Γιατί η βία ενισχύει το σχέδιο Ερντογάν για περισσότερη εξουσία

11:30 24/12/2016 - Πηγή: Antinews

Η Τουρκία κινείται προς ένα δημοψήφισμα που εάν εγκριθεί θα δώσει στον Πρόεδρό της Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχεδόν την απόλυτη εξουσία, και κάθε νέα τρομοκρατική επίθεση είναι πιθανό να αυξήσει τις πιθανότητές του να κερδίσει την ψηφοφορία, γράφει ο Yaroslav Trofimov.

Αυτό το έθνος των σχεδόν 80 εκατομμυρίων

ανθρώπων, μέλος του ΝΑΤΟ, έχει ως στόχο τους Κούρδους αυτονομιστές και τους ριζοσπάστες ισλαμιστές. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, σημειώθηκαν δύο μεγάλες βομβιστικές επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη και την κεντρική πόλη Καισάρεια και η δολοφονία του Ρώσου πρεσβευτή στην πρωτεύουσα, την Άγκυρα. Ο Ερντογάν, το κόμμα του οποίου κυβέρνησε την Τουρκία από το 2002, έχει επανειλημμένα υποστηρίξει ότι μια ισχυρή εκτελεστική προεδρία είναι αναγκαία για να αντιμετωπίσει αυτά τα επικίνδυνα περιστατικά. Αν κερδίσει το δημοψήφισμα που διστακτικά έχει προγραμματιστεί για τον Ιούνιο, θα μπορούσε να παραμείνει στην εξουσία μέχρι και το 2029, έχοντας στα χέρια του σχεδόν όλους τους ελέγχους και τις ισορροπίες. "Αν κερδίσει, θα γίνει δικτάτορας", προειδοποίησε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης της Τουρκίας, CHP. "Ο Ερντογάν δεν ήρθε στην εξουσία γιατί θέλει να κυβερνήσει το κράτος. Ήρθε στην εξουσία, επειδή θέλει να είναι το κράτος".

Σύμφωνα με τις προτεινόμενες συνταγματικές τροποποιήσεις, η θέση του πρωθυπουργού θα καταργηθεί και πολλές αρμοδιότητες που προς το παρόν κατέχει το κοινοβούλιο θα μεταφερθούν στην προεδρία. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν (AKP), απέτυχε να κερδίσει τις εκλογές απολύτως μόνο μία φορά. Αυτό ήταν τον Ιούνιο του 2015, όταν η άνοδος του φιλοκουρδικού κόμματος της αντιπολίτευσης στέρησε από το AKP την κοινοβουλευτική πλειοψηφία για πρώτη φορά σε 13 χρόνια.

Η κατάρρευση της κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του τουρκικού κράτους και των Κούρδων μαχητών εβδομάδες αργότερα, όμως, συσπείρωσε τους ψηφοφόρους γύρω από τον Ερντογάν. Ο πρόεδρος, ο οποίος αρνήθηκε να προεδρεύει μιας κυβέρνησης συνασπισμού και απεικόνισε τον εαυτό του ως προπύργιο κατά της τρομοκρατίας, κήρυξε πρόωρες εκλογές το Νοέμβριο του 2015 και ανέκτησε μια άνετη πλειοψηφία για το ΑΚΡ. "Οι τρομοκρατικές επιθέσεις θα ενοποιήσουν την πολιτική δεξιά, το μεγαλύτερο εκλογικό σώμα της Τουρκίας," προέβλεψε Soner Cagaptay, επικεφαλής του τουρκικού προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον για την Πολιτική στην Εγγύς Ανατολή. "Θα είναι σαν μια επανάληψη των δημοσκοπήσεων από τον Νοέμβρη του 2015".

Την ευθύνη για τις επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη και την Καισάρεια, στις οποίες σκοτώθηκαν δεκάδες, ανέλαβε το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση τόσο από την Άγκυρα όσο και από τη Ουάσινγκτον. Μετά την έκρηξη στην Καισάρεια, όχλος σε όλη την Τουρκία επιτέθηκε στα γραφεία του κύριου φιλοκουρδικού πολιτικού κόμματος της χώρας, του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). Το κόμμα, του οποίου οι βασικοί ηγέτες συνελήφθησαν με την κατηγορία της υποστήριξης της τρομοκρατίας τον περασμένο μήνα, καταδίκασε τις βομβιστικές επιθέσεις.

Με τη χώρα να βρίσκεται στα άκρα, μερικές δημοσκοπήσεις δείχνουν ήδη αυξανόμενη υποστήριξη στις συνταγματικές αλλαγές που απαιτούνται από τον Ερντογάν. Χρειάζεται πλειοψηφία άνω του 50% για να περάσει το δημοψήφισμα. Δεν είναι σαφές, ωστόσο, σε ποιο βαθμό οι ψηφοφόροι παρέχουν ειλικρινείς απαντήσεις στις δημοσκοπήσεις εν μέσω της τρέχουσας κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Ακόμη και μεταξύ των ψηφοφόρων του ΑΚΡ, μεταξύ 15% και 30% αντιτίθενται σήμερα στο προεδρικό σύστημα, σύμφωνα με τον Ιμπραήμ Οσλού, επικεφαλής της εταιρείας συμβούλων και δημοσκοπήσεων Anar, που συμβούλευε το κυβερνών κόμμα για περισσότερο από μια δεκαετία.

