«Οι Ευρωπαίοι δεν καταλαβαίνουν τη σημασία της Ουκρανίας»

Τρεις σημαντικοί Αμερικανοί, υψηλόβαθμοι στον πολιτικό και στον στρατιωτικό χώρο κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, είπαν σε Ευρωπαίους ομολόγους τους ότι δεν καταλαβαίνουν. Δεν έκαναν το καθήκον τους για να κρατήσουν τον ελεύθερο κόσμο, του οποίου αποτελούν μέρος, ελεύθερο. Δεν είχαν αντιληφθεί τη σημασία της Ουκρανίας.

Οι Αμερικανοί το υποστήριξαν αυτό στην ουκρανική πρωτεύουσα, το Κίεβο, όπου το περασμένο Σαββατοκύριακο ο Βικτορ Πίντσουκ, ένας από τους πολύ πλούσιους ολιγάρχες που αποτελούν την όχι και τόσο κρυφή δικτύωση του ουκρανικού κράτους, παρουσίασε

το 12ο φόρουμ Γιάλτα- Ευρωπαϊκή Στρατηγική (Yalta European Strategy -YES), προσκαλώντας πολλούς ισχυρούς του παρελθόντος και τους παρόντος για να συζητήσουν για το μέλλον της χώρας του. Το πρώτο από αυτά τα 10 συνέδρια, μάλιστα, πραγματοποιήθηκε στο Livadia Palace στη Γιάλτα, στην ουκρανική επαρχία της Κριμαίας: αλλά η Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία το 2013, και έτσι μόνο το όνομα παραμένει.

Η απώλεια της Κριμαίας, η στήριξη της Ρωσίας στους μαχητές που αποσχίστηκαν στις ανατολικές βιομηχανικές επαρχίες της Ουκρανίας του Ντονμπάς και του Λούγκανσκ, η περαιτέρω υποβάθμιση της ήδη φτωχής χώρας, απογυμνωμένη από το 25 τοις εκατό της βιομηχανικής ικανότητας της και ανίκανη να προσελκύσει διεθνείς επενδύσεις, είναι και πάλι το σκηνικό για το φόρουμ YES.

Και το γεγονός ότι αυτό θα πρέπει να είναι έτσι, και ότι η χώρα δεν είναι πιο κοντά στην ανάκτηση των χαμένων εδαφών της ή στο να πλήξει τον γείτονα που εισέβαλε, είναι η αιτία της απογοήτευσης των Αμερικανών. Οι μεγάλης κλίμακας μάχες έχουν σταματήσει και η κατάπαυση του πυρός ισχύει, τυπικά. Στην πραγματικότητα, κατά την πρώτη ημέρα του συνεδρίου, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο δήλωσε ότι, για πρώτη φορά από τότε που ξέσπασαν οι συγκρούσεις, δεν είχε ακουστεί ούτε ένας πυροβολισμός για 24 ώρες. Αλλά κανείς δεν πιστεύει και πολύ ότι αυτό θα διαρκέσει.

Ο Λάρι Σάμερς, πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, επαίνεσε την «εξαιρετική προσπάθεια» που σημείωσε η Ουκρανία για να βελτιώσει την οικονομική της θέση (οι οδυνηρές περικοπές αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της «θεραπείας») - και απαίτησε μια ανάλογη προσπάθεια από τους Ευρωπαίους. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ένα τεράστιο στρατηγικό διακύβευμα στην Ουκρανία, ως ρυθμιστής (εναντίον της Ρωσίας) και δεν έχει παραδώσει ούτε τα μισά από όσα είχε υποσχεθεί πριν από δύο χρόνια. Αυτό δεν είναι φιλανθρωπία. Είναι μια επένδυση ασφαλείας. Δεν υπάρχει καλύτερη επένδυση από την παροχή των 5 έως 10 δις δολ. το χρόνο για την ενίσχυση της μεταρρύθμισης».

Ο Στρόουμπ Τάλμποτ, πρώην αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και νυν επικεφαλής του Ινστιτούτου Brookings, είπε ότι πίστευε πως, από τη ρωσική πλευρά, «η κατάπαυση του πυρός δεν είναι μια προσπάθεια για ειρήνη, αλλά για να ηρεμήσει τη Δύση - ίσως ιδιαίτερα το Παρίσι – και να χαλαρώσει τις άμυνές της». Ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, εγγυητής της εκεχειρίας μαζί με την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, υποστηρίζει πλέον ένθερμα ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας πρέπει να αρθούν, επικαλούμενος την τήρηση της κατάπαυσης του πυρός.

Και ο άνθρωπος του στρατού, ο στρατηγός Στάνλεϊ Μακ Κρίσταλ, πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, εξέφρασε σκεπτικισμό για το ότι το ΝΑΤΟ ανέλαβε τα καθήκοντα που είχε επωμιστεί, λέγοντας ότι «θα πρέπει να είναι μια αξιόπιστη στρατιωτική οντότητα – θα πρέπει να είναι έτοιμο και ικανό για να κάνει τα πράγματα που υπόσχεται». Ερωτηθείς εάν πίστευε ότι οι Ευρωπαίοι έχουν κάνει αρκετά για να το εξασφαλίσουν αυτό, είπε -« Όχι, η Ευρώπη δεν κάνει αρκετά. Πρέπει να έχετε δυνάμεις που να μπορούν να εργαστούν μαζί - αντί να έχετε πολλά κομμάτια που δεν συνεργάζονται. Θα χρειαστεί μεγαλύτερη προσπάθεια».

