Απόφαση – βόμβα για την εισφορά αλληλεγγύης στους συνταξιούχους

07:47 13/2/2017 - Πηγή: Fimotro

Καταρρέει οριστικά ως αντισυνταγματική η Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), καθώς δημοσιεύθηκε επίσημα η απόφαση-βόμβα της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που λύνει το νομικό ζήτημα σε «πιλοτική δίκη», ανοίγοντας τον δρόμο σε μεγάλες ανατροπές και δημοσιονομικούς «πονοκεφάλους».
Στις 26-5-15, η Ολομέλεια ΕΣ έκρινε αντίθετη στο Σύνταγμα την ΕΑΣ

που επιβλήθηκε με σειρά μνημονιακών νόμων στους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα και των «ειδικών μισθολογίων», δηλαδή σε δικαστικούς λειτουργούς, ενστόλους (στρατιωτικούς, αστυνομικούς, λιμενικούς, πυροσβέστες), διπλωμάτες, πανεπιστημιακούς, ιατρούς ΕΣΥ κ.λπ.
Με τη δημοσίευση της απόφασης, η πολιτεία οφείλει να σταματήσει την είσπραξή της από τον επόμενο μήνα, κάτι που θα επέφερε έμμεση αύξηση συντάξεων, αν και είχε υποστηριχθεί τότε (περίπου προ 2ετίας) η άποψη ότι ίσως προωθηθεί νομοθετική ρύθμιση για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα που θα προέκυπτε μελλοντικά.
Πάντως, το Δημόσιο γλιτώνει εν μέρει το δημοσιονομικό «σοκ» των αναδρομικών που θα κατέβαλλε σε βάθος 5ετίας, καθώς οι τυχεροί που θα τα εισπράξουν είναι -όπως είχαμε γράψει- μόνο όσοι είχαν την πρόνοια να προσφύγουν στα δικαστήρια, περιμένοντας την «πιλοτική» απόφαση, που ανάβει «πράσινο φως» σε συνταξιούχους τουλάχιστον 1.000 εκκρεμών δικών.
Μεγάλη πλειοψηφία
Η Ολομέλεια ΕΣ υπό την προεδρία του Νικ. Αγγελάρα είχε δεχθεί με μεγάλη πλειοψηφία (25-9 ψήφοι) την αντισυνταγματικότητα των νόμων που έφεραν την ΕΑΣ και πρόβλεψαν την αύξησή της αργότερα (ν. 3863/10, 3865/10, 3896/11, 4002/11), ενώ σε νεότερη διάσκεψη δέχθηκε λίγο αργότερα, με οριακή πλειοψηφία (15-12 ψήφοι), ότι η αντισυνταγματικότητα για όσους δεν προσέφυγαν δικαστικά θα ίσχυε από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του ΕΣ (δηλαδή από τώρα) και δεν θα είχε αναδρομική εφαρμογή.
Κι αυτό για εξαιρετικά σοβαρούς δημοσιονομικούς λόγους, καθώς τυχόν αναδρομικότητα θα τίναζε τα ασφαλιστικά ταμεία στον αέρα, γιατί θα σήμαινε επιστροφή τουλάχιστον 1-2 δισ. ευρώ, αφού η παρακράτηση «έτρεχε» από το 2010-11.
Ομοια τακτική ακολούθησαν ανώτατα δικαστήρια και σε άλλες περιπτώσεις αναδρομικών (αντισυνταγματικές περικοπές μισθών – συντάξεων, «φουσκωμένες» αντικειμενικές αξίες ακινήτων που διογκώνουν τον ΕΝΦΙΑ κ.λπ.), αφού «το ταμείον είναι μείον» και το κράτος αδυνατεί να επιστρέψει ακόμα και τα αναδρομικά που επιδικάστηκαν προ 3-4 ετών, αλλά οι αποφάσεις διατηρούν πλέον «διακοσμητικό» χαρακτήρα…
Στην πιλοτική απόφαση, άνω των 150 σελίδων, που αφορά τη συνέχιση της παρακράτησης μέχρι τις μέρες μας με νεότερες πράξεις, το ΕΣ δέχεται ότι οι νόμοι που επέβαλαν την ΕΑΣ και την αύξησαν θίγουν συνταγματικές αρχές που αφορούν την ισότητα στα δημόσια βάρη, την αναλογικότητα, την προστατευόμενη εμπιστοσύνη προς το κράτος, την κοινωνική ασφάλιση κ.λπ.
