Berlin Alexanderplatz

10:53 13/2/2014 - Πηγή: Mixtape

Η καλύτερη τηλεοπτική σειρά είναι ταινία και γυρίστηκε πριν 34 χρόνια.

Από το 1999 και μετά, με την γιγάντωση του dvd, του διαδικτύου αλλά και της ίδιας της τηλεόρασης (όχι της δικής μας φυσικά) , η έννοια τηλεοπτική σειρά απέκτησε άλλη άιγλη. Ο Tony Soprano και οι έξι σεζόν του, η Βαλτιμόρη και το Wire της, η πρόζα του Deadwood, ο συναισθηματισμός του Six Feet Under άνοιξαν για πολύ κόσμο

παγκοσμίως ένα νέο κεφάλαιο στην οικιακή διασκέδαση πολλές φορές δοκιμάζοντας τις αντοχές μας για το πόσα επεισόδια μπορούμε να δούμε χωρίς διακοπή. Η παραγωγή είναι ασταμάτητη και παγκόσμια. Σύμφωνα με την Guardian, η καλύτερη τηλεοπτική σειρά για το 2013 ήταν Γαλλική, λέγεται “Les Renevantes” και σκούπισε το Breaking Bad από την κορυφή, όχι ότι υπάρχει κάποια σημασία σε αυτές τις λίστες. Η Αμερική έχει τα πρωτεία, σαφώς. Ακολουθεί η Αγγλία και μετά η υπόλοιπη Ευρώπη. Δύσκολα όμως θα διεκδικήσει ποτέ τον τίτλο της σημαντικότερης και πιο “κινηματογραφικής” σειράς που δημιουργήθηκε από το Berlin Alexanderplatz του Rainer Werner Fassbinder από το πολύ μακρινό (τηλεοπτικά τουλάχιστον) 1980.

Το βιβλίο με τον ίδιο τίτλο γραμμένο από τον Alfred Döblin στα 1929, εξιστορεί τις μέρες του Franz Biberkopf στο Βερολίνο (προφανώς) από την μέρα που αποφυλακίζεται και βρίσκεται ξανά ανάμεσα στην ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα κοινωνία της Βαϊμάρης λίγο πριν ο ναζισμός που έχει ήδη ξεκινήσει να απλώνει τα δίχτυα του πάρει σάρκα και οστά. Το 1931, το βιβλίο έγινε ταινία , για πρώτη φορά. Διαρκεί 90 λεπτά , δεν την έχω δει, και ούτε πρόκειται. Δεν μπορώ να διανοηθώ πως είναι εφικτό να χωρέσει όλο αυτό που είδα στη εκδοχή του Fassbinder σε μιαμιση ώρα.

Ο Fassbinder και μόνο αυτός μπορούσε να μεταφέρει στην μικρή, μεγάλη, ποιός ξέρει τελικά τι είναι αυτό το δημιούργημα, οθόνη αυτό το έπος. Το έργο του είναι άνισο, τεράστιο και σημαντικότατο. Ο ίδιος ιδιοφυϊα. Τον χρησιμοποιούμε αυτόν τον χαρακτηρισμό συχνά. Εδώ δεν υπάρχει αμφιβολία. Στα 37 του, όταν πέθανε, είχε κάνει 40 ταινίες, 2 τηλεοπτικές σειρές (η μία ξέρετε ποιά), 24 θεατρικά, 36 συμμετοχές ως ηθοποιός και λοιπα και λοιπα και λοιπα. Τα νούμερα δε βγαίνουν. Δεν προλαβαίνεις. Αυτός πρόλαβε. Το βιβλίο το οποίο έκανε σειρά στα 1980 το ήξερε απ΄έξω. Ήξερε τους χαρακτήρες γιατί το είχε διαβάσει δεκάδες φορές. Ήξερε 10 χρόνια πριν οτι θα το κάνει κάποτε σειρά και οταν ήρθε η ώρα, είχε έτοιμα 13 σενάρια, ένα για κάθε επεισόδιο με όλες τις λεπτομέρειες δομημένες στο χαρτί. Είχε ονειρευτεί τον Gerard Depardieu και την Isabel Adjani για πρωταγωνιστές αλλά δεν του έκατσε. Δεν πειράζει όμως. Οι πρωταγωνιστές του έμειναν αξέχαστοι. Όποιος δει τη σειρά, δε θα ξεχάσει ποτέ το όνομα Franz Biberkopf. Ούτε την Mieze. Ούτε τον Reinhold.

Δεν είναι εύκολη προσπάθεια, μη γελιέστε. Τουλάχιστον για σινεμά. Εκεί είναι άθλος. Για την τηλεόραση όμως πλέον με όλη την “προϋπηρεσία” που έχει υπάρξει τα τελευταία 10 και χρόνια, είναι ιδανική στιγμή. Ο κόσμος είναι πιο έτοιμος. Δεκατρία επεισόδια, ένας πιλότος 90 λεπτών και ένα δίωρο φινάλε ισάξιο του οποίου δεν πρόκειται να ποτέ ξανά να δημιουργηθεί, και αυτό ειναι βέβαιο. Και είμαι τόσο σίγουρος για τη μοναδικότητα και το αριστουργηματικό επίπεδο του επιλόγου γιατί όταν το δείτε , θα μείνετε και εσείς για 2 ολόκληρες ώρες με ανοιχτό στόμα. Για 12 επεισόδια , δηλαδή 13μιση ώρες, ο Fassbinder εξιστορεί τη ζωή του Biberkopf. Τις τελευταίες δύο ώρες, μπαίνουμε στο κεφάλι του και βλέπουμε κάτι μεταξύ ονείρου και παραίσθησης. Ένα όνειρο που πολύ θα ήθελε να είχε σκηνοθετήσει ο Lynch. Μία παραίσθηση στην οποία η μουσική του Peer Raben που διέπει όλη τη σειρά μπλέκεται με Kraftwerk, Velvet Underground, Leonard Cohen, Janis Joplin και πάλι Peer Raben. Ένα όνειρο που αποτίει φόρο στον Genet, στον πειραματισμό των 60’s, στον Pasolini ενώ ο ίδιος ο Fassbinder μάλιστα για μερικά δευτερόλεπτα μπαίνει μπροστά από την κάμερα με ρούχα και γυαλιά ηλίου του 1980 και σε κοιτάει ενώ παρακολουθείς το σύμπαν που έχει φτιάξει από το οποίο φυσικά δε λείπουν τα σαδομαζοχιστικά του φετιχ, οι τρανσέξουαλ πόρνες, η ομοφυλοφιλία, η θρησκεία και όλα όσα μας είχε δείξει στις ταινίες του πριν από αυτό το έπος.

Το 2007 κυκλοφόρησε σε dvd. Η έκδοση της Criterion από Αμερική φυσικά παραμένει υπέροχη. Η αποκατάσταση του φιλμ έγινε όσο πιο άρτια μπορούσε. Είναι άλλωστε ένα σκοτεινό αριστούργημα τόσο στην έκθεση του φωτός όσο και στο περιεχόμενο. Δεν πρόκειται πάντως να είναι εύκολη υπόθεση, το επαναλαμβάνω. Δεν πρόκειται κάθε φορά που τελειώνει ένα επεισόδιο, να έχετε την αγωνία να βάλετε αμέσως το επόμενο. Κάθε ένα από τα 13 μέρη σε αποδυναμώνει. Είναι εξουθενωτικά μέσα από τη δυναμικότητά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πως η ίδια η Hannah Schygulla η οποία ερμηνεύει την πόρνη φίλη του Biberkopf, δεν είχε δει τη σειρά, τουλάχιστον μέχρι το 2007 όποτε και είπε σε συνέντευξη αυτό ακριβώς το πράγμα.

Αν δείτε ποτέ το Berlin Alexanderplatz, δε θα ξαναδείτε μετά τηλεοπτική σειρά με την ίδια οπτική. Η αλήθεια είναι πως δεν υφίσταται σύγκριση. Το μέσο, η αφήγηση, οι ερμηνείες, το σενάριο και η όλη παραγωγή είναι κινηματογραφικού επιπέδου οπότε εξ’αρχής το πλεονέκτημα ανήκει στον Fassbinder. Όπως όμως ανέφερα και στην αρχή, το κοινό πλέον είναι διαβασμένο. Διαθέτει υπομονή και έχει εξασκημένο μάτι για ένα είδος αφήγησης που ξεφεύγει από το κινηματογραφικό δίωρο και μπορεί να φτάνει σε τεράστια μεγέθη τόσο σε διάρκεια όσο και σε καλλιτεχνική αξία.

Click here to view the embedded video.

Click here to view the embedded video.