Οι ΗΠΑ χάνουν την παγκόσμια αστυνόμευση;

09:45 4/9/2013 - Πηγή: Antinews

Ο Gideon Rachman σχολιάζει στους Financial Times το κατά πόσο οι ΗΠΑ είναι σε θέση πλέον να διαφυλάξουν την παγκόσμια ασφάλεια, από τον Ειρηνικό ως την Ανατολική Ευρώπη.
Το 1899 ο Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, ο κατ’ εξοχήν ποιητής του βρετανικού ιμπεριαλισμού, απεύθυνε κάποιες στροφές στην Αμερική. «Αναλάβετε το φορτίο του λευκού ανθρώπου », τόνισε, «Τους άγριους πολέμους της ειρήνης/ Γεμίστε πλήρως το στόμα του λιμού/ και

προσφέρετε την παύση της αρρώστιας». Αυτές τις μέρες η Αμερική έχει έναν μαύρο πρόεδρο και κανένας διανοούμενος δεν θα τολμούσε δημόσια να χρησιμοποιήσει την ιμπεριαλιστική γλώσσα του Κίπλινγκ. Αλλά η ιδέα ότι οι ΗΠΑ έχουν ένα ειδικό βάρος στην αστυνόμευση του κόσμου είναι πολύ ζωντανή. Η αίσθηση αυτή υπήρχε όταν ο Μπαράκ Ομπάμα ζήτησε στρατιωτική δράση στη Συρία: «Είμαστε οι Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο πρόεδρος – υπογραμμίζοντας τον ειδικό ρόλο της χώρας του στη δημιουργία και την υπεράσπιση της παγκόσμιας τάξης μετά το 1945.

Αλλά εξακολουθεί η Αμερική να είναι έτοιμη να παίξει το ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα και να διεξάγει τους «άγριους πολέμους της ειρήνης»; Το ζήτημα αυτό θα αιωρείται πάνω από τη συζήτηση του Κογκρέσου για την παρέμβαση στη Συρία. Η διστακτικότητα του Ομπάμα και οι δημοσκοπήσεις στις ΗΠΑ υπογραμμίζουν ότι πολλοί Αμερικανοί έχουν σοβαρές αμφιβολίες. Είναι πιθανό να ενισχυθούν μετά την απόφαση της Βρετανίας να μη συμμετέχει σε καμιά στρατιωτική επέμβαση στη Συρία. Σχεδόν 80 χρόνια μετά το θάνατο του Κίπλινγκ, πολλοί στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ερμηνεύσει την απόφαση του κοινοβουλίου ως σημάδι του ότι η Βρετανία τελικά απομακρύνεται από το μετα- αυτοκρατορικό ένστικτο να αστυνομεύει τον κόσμο -ακόμη και ως βοηθός σερίφη των ΗΠΑ.

Δεδομένου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η τέταρτη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο και μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, μια τέτοια απόφαση θα έχει παγκόσμιες επιπτώσεις. Αλλά αν η Αμερική ακολουθούσε μια παρόμοια πορεία, θα προκαλούσε πραγματικά παγκόσμια αναταραχή. Και όμως, αυτή η πιθανότητα σαφώς και υπάρχει. Οι ΗΠΑ είναι κουρασμένες από τον πόλεμο στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και η οικονομία τους έχει αποδυναμωθεί από την ύφεση. Η επανάσταση του σχιστολιθικού φυσικού αερίου έχει κάνει τη χώρα πολύ λιγότερο εξαρτημένη από τη Μέση Ανατολή. Οι Αμερικανοί, από τον Ομπάμα προς τα κάτω, δεν έχουν πλέον την ψευδαίσθηση ότι θα υποδεχτούν τα στρατεύματά τους με λουλούδια στις χώρες του εξωτερικού. Αντ’ αυτού, όπως προειδοποίησε ο Κίπλινγκ, έχουν μάθει να περιμένουν «τις κατηγορίες όσων προσπαθούν να ωφελήσουν/ το μίσος αυτών που προστατεύουν».

Όπως στη Βρετανία, ένα κενό φαίνεται να έχει ανοίξει στις ΗΠΑ, μεταξύ ενός κατεστημένου της εξωτερικής πολιτικής που ακόμα θεωρεί δεδομένο ότι η χώρα τους θα πρέπει να αστυνομεύει τον κόσμο – και της πιο δύσπιστης κοινής γνώμης. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σχεδόν τα τρία τέταρτα του βρετανικού λαού εγκρίνουν την απόφαση του κοινοβουλίου για τη Συρία. Εν τω μεταξύ, η συζήτηση στο Κογκρέσο θα λάβει χώρα σε ένα πλαίσιο δημοσκοπήσεων που δείχνουν τους Αμερικανούς διχασμένους σχετικά με την πυραυλική επίθεση που σχεδιάζει ο πρόεδρος.

