Η Κροατία άργησε για το πάρτι της ΕΕ

09:01 28/6/2013 - Πηγή: Antinews

Η Κροατία γίνεται μέλος της ΕΕ την επόμενη εβδομάδα. Αλλά με το ενδεχόμενο το Ζάγκρεμπ να χρειάζεται επείγουσες επιδοτήσεις από τις Βρυξέλλες, πολλοί αναρωτιούνται αν η μικρή χώρα της Ανατολικής Ευρώπης είναι έτοιμη για την ένταξη.

Η γερμανική εκπτωτική αλυσίδα σούπερ μάρκετ Lidl καλωσορίζει την Κροατία, το νεότερο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μειώνοντας τις τιμές. Μεγάλες διαφημιστικές πινακίδες σε όλη τη χώρα γράφουν:

«Καλώς ήρθατε σε μια Ένωση χαμηλών τιμών.

Περισσότερα για εσάς!» Στα ράφια των καταστημάτων, η εταιρεία προσφέρει «μόνιμες ευρωπαϊκές εκπτώσεις». Η προσχώρηση της Κροατίας στην ΕΕ την 1η Ιουλίου αναμένεται να πληρώσει πρακτικά για τη στρατηγική παζαρέματος. Όταν ανοίξουν τα σύνορα την επόμενη εβδομάδα, το 20 τοις εκατό των δασμών στα προϊόντα της ΕΕ θα πρέπει επίσης να εξαλειφθεί.

Δεδομένου ότι τα προϊόντα τους θα γίνουν πολύ πιο ανταγωνιστικά μέσα σε μια νύχτα, οι παραγωγοί και οι έμποροι σε ολόκληρη την Ευρώπη ετοιμάζουν μια επίθεση μάρκετινγκ στην Κροατία. Οι γερμανικές εταιρείες, ιδίως, θα επωφεληθούν από την αλλαγή. Έχουν εντυπωσιαστεί από την προοπτική των 4,4 εκατ. νέων πελατών που αγαπούν ιδιαίτερα κάποιες γερμανικές μάρκες, όπως τη Miele, τη Volkswagen και την Adidas.

Ωστόσο, είναι απίθανο αυτή η μικρή χώρα να επωφεληθεί από την ένταξή της στην ΕΕ βραχυπρόθεσμα. Μια βαθιά οικονομική κρίση έχει πλήξει την Κροατία τα τελευταία πέντε χρόνια. Το δημόσιο χρέος αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς και δύο οίκοι αξιολόγησης έχουν ήδη υποβαθμίσει τα ομόλογα της Κροατίας στην κατηγορία junk. Ως εκ τούτου, η χώρα μάλλον θα πρέπει να επιδοτείται από τα ταμεία της ΕΕ στο άμεσο μέλλον.

Ακόμα και στο σχετικά νέο έθνος στην Αδριατική Θάλασσα, ο ενθουσιασμός για την Ευρώπη έχει παγώσει σημαντικά, με ελάχιστες ενδείξεις αισιοδοξίας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μόνο το 39 τοις εκατό καλωσορίζει την προσχώρηση στην ΕΕ, για την οποία οι Κροάτες προσπαθούσαν επί 10 χρόνια, μέσα από σκληρές διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες. «Νιώθουμε σαν ένας απρόσκλητος επισκέπτης που άργησε στο πάρτι», λέει ένας τραπεζίτης σε ένα από τα υπαίθρια καφέ στο Ζάγκρεμπ, την πρωτεύουσα.

Φυσικά, η Κροατία, μέρος της αυτοκρατορίας των Αψβούργων για αιώνες, ανήκει στην Ευρώπη. Αλλά η ελπίδα ότι η εκπλήρωση ενός πολυπόθητου ονείρου θα φέρει επίσης και την ευμάρεια της Δυτικής Ευρώπης στη χώρα έχει ξεθωριάσει. «Δεν θα είναι ένα θαύμα», έχει προειδοποιήσει ο Πρόεδρος της Κροατίας Ίβο Γιοσίποβιτς.

Χάνοντας τον αγώνα

Στην πραγματικότητα, το όνειρο της Ευρώπης είναι πιθανό να γίνει ένας εφιάλτης για πολλούς. Περισσότεροι από τους μισούς νέους Κροάτες είναι άνεργοι και το συνολικό ποσοστό ανεργίας είναι περίπου 20 τοις εκατό. Ο σκληρός ανταγωνισμός από την ΕΕ θα οδηγήσει πολλές παλιές εταιρείες σε κλείσιμο. Στο κέντρο του Ζάγκρεμπ, οι γυναίκες πίσω από τα ταμεία εξυπηρετούν αποτελεσματικά μεγάλες ουρές ανθρώπων. Μια νεαρή γυναίκα που στέκεται στην ουρά λέει ότι πρέπει να υποβάλει αίτηση στο κέντρο εύρεσης εργασίας μία φορά το μήνα.

Ο 43χρονος Krunoslav Ostojic διαβάζει τις ανακοινώσεις για δουλειά έξω από το κέντρο εύρεσης εργασίας. Γεννήθηκε και πήγε σχολείο στη Γερμανία και αργότερα πολέμησε στον Γιουγκοσλαβικό εμφύλιο. «Αγαπώ τη χώρα μου», λέει, «αλλά πρέπει να ζήσω». Το κέντρο εύρεσης εργασίας του βρήκε μια φορά μια θέση ως οδηγός ταξί για μια εταιρεία που έκανε τρεις μήνες να πληρώσει τους υπαλλήλους της.

Ο Ostojic περιμένει μέχρι την 1η Ιουλίου. «Τότε θα φύγω», λέει. Μια εταιρεία κατασκευής σκεπής του πρόσφερε μια θέση εργασίας στη Γκόσλαρ, μια πόλη στο βόρειο γερμανικό κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας, αλλά έχει προβλήματα με τη γερμανική άδεια εργασίας του. Ενώ οι Βούλγαροι και οι Ρουμάνοι θα επιτρέπεται να εργάζονται στη Γερμανία χωρίς περιορισμούς από το 2014, οι Κροάτες θα πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον άλλα δύο χρόνια.

Ο Milan Končar έχασε τη δουλειά του ως ειδικός λογιστής στην Končar, μια εταιρεία ηλεκτρονικών ειδών, τον Απρίλιο. Τον επόμενο μήνα, το επίδομα ανεργίας του θα μειωθεί σε μόλις 35 τοις εκατό σε σχέση με το προηγούμενο και μετά από ένα χρόνο θα σταματήσει εντελώς. Ο πρώην εργοδότης του είναι μια ημι-κυβερνητική εταιρεία που βρίσκεται στα προάστια του Ζάγκρεμπ. Οι επιχειρήσεις Končar περιλαμβάνουν την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών, γεννητριών και τραμ. Το μέλλον φαίνεται ζοφερό. Πολλές εταιρείες της Κροατίας έχουν ήδη χάσει τη μάχη. Λόγω των σχετικά υψηλών μισθών και της έλλειψης επενδύσεων στην Κροατία, δεν είναι ανταγωνιστικές στην Ευρώπη. Ακόμα και η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι σε καλύτερη κατάσταση, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Αναξιοποίητο δυναμικό

Παρόλα αυτά, η Κροατία έχει μια μακρά βιομηχανική παράδοση και πολλοί καλά εκπαιδευμένους εργάτες. «Μεσοπρόθεσμα», γράφει η Deutsche Bank σε μια νέα μελέτη, η ένταξή της στην ΕΕ θα μπορούσε να δώσει μια νέα ώθηση στην κροατική οικονομία, μέσω της βελτίωσης της πρόσβασης στις ευρωπαϊκές αγορές, με την προϋπόθεση ότι η χώρα θα αντιμετωπίσει τελικά τα διαρθρωτικά προβλήματά της.

Από την άλλη πλευρά, η Κροατία δεν εκμεταλλεύεται επαρκώς τις δυνατότητές της. Η διαφθορά εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη και τμήματα της πολιτικής ελίτ προσπαθούν να υπερασπιστούν τα παλιά προνόμια τους. Το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού εξακολουθεί να απασχολείται στο δημόσιο τομέα. Ολόκληρα τμήματα της υπαίθρου είναι ακαλλιέργητα, εν μέρει λόγω της δωροδοκίας μεταξύ των περιφερειακών υπαλλήλων.

