Οι άνθρωποι της λίμνης

14:05 11/8/2012 - Πηγή: Antinews

Την αποξήρανση της Αράλιας θάλασσας και το πώς μπορεί η ανθρώπινη παρέμβαση να επιφέρει περιβαντολλογικές τραγωδίες αποτύπωσε στο μίνι ντοκιμαντέρ του ο κινηματογραφιστής Ensar Altay για το Al Jazeera.

Η Αράλια Θάλασσα, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στο Ουζμπεκιστάν και στο Καζακστάν, ήταν κάποτε η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου, ένα τεράστιο σώμα φρέσκου νερού το οποίο κάλυπτε μια επιφάνεια 68.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Δυο πόλεις-λιμάνια βρίσκονταν σε κάθε πλευρά της, το Aralsk του Καζακστάν και το

Moynaq του Ουζμπεκιστάν. Και οι δύο πόλεις ευδοκιμούσαν χάρη στο ψάρεμα, ενώ η ίδια η λίμνη περιελάμβανε 22 διαφορετικά είδη ψαριών, 4 από τα οποία ζούσαν αποκλειστικά στη λίμνη και πουθενά αλλού στον κόσμο!

Όμως, όταν η Σοβιετική Ένωση αποφάσισε να ενισχύσει τις βαμβακοκαλλιέργειές της, έκτισε φράγματα στους δύο μεγάλους ποταμούς που τροφοδοτούσαν τη λίμνη, τον Amu Darya και τον Syr Darya.

Τα νερά των δύο αυτών γιγαντιαίων ποταμών παρεκτράπηκαν από τη λίμνη και κατευθύνθηκαν προς τις τεράστιες ερημικές εκτάσεις στα νότια, όπου θα υδροδοτούσαν εκτενείς καλλιέργειες. Αυτό αποδείχτηκε καταστροφικό για τη λίμνη.

Η διάβρωση του εδάφους και η εξάτμιση του νερού οδήγησε την Αράλια Θάλασσα να σμικρυνθεί κατά 20% μέχρι τη δεκαετία του ’70. Μέχρι τη δεκαετία του ’80 η απώλεια είχε φτάσει στο 30%, ενώ τη δεκαετία του ’90 το 40%. Σήμερα, η λίμνη αυτή ίσα που υφίσταται, με το 90% της πάλαι ποτέ επιφάνειάς της να έχει μετατραπεί σε έρημο.

Φυσικά, οι πρώτοι που επηρεάστηκαν αρνητικά ήταν οι ψαράδες. Το 1960 η ετήσια παραγωγή ψαριών έφτανε τους 45.000 τόνους, το 1970 έπεσε σχεδόν στα 2/5 με 17.000 τόνους, ενώ στα επόμενα χρόνια συνεχίστηκε η μείωση σε δραματικούς ρυθμούς. Οικογένειες που ζούσαν χάρη στο ψάρεμα για γενιές στο Aralsk αναγκαστήκανε να μεταναστεύσουν ή να προσπαθήσουν να βρουν άλλους τρόπους να βγάλουν τα προς το ζην. Περίπου 45.000 άνθρωποι μετανάστευσαν από τη λίμνη σε άλλες περιοχές των δύο χωρών, ανάμεσα στο 1980 και το 2000.

«Υπήρχαν 5 εργοστάσια εδώ… καράβια ερχόντουσαν από την Αράλια Θάλασσα για να φορτώσουν εμπορεύματα. Οι καιροί αλλάξανε,» λέει ο Kudaibergen Sarzhanov, πρώην Σοβιετικός υπουργός αλιείας.

«Η Αράλια Θάλασσα άρχισε να αποξηραίνεται. Όταν αυτό ξεκίνησε, η καρδιά μου πόνεσε. Αρχίσαμε να τα βγάζουμε δύσκολα πέρα και δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Υπήρχαν μέρες που κλαίγαμε. Οι συνθήκες του περιβάλλοντος επιδεινώθηκαν. Όταν το νερό εξατμίστηκε, οι επικαθίσεις των αλάτων που αρχίσανε να διασκορπίζονται προκαλέσανε θανάτους.»

Πολλοί θεωρούν πως το παιχνίδι έχει χαθεί οριστικά πλέον για τη λίμνη, αλλά η κυβέρνηση του Καζακστάν έχει  βάλει στόχο να αντιστρέψει την κατάσταση στην οποία οδήγησε τη λίμνη αυτή η ανθρωπογενής τραγωδίας

Ο Ahmedov Zhangali, παλιός ψαράς, είπε: «Ίσως ξαναέρθει το νερό στο μέλλον… Αν γίνει αυτό, οι γείτονες θα αρχίσουν πάλι να ψαρεύουν. Η επιστροφή του νερού σημαίνει πως θα υπάρχει τροφή και για τους ανθρώπους και για τα ζώα.»

Αν και οι κάτοικοι α