Οι πολιτικοί εχθροί του Ερντογάν ελπίζουν ότι η πλευρά του «όχι» στο προγραμματισμένο δημοψήφισμα θα τροφοδοτηθεί από μια σπασμωδική κίνηση ενάντια στις μαζικές εκκαθαρίσεις που ξεκίνησε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα τον Ιούλιο. Υπολογίζεται ότι 125.000 Τούρκοι, από δάσκαλοι και αστυνομικοί ως δικαστές, απολύθηκαν από τις δουλειές τους. Δεκάδες χιλιάδες συνελήφθησαν, λόγω υποψίας για δεσμούς με τους πραξικοπηματίες.

"Δεν νομίζω ότι θα πάρουν αυτό που θέλουν από το δημοψήφισμα. Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα ξεκίνησε ένα πολιτικό πραξικόπημα, το οποίο δημιούργησε εκατομμύρια θύματα", δήλωσε ο Περβίν Μπουλντάν, αναπληρωτής εκπρόσωπος του τουρκικού κοινοβουλίου και βουλευτής του φιλο-κουρδικού HDP. "Όλο αυτό προκάλεσε τεράστιο μίσος και οργή εναντίον του ΑΚΡ και εξαιτίας αυτού δεν θα πετύχει".

Οι σύμμαχοι του Ερντογάν γελάνε με τις προβλέψεις ήττας στο δημοψήφισμα. "Ξέρετε καλά ότι ο πρόεδρος μας θα κερδίσει το δημοψήφισμα", είπε ο βουλευτής του ΑΚΡ Μεχμέτ Μετινέρ. "Πιστεύουμε ότι ο πρόεδρος μας θα έχει την υποστήριξη του πάνω από 60%. Αυτό για το οποίο πραγματικά είμαστε περίεργοι να δούμε είναι το αν, μετά από αυτό, θα συνεχίσουν να αποκαλούν δικτάτορα έναν πρόεδρο που συγκεντρώνει πάνω από το 60% της λαϊκής υποστήριξης".

Ενώ το ΑΚΡ ελέγχει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο τουρκικό κοινοβούλιο, υπολείπεται 14 από τις 330 ψήφους που απαιτούνται για να περάσει τις συνταγματικές αλλαγές, οι οποίες στη συνέχεια θα υποβληθούν σε δημοψήφισμα. Το ΑΚΡ αναμένει να λάβει υποστήριξη για τις τροπολογίες από το εθνικιστικό κόμμα MHP, του οποίου ο ηγέτης, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, θα μπορούσε να γίνει αντιπρόεδρος ως αντάλλαγμα. Δεν είναι σαφές, ωστόσο, σε ποιο βαθμό ο Μπαχτσελί -ο οποίος παρέμεινε στο τιμόνι του κόμματος του, λόγω των δικαστικών αποφάσεων του Ιουνίου εναντίον ενός αμφισβητία εχθρικού προς τη συμμαχία του με τον Ερντογάν- έχει την υποστήριξη εντός του MHP.

"Η βάση των ψηφοφόρων μας είναι εντελώς ενάντια στο προεδρικό σύστημα, και το ίδιο είναι και ένας σημαντικός αριθμός των μελών του κοινοβουλίου μας," είπε ο Γιουσούφ Χαλάκογλου, ένας από τους πολλούς βουλευτές του MHP που έχουν ήδη δεσμευτεί να καταψηφίσουν τις προτεινόμενες συνταγματικές τροποποιήσεις. Οι σύμμαχοι του κυρίου Ερντογάν ισχυρίζονται ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αντέξει τον κίνδυνο μελλοντικών εκλογών που θα παράγουν ασταθείς κυβερνήσεις συνασπισμού, όταν ολόκληρη η περιοχή βρίσκεται αντιμέτωπη με κλιμακούμενη αναταραχή.

"Σε αυτά τα εδάφη, για να επιβιώσεις, θα πρέπει να έχεις ένα πολύ ισχυρό σύστημα", δήλωσε ο ανώτερος σύμβουλος του Ρεχα Ντενεμέκ. "Πρέπει να σχεδιάσουμε το σύστημα για το μέλλον της Τουρκίας, όχι για τον Πρόεδρο Ερντογάν, επειδή για τον Ερντογάν δεν έχει σημασία αν είναι προεδρικό σύστημα ή κοινοβουλευτικό σύστημα: Έχει ήδη πλήρη εξουσία να κυβερνά αυτή τη χώρα σαν πρόεδρος και χωρίς αυτήν την αλλαγή".

Αν περάσουν οι συνταγματικές τροποποιήσεις όπως αναμένεται και γίνει το δημοψήφισμα, η εκστρατεία αναμένεται να είναι ταραχώδης. Ο Κιλιτσντάρογλου, ο επικεφαλής του CHP, είπε ότι ο μόνος τρόπος για να νικήσουμε το σχέδιο του Ερντογάν θα ήταν η αντιπολίτευση να στοχεύει πολύ πέρα από τη βάση της. "Στην εκστρατεία, θα προσεγγίσουμε όλους τους δημοκράτες, όλους αυτούς που υποστηρίζουν την ελευθερία", είπε. "Πρόκειται για ένα θεμελιώδες πρόβλημα για τη χώρα. Ένα μέρος των ψηφοφόρων του ΑΚΡ εξακολουθεί να έχει την κοινή λογική, όπως και οι ψηφοφόροι του MHP".

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα