Η συμφωνία στο Ιράν και οι νέες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή

15:11 15/7/2015 - Πηγή: Antinews

Πρώτα οι ιστορικές χειραψίες, και τώρα ο έλεγχος της πραγματικότητας σε μια περιοχή που σπαράζεται από τον πόλεμο... Με τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έρχεται το ερώτημα του κατά πόσον, μετά από 12 χρόνια εξουθενωτικών κυρώσεων, ένα αναγεννημένο έθνος μπορεί να αποφύγει την κλιμάκωση της αντιπαράθεσής του με μια πιο διεκδικητική Σαουδική Αραβία.

Το πώς θα εξελιχθεί αυτό σε μια Μέση Ανατολή που διέρχεται μία από τις σκοτεινότερες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας εξαρτάται από το κατά πόσο το σιιτικό Ιράν θα χρησιμοποιήσει

τη νέα επιρροή του και πώς οι σουνίτες αντίπαλοί του θα αντιδράσουν καθώς οι σεχταριστικές συγκρούσεις εν μέρει τροφοδοτήθηκαν από την έντονη αντιπαλότητά τους.

«Η προφανής λογική θα έλεγε, ‘Ναι, το Ιράν πρόκειται να γίνει πιο επιθετικό, έχει περισσότερα χρήματα για να κάνει περισσότερα πράγματα’» δήλωσε ο Πολ Σάλεμ, αντιπρόεδρος για την πολιτική και την έρευνα στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής στην Ουάσιγκτον. «Η δευτερεύουσα λογική υποδεικνύει ότι υπάρχει μια πιθανότητα το μετριοπαθές στρατόπεδο στο Ιράν να πείσει τον ανώτατο ηγέτη να εξομαλύνει τις σχέσεις του με τους αντιπάλους του και να μειώσει τις εντάσεις στην περιοχή».

Οι πόλεμοι μεταξύ των δυνάμεων που υποστηρίζονται από το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία έχουν αφήσει 250.000 νεκρούς από το 2011, οι περισσότεροι από αυτούς στη Συρία, και κοστίζουν σε ορισμένες οικονομίες δισεκατομμύρια δολάρια. Εν μέσω του μακελειού και του κενού ασφάλειας, ομάδες τζιχαντιστών όπως το Ισλαμικό Κράτος έχουν αυξήσει τη δύναμή τους και με τη σειρά τους χορηγούν εξτρεμιστικές επιθέσεις από την Τυνησία ως το Ιράκ.

Η αλλαγή που έρχεται

Η συμφωνία που υπεγράφη την Τρίτη περιορίζει το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας με αντάλλαγμα τον τερματισμό των κυρώσεων. Το Ιράν έχει μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου να απαντήσει σε 12ετή ερωτήματα σχετικά με τις δυνατότητές του σε όπλα. Μόλις οι επιθεωρητές επαληθεύσουν τη συμμόρφωση, θα επιτραπεί στην πλούσια σε πετρέλαιο χώρα να αυξήσει τις ενεργειακές εξαγωγές της, να ενταχθεί ξανά στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και να έχει πρόσβαση στα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία των 150 δις. δολαρίων. «Πρωτοφανείς χημικές διεργασίες εκτυλίσσονται στην περιοχή» σχολιάζει ο Ναμπίλ Μπουμονσέφ, αρθρογράφος της εφημερίδας Annahar του Λιβάνου. «Είναι αδύνατο για οποιονδήποτε να προβλέψει τι θα συμβεί μετά τη συμφωνία του Ιράν».

Ενώ η διεθνής αποκατάσταση του Ιράν δεν θα συμβεί εν μία νυκτί, η συμφωνία σηματοδοτεί μια σημαντική πρόοδο μεταξύ της Τεχεράνης και της Ουάσιγκτον, οι σχέσεις των οποίων κυριαρχούνται από δυσπιστία, από όταν η Ισλαμική Επανάσταση του 1979 ανέτρεψε τον υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί. Λίγο μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας στην αυστριακή πρωτεύουσα, ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί προσπάθησε να καθησυχάσει τους φόβους ότι θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη αστάθεια στην περιοχή. «Η ασφάλεια της Περιφέρειας είναι η ασφάλεια μας», δήλωσε ο Ρουχανί στη σελίδα του στο Twitter. «Η σταθερότητα της Περιφέρειας είναι η σταθερότητα μας. Ομοίως, η πρόοδος μας είναι εκείνη της περιοχής και μόνο θα ωφελήσει».

