Σύννεφα στον Ορίζοντα για τον Κυπριακό Τραπεζικό Τομέα

10:16 1/2/2014 - Πηγή: Antinews

«Αγκάθι τα Κόκκινα Δάνεια»

Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ανακοίνωσε την αποδέσμευση 900 εκ. Ευρώ παγωμένων καταθέσεων, μετά την πρόσφατη δήλωση του Προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη, ότι οι περιορισμοί κεφαλαίων που έχουν επιβληθεί θα

καταργηθούν στο άμεσο μέλλον. Οι περιορισμοί αυτοί μετά την επιβολή τους το Μάρτιο του 2013, έχουν σταδιακά περιοριστεί και ο περιορισμός τους αναμένεται να συνεχιστεί.

Την ίδια στιγμή όμως η ασθενής οικονομία της Κύπρου και ο προβληματικός οικονομικός της τομέας, καθιστούν σαφές ότι οι περιορισμοί αυτοί δεν πρόκειται να εξαλειφθούν τελείως, και ο μεγάλος αριθμός προβληματικών δανείων που δεν εξυπηρετούνται θα προκαλέσει μεγαλύτερο πρόβλημα. Σαν αποτέλεσμα των αδύναμων κυπριακών τραπεζών θα υπάρξει ελάχιστη πιστωτική αύξηση, και το θέμα του πως να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι πιθανό να οδηγήσει σε πολιτική και κοινωνική κρίση.

Η Κύπρος είναι μια από τις χώρες της Ευρωζώνης με μεγάλα οικονομικά προβλήματα, τα οποία ενισχύθηκαν με την αναδιάρθρωση των κυπριακών τραπεζών που επέβαλε η Τρόικα μετά τη συμφωνία των 10 δις Ευρώ, το Μάρτιο του 2013.

Ο βασικός λόγος της διάσωσης ήταν ο μεγάλος τραπεζικός τομέας της, που ήταν πριν την κρίση οκτώ φορές μεγαλύτερος από το συνολικό ΑΕΠ της χώρας. Τα προβλήματα στις τράπεζες συσσωρεύονταν για χρόνια και η αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα ήταν προαπαιτούμενο των διεθνών δανειστών για τη διάσωση του Μαρτίου του 2013. Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η συμμετοχή της στην Ευρωζώνη ενίσχυσε την πιστωτική ανάπτυξη και δημιούργησε μια φούσκα στον τομέα των ακινήτων. Η παγκόσμια οικονομική κρίση έβαλε τέλος σε αυτή την ανάπτυξη και η στενή σχέση των κυπριακών τραπεζών με την Ελλάδα, που αντιμετωπίζει επίσης οικονομική προβλήματα, επιδείνωσε την κρίση ακόμη πιο πολύ.

Η διάσωση της Κύπρου δεν αποτέλεσε έκπληξη, αλλά το κούρεμα των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες δημιούργησε αναστάτωση και ένα προηγούμενο για το πώς θα γίνεται στο μέλλον η διάσωση τραπεζών εντός της ΕΕ. Η Κύπρος ήταν το πρώτο τεστ.

Για να αποφευχθεί η απώλεια καταθέσεων η κυβέρνηση επέβαλλε διάφορους περιορισμούς που έχουν ήδη μειωθεί. Για να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές επιπτώσεις στο εξωτερικό οι ξένες τράπεζες και οι διεθνείς πελάτες δεν επηρεάστηκαν από τους περιορισμούς.

Δεκαέξι ξένες τράπεζες εξαιρέθηκαν από τους περιορισμούς, μεταξύ των οποίων Ρωσικές, και τράπεζες με σχέσεις στο Λίβανο και την Ιορδανία. Το γεγονός ότι αυτές οι τράπεζες συνεχίσουν να λειτουργούν στην Κύπρο, καταδεικνύει τη θέση της χώρας ως πύλη εισόδου στην ΕΕ, αλλά και τη σταθερότητα της σε σχέση με γειτονικές χώρες της Μέσης Ανατολής. Αν και ο τραπεζικός τομέας της χώρας μειώθηκε σημαντικά μετά την κρίση, η παροχή τραπεζικών και οικονομικών υπηρεσιών σε ξένους θα παραμείνει ως ένας από τους πιο σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες της χώρας.

Παρόλα αυτά, οι στατιστικές της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, δείχνουν ότι μεταξύ Απριλίου και Νοεμβρίου 2013 οι καταθέσεις στις τράπεζες μειώθηκαν κατά 47 με 57 δις Ευρώ. Είναι πολύ σημαντικό για την Κύπρο να διατηρήσει και να προσελκύσει ξένες καταθέσεις, ειδικά με την αυξανόμενη ανεργία στη χώρα. Τα επίπεδα ανεργίας μετά τη διάσωση αυξάνονται ραγδαία και η Κύπρος έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης στην ΕΕ. Μεγάλη ανεργία σημαίνει λιγότερη αποταμίευση στις τράπεζες και μη εξυπηρέτηση δανείων.

Αξιωματούχοι από τον κυβερνητικό και τραπεζικό αναγνωρίζουν ότι το έλλειμμα αποτελεί διαρκή απειλή για τον τραπεζικό τομέα και είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει ένταση μεταξύ των τραπεζών, της Κυπριακής Κυβέρνησης, και του κυπριακού λαού, αναφορικά με τη συνταγή αντιμετώπισης του προβλήματος.

Κατά την πρόσφατη επίσκεψή τους τα στελέχη της τρόικας έκρουσαν των κώδωνα του κινδύνου για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Δεν υπάρχει εύκολη λύση στο πρόβλημα. Αναλυτές επισημαίνουν ότι το να στραφούν οι τράπεζες σε κατάσχεση ακινήτων δεν αποτελεί λύση και θα πλήξει ακόμη πιο πολύ τον τομέα των ακινήτων. Άλλωστε αυτό δοκιμάστηκε για λίγο στην Αμερική μετά το ξέσπασμα της κρίσης και απέτυχε παταγωδώς με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί αυτή η στρατηγική.

Αναλύσεις προβλέπουν την κατάρρευση ενός αριθμού τραπεζών λόγω των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Για παράδειγμα η υφιστάμενη αλλαγή πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών, μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση του κόστους δανεισμού για κάποιες χώρες της Ευρωζώνης, με αποτέλεσμα να έχουμε αποσταθεροποίηση τραπεζών. Αν και είναι βέβαιο ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα επέμβει για να αποφύγει γενικευμένη ευρωπαϊκή τραπεζική κρίση, όπως έκανε το 2011 και 2012, κάποιες μεμονωμένες τράπεζες δεν θα γλυτώσουν την αναδιάρθρωση.

Παρά το γεγονός ότι οι κυπριακές τράπεζες έχουν ήδη αναδιαρθρωθεί με αποτέλεσμα ο τραπεζικός τομέας να σταθεροποιηθεί, είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν νέα προβλήματα.

Ως γνωστόν η ΕΚΤ, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας, στα τέλη του 2014 θα αναλάβει το ρόλο του επιβλέποντα των μεγαλύτερων τραπεζών της Ευρωζώνης. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες τράπεζες στην Κύπρο θα υποστούν σκληρότερο έλεγχο, με δεδομένο ότι η ΕΚΤ δίνει μεγάλη σημασία στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Σαν αποτέλεσμα είναι πιθανό ο κυπριακός τραπεζικός τομέας και η κυβέρνηση, να χρειαστεί να πάρουν νέα σκληρά μέτρα.

Τόμας Τζέφερσον