Η απόφαση τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι η ΕΑΣ ως αμιγές μέτρο διαταμειακής – διαγενεακής αλληλεγγύης, ανεξάρτητο της νομοθετικής στόχευσης για εν ευρεία εννοία ανταποδοτικότητα, αντιβαίνει στις συνταγματικές αρχές της ισότητας στα δημόσια βάρη και της αναλογικότητας, καθώς δεν αιτιολογείται επαρκώς η επιβολή καθ’ εαυτήν του επίμαχου βάρους αποκλειστικά στους συνταξιούχους της παρούσας γενεάς τόσο του Δημοσίου όσο και των λοιπών ΦΚΑ (Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης) ως ενιαίας κατηγορίας, εν όψει του ότι το μέτρο υπερβαίνει τα όρια του συνταξιοδοτικού σχήματος και των κατ’ ιδίαν ασφαλιστικών κοινοτήτων, στις οποίες ανήκουν οι βαρυνόμενοι.
Επίσης δεν αιτιολογείται επαρκώς ούτε η εσωτερική διαρρύθμιση της οικείας εισφοράς, σχετικά με τον καθορισμό του ύψους και των συντελεστών της ΕΑΣ, καθιστώντας έτσι μη εφικτό και τον σχετικό δικαστικό έλεγχο.
Κατά το ΕΣ, οι δυσμενείς ασφαλιστικοί δείκτες (που παρουσιάζονται στις αιτιολογικές εκθέσεις των νόμων) και η διατάραξη της ασφαλιστικής ισορροπίας και μάλιστα της αναλογίας ανάμεσα σε ενεργούς ασφαλισμένους-συνταξιού­χους αποτελούν λόγους που μπορούν να δικαιολογήσουν μόνο κατ’ αρχήν την αναγκαιότητα λήψης μέτρων (περικοπή συνταξιοδοτικών δαπανών, αύξηση εσόδων του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος).
Δεν μπορούν, όμως, να δικαιολογήσουν την επίρριψη του σχετικού γενικευμένου κοινωνικοασφαλιστικού βάρους στην κατηγορία των συνταξιούχων, που εμφανίζουν και εγγενή δυσχέρεια αναπλήρωσης του εισοδήματός τους σε σχέση με τους ενεργούς.
Πάγια χρηματοδότηση
Επίσης, το ΕΣ παρατηρεί ότι η ΕΑΣ δεν αποτελεί έκτακτο δημοσιονομικό μέτρο προς ελάφρυνση του προϋπολογισμού, αλλά παρέμβαση διαρθρωτικού χαρακτήρα υπό τη μορφή πάγιου μηχανισμού χρηματοδότησης της κοινωνικής ασφάλισης, στο πλαίσιο της κοινωνικοασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων των ν. 3863 και 3865/10.
Ωστόσο, η έλλειψη ώριμης, πλήρους και επιστημονικά τεκμηριωμένης μελέτης, από την οποία να προκύπτει το αναγκαίο και πρόσφορο τόσο της επιβολής της ΕΑΣ όσο και του ύψους της για τη βιωσιμότητα του συστήματος, παραβιάζει τη συνταγματική υποχρέωση για διασφάλιση της αναλογιστικής και οικονομικής βιωσιμότητας του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος, αλλά και τη συνταγματική αρχή της ασφάλειας δικαίου.
Το ΕΣ τονίζει ακόμα ότι παραβιάζει την αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη η ομοιόμορφη μεταχείριση αφενός των συνταξιούχων του Δημοσίου, πρώην δημοσίων λειτουργών, υπαλλήλων, στρατιωτικών και όσων λαμβάνουν σύνταξη με αυτό το σύστημα συνταξιοδότησης και αφετέρου των κοινών ασφαλισμένων των ΦΚΑ, αλλά και η θεσμοθέτηση υποχρέωσης για την πρώτη κατηγορία να συμβάλει με το επίμαχο διαταμειακό βάρος στη βιωσιμότητα του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος.
Κι αυτό γιατί οι δημόσιοι λειτουργοί, υ­πάλληλοι, στρατιωτικοί κλπ., όταν συνταξιοδοτούνται συνιστούν ιδιαίτερη κατηγορία, που δεν μετέχει στους κινδύνους του κοινωνικοασφαλιστικού συ­στήματος υπό την ιδιότητα του ασφαλισμένου και ευθέως ωφελουμένου από την ύπαρξή του, η όποια δε επιβάρυνσή τους με σκοπό τη χρηματική ενίσχυση του συγκεκριμένου τομέα της κρατικής δράσης και την κάλυψη των ελλειμμάτων του ή για την καταβολή μελλοντικών συντάξεων, πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο εθνι­κής-κοι­νωνικής αλληλεγγύης και με βάση την ισότητα ενώπιον των δη­μοσίων βαρών.