Δέκα χρόνια Άνγκελα Μέρκελ

14:29 6/11/2015 - Πηγή: Antinews

Αφιερωμένο στην «απαραίτητη Ευρωπαία» -όπως τη χαρακτηρίζει- είναι το τελευταίο τεύχος του Economist. Ιδού τι γράφει:

Αν κάποιος δει την Ευρώπη, θα παρατηρήσει ότι ένας ηγέτης ξεχωρίζει: η Άνγκελα Μέρκελ. Στη Γαλλία, ο Φρανσουά Ολάντ έχει σταματήσει πλέον να προσποιείται ότι η χώρα του ηγείται της ηπείρου. Ο Ντέιβιντ Κάμερον, που επανεξελέγη θριαμβευτικά, μετατρέπει τη Βρετανία σε μικρή Αγγλία. Ο Ματέο Ρέντσι είναι απορροφημένος με

την κωματώδη κατάσταση της οικονομίας της Ιταλίας.

Αντίθετα, στα δέκα χρόνια της θητείας της, η Μέρκελ έχει γιγαντωθεί μέσα από κάθε αναστάτωση. Στην κρίση του χρέους, ξεκίνησε διστακτικά αλλά στο τέλος κράτησε την ευρωζώνη ενωμένη. Στην Ουκρανία, μάντρωσε τους Ευρωπαίους για να επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία (ακόμα και ο πρόεδρος της, Βλαντιμίρ Πούτιν, θεωρεί ότι είναι ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης που αξίζει να του μιλά). Και στο θέμα της μετανάστευσης, υπερασπίστηκε με τόλμη τις ευρωπαϊκές αξίες, σχεδόν μόνη της, προσηλωμένη στην υποδοχή των προσφύγων.

Έχει γίνει της μόδας να θεωρείται αυτό ως μια εξέλιξη από την σύνεση και την υπεροχή στην βιασύνη και τη συμφορά. Οι επικριτές ισχυρίζονται ότι, με την φιλόξενη στάση της προς τους αιτούντες άσυλο, η κυρία Μέρκελ έχει προκαλέσει μια κοσμοπλημμύρα που θα βυθίσει την Ευρώπη και, πολύ πριν, θα επιφέρει επίσης και τον δικό της πολιτικό θάνατο. Αμφότερα τα επιχειρήματα είναι λάθος, καθώς και βαθιά άδικα. Η Μέρκελ είναι πιο τρομερή από ότι υποθέτουν πολλοί. Και αυτό είναι εξίσου καλό: δεδομένων των πολλών προκλήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι περισσότερο από ποτέ η απαραίτητη Ευρωπαία.

Γιατί η «Mutti» έχει σημασία

Η επικράτηση της Μέρκελ αντανακλά εν μέρει τη σημασία της Γερμανίας – της μεγαλύτερης οικονομίας της ΕΕ και του ισχυρότερο εξαγωγέα της, με τα υγιή δημοσιονομικά και το ιστορικό χαμηλό ποσοστό ανεργίας. Είναι επίσης ο μακροβιότερος ηγέτης στην ΕΕ.

Οι προσωπικές της ιδιότητες έχουν μεγάλη σημασία επίσης. Έχει υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Γερμανίας, χωρίς να παραβλέπει της Ευρώπης. Ρίσκαρε τα γερμανικά χρήματα για να σώσει το ευρώ, διατηρώντας παράλληλα τους σκεπτικιστές Γερμανούς στο πλάι της. Και έχει κερδίσει το σεβασμό των άλλων ηγετών, ακόμα και μετά από έντονες μάχες μαζί τους. Το πιο εντυπωσιακό (και είναι η μόνη που το έκανε από τους κεντροδεξιούς ηγέτες στην Ευρώπη), το έκανε αυτό χωρίς να υποθάλπει τους αντιευρωπαϊστές και όσους είναι ενάντια στη μετανάστευση λαϊκιστές. Παρά τα ελαττώματα της ΕΕ, δεν την αντιμετωπίζει ως σάκο του μποξ, αλλά μάλλον ως πυλώνα ειρήνης και ευημερίας.

Η Μέρκελ απέχει πολύ από το τέλειο. Δεν ενδίδει στα μεγάλα λόγια ή τα μεγάλα οράματα. Μπορεί να είναι ένας πολιτικός χαμαιλέοντας που υιοθετεί πολιτικές της αριστεράς στην κεντροδεξιά και ένας σκορπιός που εξαλείφει αθόρυβα πιθανούς αντιπάλους. Η φυσική προσοχή της έχει δώσει αφορμή για ένα γερμανικό νεολογισμό, το «merkeln» («στη Μέρκελ», δηλαδή να αναβάλει μεγάλες αποφάσεις). Η ατολμία της στο χειρισμό των δεινών του ευρώ βάθυνε την κρίση χωρίς λόγο. Απέρριψε τον επιμερισμό των κινδύνων που η ευρωζώνη χρειάζεται για να ευδοκιμήσει.

Κατά ειρωνεία, η τόλμη, και όχι η δειλία, έφερε στη Μέρκελ τη μεγαλύτερη πρόκληση της περιόδου της θητείας της. Η θερμή άρνησή της να θέσει ένα ανώτατο όριο στον αριθμό των προσφύγων που μπορεί να απορροφήσει η Γερμανία έχει προκαλέσει αυξανόμενη ανησυχία στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Ενώ οι δήμοι της Γερμανίας διαμαρτύρονται, οι πολιτικοί σύμμαχοί της την καταγγέλλουν και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης την κατηγορούν για «ηθικό ιμπεριαλισμό». Με την «Willkommenskultur» (την κουλτούρα του καλωσορίσματος) να ξεθωριάζει, υπάρχει ακόμα λόγος για να χάσει τη δύναμή της.

Οι αμφιβολίες είναι παραφουσκωμένες. Οι επικριτές της κάνουν λάθος να υποθέτουν ότι η Μέρκελ θα ανατραπεί. Παρά την γκρίνια, παραμένει η κυρίαρχη μορφή της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU). Μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι το 82% των μελών του CDU εγκρίνει την ηγεσία της και το 81% θέλει να είναι υποψήφια για μια τέταρτη θητεία ως καγκελάριος στις εκλογές του 2017. Η εκλογική αριθμητική ευνοεί άλλη μια κυβέρνηση υπό το CDU. Η Μέρκελ είναι απίθανο να φύγει, εκτός και αν το επιλέξει.

Και οι αρνητές κάνουν λάθος όταν υποστηρίζουν ότι έχει χάσει ον τρόπο της με τη μετανάστευση. Μάλλον το αντίθετο. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, η κόρη του Λουθηρανού πάστορα έχει βρει μια ισχυρή πολιτική και ηθική έκκληση. Η Μέρκελ δεν προκάλεσε την εφόρμηση των μεταναστών, όπως οι επικριτές υποστηρίζουν. Οι μετανάστες έρχονται ούτως ή άλλως: ενέργησε για να αποτραπεί μια ανθρωπιστική καταστροφή. Οι περιφράξεις δεν θα παρεμπόδιζαν τη ροή. Η Μέρκελ δεν μπορεί ούτε να σταματήσει τους πολέμους που εκτοπίζουν τους ανθρώπους, ούτε να καθορίσει τις πολιτικές των χωρών απ’ όπου έρχονται. Οι επικριτές της δεν προσφέρουν εύλογη εναλλακτική. Ανατρέποντας κατά κάποιον τρόπο το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, και βλέποντας τους πρόσφυγες να πνίγονται ή να πεθαίνουν, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να επεξεργαστούν τις αιτήσεις των αιτούντων άσυλο. Το ερώτημα είναι: θα είναι η διαδικασία ομαλή ή χαοτική;

Υπό τη Μέρκελ, μια τετραμερής πολιτική παίρνει μορφή: αμετανόητα απορροφά πρόσφυγες στο εσωτερικό, μοιράζει το βάρος σε όλη την Ευρώπη και πέραν αυτής, ενισχύει τους ελέγχους και την επεξεργασία των αιτούντων άσυλο στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης και διαπραγματεύεται με τις χώρες διέλευσης. Αυτή η προσέγγιση είναι βασισμένη σε αρχές και, μακροπρόθεσμα, είναι η μόνη που μπορεί να λειτουργήσει. Φυσικά έρχεται με μειονεκτήματα και κινδύνους. Είναι πιθανό να υπάρχουν λιγότερο ηθικές συμφωνίες, κυρίως με την Τουρκία: κάνει τα στραβά μάτια για την διάβρωση των πολιτικών ελευθεριών και την ενοχλητική εκλογική νίκη του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και άλλες παραχωρήσεις, με την ελπίδα ότι θα συμφωνήσουν να ενεργεί ως φύλακας της Ευρώπης.

Και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η μαζική εισροή προσφύγων επιδεινώνει πολλά άλλα διαφαινόμενα προβλήματα της Ευρώπης: χαλάει τις σχέσεις ανάμεσα στη Γερμανία και σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης τη στιγμή ακριβώς που η αλληλεγγύη είναι ζωτικής σημασίας για τη συγκράτηση της επιθετικότητας της Ρωσίας. Επιβαρύνει την Ελλάδα, που έχει ήδη συνθλιβεί από χρόνια λιτότητας και δεν απομακρύνθηκε ποτέ από μια πιθανή έξοδό της από το ευρώ. Και φέρνει το Brexit πιο κοντά, δίνοντας στους ψηφοφόρους περισσότερους λόγους για να επιμένουν στο δημοψήφισμα «εντός/εκτός» που υποσχέθηκε ο Κάμερον. Επίσης, υποδαυλίζει τον λαϊκισμό παντού.

Προβλέπεται θύελλα

Αυτή είναι η μεγαλύτερη κρίση της Ευρώπης εδώ και μια γενιά. Αν η ολοκλήρωση φαινόταν κάποτε αδυσώπητη, τα πιεστικό ερώτημα τώρα είναι πώς να σταματήσει η κατρακύλα της ΕΕ. Η Μέρκελ δεν προκάλεσε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα, αλλά αποτελεί την καλύτερη ελπίδα της ηπείρου για την αντιμετώπισή της. Είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης να βοηθήσει την καγκελάριο, αντί να την αφήσει να αντιμετωπίσει την κρίση μόνη. Μετά από μια δεκαετία στην εξουσία, οι πολιτικοί συνήθως συνταξιοδοτούνται, χάνουν τις ικανότητές τους ή ανατρέπονται. Αλλά, χωρίς την Μέρκελ, είναι δύσκολο να δούμε την Ευρώπη να διαχειρίζεται τις καταστροφικές δυνάμεις της.

economist.com

Διαβάστε περισσότερα