εκείνες όπου οι δαίμονες στήνουν χορό, ένα χορό Αρχαίας Τραγωδίας με κορυφαία τη Λούκα που σιωπηρά, με μια κουβέρτα ριγμένη πάνω της απ’ το κεφάλι, στεκόταν καρτερικά απέναντι απ’ την αγροικία κάτω απ’ το γιγάντιο δέντρο σα φάντασμα, αδιαφορώντας για τη βροχή, με το βλέμμα της καρφωμένο στο τζάμι του παραθύρου που φωτιζόταν πενιχρά από τη φωτιά στο αναμμένο τζάκι, παρακολουθώντας τις όποιες σκιές από τις ερωτοτροπίες του Άρη και της ερωμένης του.
Στιγμές πόνου και οδύνης για τη Λούκα. Οι κατάρες έβγαιναν σιωπηρές πίσω από τα δόντια της που κροτάλιζαν από την παγωνιά, για τη γυναίκα που είχε πάρει τη θέση της στην αγκαλιά του αξεπέραστου εραστή. Επικαλέστηκε τα στοιχειά της φύσης να ρίξουν κεραυνό και ν’ αφανίσουν την καλύβα… (σελ. 56)

Η οικογένεια χαρισματική, εύπορη, ταλαντούχα, θαρρείς ευλογημένη από τη φύση, κι όμως η μοίρα, σκληρή και αδυσώπητη, δεν τους χαρίζεται.

Το έργο συνεχίζεται με την εισαγωγή του τελευταίου ήρωα της οικογένειας, του μικρού Μιχάλη, που συναντάμε από το τέταρτο έτος της ηλικίας του. Ο Μιχάλης, εγγονός του πρέσβη Κωνσταντίνου, ανήκει σε ιδιαίτερη κατηγορία, είναι παιδί-θαύμα. Ευφυέστατος, γλυκύτατος και ακούραστος. Πάθος του, ό,τι έχει σχέση με το Διάστημα. Αφιερώνεται στην ατέλειωτη μελέτη του ενδιαφέροντός του στα καλύτερα σχολεία της Αυστρίας και στα πανεπιστήμια της Αμερικής. Εκεί διακρίνεται ως κορυφαίος επιστήμονας και επιλέγεται ως ο ευνοημένος του συστήματος. Ευγνώμων και διψασμένος για περισσότερη γνώση, ο Μιχάλης αποδέχεται όλες τις παροχές που του προσφέρουν, χωρίς να διανοηθεί πού θα τον οδηγήσουν. Ίσως αυτή είναι και η μοίρα των ευφυών όλων των εποχών. Η σιωπή επικρατεί σε μια μεγάλη αυτοκρατορία δύναμης στον πλανήτη. Η δύναμη και η σιωπή των πυρηνικών. Οι ειδικοί χρησιμοποιούν τον επιστήμονα και τον στέλνουν ως κατάσκοπο των πυρηνικών εξελίξεων στο Ιράν, και το μυθιστόρημα μεταβάλλεται σε θρίλερ που το διαβάζει κανείς τρέμοντας.

{jb_quote}Ένα βιβλίο αξιώσεων, πλούσιο σε περιεχόμενο, με εξαιρετική γλώσσα, που ερεθίζει τον συναισθηματικό και πνευματικό κόσμο του αναγνώστη.{/jb_quote}

Το μεγάλο επίτευγμα του συγγραφέα είναι η ικανότητα της περιγραφής. Οι άγνωστες κατασκευές των πυρηνικών, όπως και του χώρου όπου έχουν τοποθετηθεί, δίνεται με μια γλώσσα λιτή και καθαρή. Όλα γίνονται αντιληπτά από τον αναγνώστη και φαίνονται ρεαλιστικά, και το έργο παίρνει μια άλλη διάσταση, αυτή της ιστορικής και πραγματικής σημασίας, που μένει πλέον ως γνώση ζωής. Τα πυρηνικά είναι φοβερά, και ας προσπαθούμε να τα ξεχάσουμε. Η περιπέτεια του Μιχάλη στο Ιράν είναι η περιπέτεια της ανθρωπότητας κι αυτό δίνει τη βαρύτητα του έργου, που προκαλεί την ψυχρή ανατριχίλα του φόβου. Η σιωπή αυτής της αυτοκρατορίας γίνεται η σιωπή όλων μας.

Ο συγγραφέας –επιστήμονας ο ίδιος– περιγράφει με γνώση έρευνας και δεν φείδεται χρόνου να χωθεί εξονυχιστικά στο θέμα του, πριν μας το παρουσιάσει. Η έρευνα δεν περιορίζεται στις εγκαταστάσεις, αλλά και στα ιστορικά γεγονότα. Οι τεταμένες σχέσεις Ιράν-ΗΠΑ αποδίδονται με μεγάλη ιστορική ακρίβεια. Η έρευνά του φαίνεται σε όλα του τα έργα. Τα πάντα είναι τεκμηριωμένα. Εντυπωσιακή επίσης είναι και η περιγραφή των χωρών και πόλεων στις οποίες αναφέρεται, Αυστρία, Νέα Υόρκη και Ιράν – πρέπει να τις έχει επισκεφθεί.

Στο πρόσωπο του Χρήστου Δεσύλλα αναγνωρίζω έναν σοβαρό και ακούραστο συγγραφέα.

Ξαφνικά έφτασε στ’ αυτιά του ο ανατριχιαστικός ήχος από τα αλάρμ του συναγερμού που χτυπούσαν δαιμονισμένα. Για μια στιγμή πίστεψε πως είχε φτάσει το τέλος του. Ήταν απόλυτα βέβαιος πως το μυστικό του είχε διαρρεύσει και ο ίδιος το καταζητούμενο πρόσωπο που δεν θα έπρεπε να δραπετεύσει από τις μυστικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του όρους Βροντόφ. Η σύλληψή του ήταν πια θέμα χρόνου.

Με ασταθή βηματισμό άνοιξε ελάχιστα την πόρτα και κρυφοκοίταξε έξω. Δεν πίστευε σ’ αυτό που έβλεπε. Οι εργαζόμενοι με τις άσπρες ρόμπες που θύμιζαν αγέλη προβάτων, είχαν εγκαταλείψει τα πόστα τους κι έτρεχαν πανικόβλητοι προς την ίδια κατεύθυνση που σίγουρα θα οδηγούσε στην έξοδο, σπρώχνοντας εκείνους που καθυστερούσαν και εμπόδιζαν τη μετακίνησή τους.

Αποφάσισε ν’ ακολουθήσει το πλήθος. Βγήκε έξω και αναμείχτηκε μ’ αυτό. Οι δαιδαλώδεις στενοί διάδρομοι προς την έξοδο, νόμισε πως τελειωμό δεν είχαν. Από τα μεγάφωνα ακούγονταν οι συνεχείς οδηγίες που δίνονταν, μα εκείνος δεν τις καταλάβαινε, αφού η φωνή έφτανε στ’ αυτιά του αλλοιωμένη, μεταλλική από την ηχώ λόγω κατασκευής των χώρων.

Ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία, ζώντας την παράνοια, την περιπέτεια της ζωής του, τρέχοντας αδιάκοπα με κομμένη την ανάσα προς την έξοδο σωτηρίας, προς το φως της ημέρας, από τα έγκατα της γης… (σελ. 314)

[Η Δέσποινα Λαλά-Κριστ είναι συγγραφέας.]

Η αυτοκρατορία της σιωπής
Χρήστος Δεσύλλας
Εκδόσεις Χατζηλάκος
392 σελ.
ISBN 978-960-6742-76-4
Τιμή €15,90