Μόνο ο τομέας των τροφίμων έχει ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον. Τα κροατικά μανταρίνια ωριμάζουν τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι λάτρεις των κερασιών θεωρούν τα κεράσια Maraska τα καλύτερα στον κόσμο. Η περιοχή Ίστρια παράγει περίπου τον ίδιο αριθμό τρούφας με την Ιταλία. Παρόλα αυτά, τα προϊόντα της Κροατίας δύσκολα φτάνουν στην ευρωπαϊκή αγορά. Στην πραγματικότητα, η χώρα που είναι τόσο πλούσια σε φυσική ομορφιά, γίνεται τακτικά ένας καθαρός εισαγωγέας προϊόντων διατροφής κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.

Οι πιστοί Γερμανοί, Άγγλοι και Ιταλοί τουρίστες, οι πιο αξιόπιστοι προμηθευτές ευρώ για τους Κροάτες μέχρι τώρα, απαιτούν ψυχαγωγία. Ειδικοί σε θέματα τουρισμού, όπως ο Gunther Neubert, διευθύνων σύμβουλος του Γερμανικο-Κροατικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, πιστεύει ότι οι διακοπές για πεζοπορία και οι γκουρμέ περιηγήσεις θα μπορούσαν να προσφέρουν μια πρόσθετη πηγή εσόδων εκτός της κύριας περιόδου, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Αλλά στην Κροατία, η επιχειρηματική ευρωστία συχνά αντιμετωπίζεται με καχυποψία.

Τα χρήματα της ΕΕ έχουν ήδη διατεθεί

Όμως, ο τουρισμός και η γεωργία μόνο δεν θα είναι αρκετά για να διατηρήσουν ένα σταθερό βιοτικό επίπεδο στην Κροατία. Η ΕΕ αμελώς παρέβλεψε τα διαρθρωτικά προβλήματα κατά τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ακόμη και ένας εκπρόσωπος της κυβέρνησης λέει: «Η οικονομία χρειάζεται επειγόντως να απεξαρτηθεί από την γραφειοκρατία». Αλλά η εμπειρία έχει δείξει ότι η επιθυμία για αλλαγή πέφτει κατακόρυφα μετά την ένταξη μιας χώρας στην ΕΕ.

Χρήματα από τα ταμεία της ΕΕ θα χρειαστούν και πάλι. Αυτό το έτος, η ΕΕ έχει ήδη βάλει στην άκρη 655 εκατ. ευρώ ή περίπου 1,5 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας, για την Κροατία. Περίπου 13, 7 δις ευρώ έχουν διατεθεί για μέτρα προσαρμογής μεταξύ του 2014 και του 2020. Οι Κροάτες έχουν δημιουργήσει ένα χωριστό υπουργείο, που διευθύνεται από τον αναπληρωτή πρωθυπουργό, για να χειριστούν την κατανομή των κοινοτικών χρημάτων. Θέλουν να χρησιμοποιήσουν τα νέα κεφάλαια για την ανακαίνιση των σιδηροδρομικών γραμμών τους. Και, σε πέντε χρόνια, η σημαία της ΕΕ θα κυματίζει επίσης μπροστά από πολλές νέες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.

Αλλά αυτό το είδος της ενίσχυσης βοηθά την πρόοδο της χώρας; Ακόμη πιο σημαντικό για τους Κροάτες από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων είναι η χρηματοδότηση για μια γέφυρα πάνω από την Αδριατική Θάλασσα. Το Ντουμπρόβνικ και μια λωρίδα γης κατά μήκος της ακτής είναι αποκομμένα από την υπόλοιπη Κροατία επειδή η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ήθελε δική της πρόσβαση στη θάλασσα κατά τη διάρκεια των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου. Και επειδή θα περάσει αρκετός καιρός μέχρι η Βοσνία να γίνει μέλος της ΕΕ, τα αγαθά και οι άνθρωποι πρέπει να διασχίζουν τώρα δύο φορές τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ για να φτάσουν στο Ντουμπρόβνικ.

Γι’ αυτό η Κροατία θέλει η ΕΕ να χρηματοδοτήσει μια γέφυρα που να οδηγεί από το θύλακα στην κροατική χερσόνησο του Pelješac στα ανοικτά των ακτών της Δαλματίας. Αυτό θα σήμαινε ότι οι Κροάτες δεν θα χρειάζεται πλέον να ταξιδεύουν μέσα από τη Βοσνία, μια χώρα που βλέπουν με εχθρότητα. Οι εμπειρογνώμονες στις Βρυξέλλες εξετάζουν σοβαρά και το ενδεχόμενο ενός τούνελ. Τελικά, μερικές φορές πρέπει να το απολαμβάνεις.

spiegel