Αυτές οι ανησυχίες σχετικά με τη Συρία είναι απολύτως κατανοητές. Ενώ ο Ομπάμα έχει υπογραμμίσει επανειλημμένα την πρόθεσή του να προβεί σε περιορισμένη επίθεση, υπάρχουν ορισμένα ερωτήματα τα οποία δεν μπορεί πραγματικά να απαντήσει. Τι θα συμβεί αν ο Μπασάρ αλ-Άσαντ παραμείνει απτόητος και χρησιμοποιήσει και πάλι χημικά όπλα; Είμαστε έτοιμοι να αγνοήσουμε όλες τις άλλες μορφές παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Συρία; Μήπως οι ΗΠΑ έχουν βιώσιμο πολιτικό όραμα για το μέλλον της Συρίας; Η εκτόξευση μερικών πυραύλων στη Δαμασκό και η ελπίδα ότι αυτό θα βελτιώσει κάπως τα πράγματα δεν φαίνεται σαν μία πολύ εξελιγμένη στρατηγική.

Υπάρχουν ευρύτερα ερωτήματα. Η Αμερική θεωρεί τον εαυτό της ως εγγυητή της παγκόσμιας ασφάλειας από το 1945, αλλά αυτό δεν σημαίνει παρέμβαση σε κάθε σύγκρουση ή τη διακοπή κάθε παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι ΗΠΑ δεν παρενέβησαν στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ της δεκαετίας του 1980 – που, όπως και η συριακή σύγκρουση, είχε διεξαχθεί μεταξύ δύο πλευρών τις οποίες η Αμερική δεν εμπιστεύεται και αφορούσε επίσης τη χρήση χημικών όπλων.

Η αντίληψη ότι ο ρόλος των ΗΠΑ περιλαμβάνει τώρα το να παρεμβαίνει σε ιδιαίτερα αιματηρές εμφύλιες συγκρούσεις – ή να εφαρμόζει την απαγόρευση για συγκεκριμένα όπλα – κέρδισε έδαφος μόλις στη δεκαετία του 1990. Οι ρίζες της βρίσκονται στη γενοκτονία της Ρουάντα , τον πόλεμο στη Βοσνία και την ανάπτυξη ενός νέου δόγματος για τα «όπλα μαζικής καταστροφής» στο πλαίσιο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας.

Σε μια ομιλία του το 2009, ο Τόνι Μπλερ, πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος έκανε πολλά για να αναπτύξουν αυτό το δόγμα του φιλελεύθερου παρεμβατισμού, ρώτησε ρητορικά: «Θα πρέπει τώρα να επανέλθουμε σε μια πιο παραδοσιακή εξωτερική πολιτική, λιγότερο τολμηρή, πιο επιφυλακτική: λιγότερο ιδεαλιστική , πιο ρεαλιστική, πιο πρόθυμη να ανέχεται τα αδιανόητα λόγω του φόβου των απρόβλεπτων συνεπειών που μπορεί να φέρουν οι παρεμβάσεις;» Η Βουλή των Κοινοτήτων απάντησε με σαφήνεια στο ερώτημα αυτό καταφατικά , καταγγέλλοντας την κληρονομιά του Μπλερ.

Η απόρριψη της συμμετοχής στη Συρία από το Κογκρέσο θα σηματοδοτήσει το ότι οι ΗΠΑ, επίσης, επανέρχονται σε μια πιο παραδοσιακή και περιορισμένη άποψη για το ποιες ενέργειες μιας ξένης δύναμης θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την ανάπτυξη της αμερικανικής στρατιωτική δύναμης. Θεωρητικά, επομένως, η άρνηση να ενεργήσουν στη Συρία δεν χρειάζεται να περιλαμβάνουν μια πλήρη απόσυρση των ΗΠΑ από το ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα. Το πρόβλημα είναι ότι – εκτός από την ενθάρρυνση περαιτέρω ωμότητας από το καθεστώς Άσαντ –η απόφαση της Αμερικής αναπόφευκτα θα ερμηνευθεί ότι στέλνει ένα πολύ ευρύτερο μήνυμα. Κι αυτό επειδή η πεποίθηση ότι οι «κόκκινες γραμμές» της Αμερικής σημαίνουν κάτι, στηρίζει μεγάλο μέρος της αρχιτεκτονικής της ασφάλειας του κόσμου – από τον Ειρηνικό Ωκεανό ως τον Κόλπο και τις σχέσεις Ρωσίας-Πολωνίας.

Καλώς ή κακώς, ο Ομπάμα έβαλε μια τέτοια κόκκινη γραμμή πάνω από τη Συρία. Όπως ο ίδιος πρότεινε τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, οι αντίπαλοι της Αμερικής θα βγάλουν συμπεράσματα, εάν οι ΗΠΑ αποτύχουν να δράσουν πάνω από τη Συρία και το ίδιο θα ισχύει και για τους συμμάχους τους. Οι κυβερνήσεις της Ιαπωνίας, το Ισραήλ και η Πολωνία – για να αναφέρουμε μόνο μερικούς- θα αισθάνονται λιγότερο ασφαλείς αν το Κογκρέσο καταψηφίσει την στρατιωτική δράση στη Συρία. Ο κόσμος βασίζεται στην αμερικανική αστυνόμευση περισσότερο από ό,τι αντιλαμβάνεται .

ft.com