Υπάρχουν Ευρωπαίοι που πιστεύουν το ίδιο. Επίσης παρόντες στο Κίεβο ήταν δύο πρώην υπουργοί Εξωτερικών, ο Πολωνός Ράντεκ Σικόρσκι και ο Σουηδός Καρλ Μπιλντ, που είχαν ωθήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να φέρει την Ουκρανία σε μια συμφωνία σύνδεσης, κάτι που αποτελεί τη μεγαλύτερη αιτία για τη ρήξη με τη Ρωσία. Ο Μπιλντ είπε ότι «εμείς (η ΕΕ) μόλις δώσαμε άλλα 86 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ελλάδα! Πρέπει να στηρίξουμε την Ουκρανία - θα χρειαστούν πολλά- αλλά αν το κάνουμε, θα είναι ένα λαμπρό παράδειγμα». Ο Σικόρσκι είπε ότι «δεν νομίζω πως η ΕΕ παίρνει στα σοβαρά την στρατηγική της στην Ανατολή. Πρέπει να πούμε στον Πούτιν ότι δεν μπορεί να κερδίσει - και αν προχωρήσει περισσότερο στην Ουκρανία, θα παραδώσουμε τα όπλα». Αλλά ούτε ο Σικόρσκι, ούτε ο Μπιλντ, είναι πλέον στην κυβέρνηση.

Η ουκρανική κυβέρνηση μίλησε σκληρά. Ο Ποροσένκο δήλωσε ότι η Ουκρανία «αγωνίζεται για τις ευρωπαϊκές αξίες» και ότι «οι κυρώσεις πρέπει να παραμείνουν για όσο διάστημα οι Ρώσοι καταλαμβάνουν την Κριμαία και στηρίζουν το Ντονμπάς». Ο πρωθυπουργός Αρσένι Γιάτσενουκ είπε ότι «ο Πούτιν έχει τοποθετήσει 40.000 στρατιώτες στο Ντονμπάς. Αλλά έστησε μια παγίδα στον εαυτό του. Αν τους αποσύρει, τελείωσε στη Ρωσία. Αν προσπαθήσει να καταλάβει περισσότερα ουκρανικά εδάφη, τελείωσε στον κόσμο».

Αλλά οι Ευρωπαίοι, που παλεύουν με τη μεταναστευτική κρίση και την κρίση του ευρώ, θέλουν τώρα να δοθεί τέλος στις κυρώσεις που βλάπτουν τους εξαγωγείς και παγώνουν τις σχέσεις με τη Ρωσία. Ο Ολάντ πρωτοστατεί: πιέζεται από τα λόμπι των βιομηχάνων και της γεωργίας λόμπι για να ανοίξει και πάλι τη ρωσική αγορά και μαζί με την Μέρκελ ζήτησε μια συνάντηση με τον Πούτιν και τον Ποροσένκο στο Παρίσι, πιθανόν στις 2 Οκτωβρίου.

Νιώθοντας την απόσυρση της στήριξης και τη μόνιμη απώλεια της Κριμαίας και του Ντονμπάς, ο ουκρανικός Τύπος έχει αντιδράσει έντονα. Το Σαββατοκύριακο, η Post του Κιέβου έγραψε ότι ο Ολάντ «θα μπορούσε κάλλιστα να δημιουργήσει ένα αντίγραφο από το βαγόνι της ανακωχής, στο οποίο η Γαλλία παραδόθηκε στη Γερμανία το 1940».

Η κυβέρνηση του Κιέβου είναι ασθενέστερη από ό, τι ήταν πέρυσι, όμως. Ένα από τα μέλη της κυβέρνησης συνασπισμού έχει αποσυρθεί. Ο Ποροσένκο έκανε τον πρώην πρόεδρο της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι κυβερνήτη της περιοχής της Οδησσού και τον περασμένο μήνα ξεκίνησε μια επίθεση στον Γιάτσενουκ, κατηγορώντας τον - στο Channel 5, που ανήκει στον βιομηχανικό όμιλο που δημιούργησε ο Ποροσένκο- ότι δείχνει ευνοϊκή μεταχείριση σε ορισμένους ολιγάρχες, εμποδίζοντας την απόλυση διεφθαρμένων στελεχών και αρνούμενος να επιτρέψει στον Σαακασβίλι να μεταρρυθμίσει τις τελωνιακές υπηρεσίες της Οδησσού που εμφανώς δωροδοκούνται. Υπήρξε ένταση μεταξύ Ποροσένκο και Γιάτσενουκ, καθώς ο πρόεδρος σχεδόν δημόσια «έπαιζε» με το ενδεχόμενο να τον αντικαταστήσει με τον Σαακασβίλι.

Οι μεταρρυθμίσεις αργούν, η γραφειοκρατία δωροδοκείται και κωλυσιεργεί, τα τιμολόγια για την ενέργεια αυξάνονται ραγδαία και ο πόλεμος μπορεί να ξεσπάσει και πάλι. Ο Σάμερς έχει δίκιο. Οι Ευρωπαίοι, συλλογικά, δεν έχουν κατανοήσει πόσο στρατηγικό σημείο είναι η Ουκρανία, πόση υποστήριξη χρειάζεται για να παραμείνει ανεξάρτητο κράτος και να αρχίσει την πολυετή οικονομική ανάπτυξη. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή, ενώ η Ουκρανία είναι ένα αδύναμο κράτος, η Ευρώπη δεν είναι: ακόμη καλείται να δράσει σαν κράτος. Και, όταν φτάνει στα όρια, δεν μπορεί.

reuters.com

Διαβάστε περισσότερα

Keywords
Τυχαία Θέματα