Οι ελπίδες των Σαουδάραβων

Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Πρόεδρος και ο κυβερνήτης του Αμπού Ντάμπι Σεΐχης Χαλίφα μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν έστειλε ένα τηλεγράφημα στον Ρουχανί, συγχαίροντάς τον για την «ιστορική» συμφωνία. Δεν υπήρξε άμεσο σχόλιο από τη Σαουδική Αραβία για την συμφωνία. Όταν η προκαταρκτική συμφωνία υπεγράφη τον Απρίλιο, ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Σαλμάν Μπιν Αμπντουλαζίζ δήλωσε πως ελπίζει ότι η τελική συμφωνία με το Ιράν θα ενισχύσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή και πέραν αυτής.

Ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Σαλμάν την Τρίτη και είπε ότι οι ΗΠΑ «είναι πιο αφοσιωμένες από ποτέ στη συνεργασία με τους εταίρους μας στον Κόλπο για την καταπολέμηση των αποσταθεροποιητικών δραστηριοτήτων του Ιράν στην περιοχή και την προώθηση της σταθερότητας», σύμφωνα με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου.

Οι Σαουδάραβες ηγούνται μιας στρατιωτικής συμμαχίας εναντίον σιιτών ανταρτών στην Υεμένη και εξοπλίζουν και χρηματοδοτούν σουνίτες μαχητές της Συρίας που επιδιώκουν την ανατροπή του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ, συμμάχου των Ιρανών. Το βασίλειο έχει επίσης κατηγορήσει το Ιράν για υπόθαλψη αναταραχής στο Μπαχρέιν και μεταξύ της Σαουδικής σιιτικής μειονότητας στην πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή στα ανατολικά. Το Ιράν και οι σύμμαχοί του λένε ότι οι Σαουδάραβες χρηματοδοτούν σουνίτες εξτρεμιστές και ότι κινούνται εναντίον του παράλληλα με τις ΗΠΑ.

Ο κοινός εχθρός

Η υποστήριξη στη μαχητική ομάδα Χεζμπολάχ του Λιβάνου, ο Άσαντ και οι άλλες αραβικές ομάδες που το Ιράν «έθρεφε» ακόμη και με τα κουτσουρεμένα οικονομικά του, μπορεί να «πολλαπλασιάσει» την πυρηνική συμφωνία, δήλωσε ο Καμράν Μποχάρι, συν-συγγραφέας του «Πολιτικού Ισλάμ στην εποχή του εκδημοκρατισμού». Οι ενέργειες του Ιράν πέρα από τα σύνορά του είναι «αυτό που φοβούνται οι αντίπαλοί του στην περιοχή», υποστηρίζει. «Η άμεση ανησυχία τους δεν είναι η ιρανική πυρηνική ενέργεια».

Ένας κοινός εχθρός για το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία είναι το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο έχει ιδρύσει ένα εξτρεμιστικό χαλιφάτο στα σύνορα Συρίας και Ιράκ εδώ και έναν χρόνο. Οι υποστηριζόμενες από το Ιράν στρατιωτικές ομάδες και οι στρατιωτικοί διοικητές τους έχουν φέρει τη μάχη πίσω στο γειτονικό Ιράκ. Τις τελευταίες εβδομάδες, το Ισλαμικό Κράτος έχει κάνει επιθέσεις σε τζαμιά σιιτών στη Σαουδική Αραβία, αφήνοντας τουλάχιστον 25 νεκρούς.

Καθώς το Ιράν να δεσμεύεται από μια διεθνή συμφωνία, έχει πλέον περιθώρια να συμμετέχει περισσότερο σε ολόκληρη την περιοχή, δήλωσε ο Πολ Πίλαρ, πρώην αξιωματικός της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών. «Όσο περισσότερο το Ιράν έχει νόμιμους τρόπους για να ανταγωνίζεται για επιρροή στην περιοχή, θα ανταγωνίζεται νόμιμα», υποστηρίζει. «Όσο πιο πολύ εξοστρακίζεται και αντιμετωπίζεται ως ένα κακοποιό κράτος, θα συμπεριφέρεται ως ένα κακοποιό κράτος».

bloomberg.com

Διαβάστε περισσότερα