Ο Ερμής, η Παξινού, ο "άφαντος" Χατζηδάκις - Οι Έλληνες των Όσκαρ πριν τον Γιώργο Λάνθιμο

09:30 24/1/2024 - Πηγή: NewsIt

Το βράδυ της Κυριακής 10.03.2024 θα πραγματοποιηθεί στην 96η τελετή απονομής των Βραβείων Όσκαρ θα υπάρχει και φέτος ελληνικό χρώμα. Το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου είναι υποψήφιο για 11 Όσκαρ.

Ο Έλληνας σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος

θα πάει στην τελετή των Όσκαρ, στο Dolby Theatre του Λος Άντζελες, ως ένα από τα φαβορί, έχοντας στη βαλίτσα του τόσο τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας, όσο και τον Χρυσό Λέοντα.

Η Ελλάδα στα 96 χρόνια του θεσμού έχει τη δική της παρουσία με βραβεία σε Έλληνες και ελληνικής καταγωγής καλλιτέχνες και δημιουργούς και πάρα πολλές συμμετοχές.

Ας δούμε χρονολογικά ποιοι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν νικήσει το πολυπόθητο χρυσό αγαλματίδιο αλλά και κάποιους που προτάθηκαν αλλά δεν έφυγαν με αυτό…

1937: Ερμής Παν ή Ερμής Παναγιωτόπουλος 

Ο πρώτος Έλληνας που κέρδισε το Όσκαρ ήταν ο χορευτής Ερμής Παν ή Ερμής Παναγιωτόπουλος (Hermes Pan), ο οποίος κέρδισε το 1937, για την ταινία «A Damsel in Distress». Ήταν επίσης υποψήφιος με το Top Hat (1935) και το Swing Time (1936). Έχει χορέψει ή χορογραφήσει σε 112 ταινίες του Χόλιγουντ.

1943: Κατίνα Παξινού

Το 1943 η Κατίνα Παξινού κέρδισε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της ως Πιλάρ στην ταινία «Για ποιον χτυπά η καμπάνα» του Έρνεστ Χέμινγουεϊ. H 16η τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ πραγματοποιήθηκε στο κινέζικο θέατρο «Grauman», στο Λος Άντζελες. Μέχρι τότε τα Όσκαρ διοργανώνονταν σε εστιατόρια ξενοδοχείων.

Δεν έγινε μόνο η πρώτη Ελληνίδα που κράτησε στα χέρια της το Όσκαρ αλλά και η πρώτη μη Αμερικανίδα που τιμήθηκε με το βραβείο της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Είναι η πρώτη φορά που οι νικητές των Β’ Ρόλων παίρνουν ως έπαθλο, το γνωστό αγαλματίδιο και όχι τιμητική πλακέτα. Για την ίδια ερμηνεία η Κατίνα Παξινού απέσπασε και τη Χρυσή Σφαίρα.

1948: Ελία Καζάν

Ο σπουδαίος σκηνοθέτης Ελία Καζάν ή Ηλίας Καζαντζόγλου τιμήθηκε με δυο Όσκαρ. Ένα το 1948 για τη «Συμφωνία Κυρίων» και μετά το 1955 για την ταινία «Το λιμάνι της αγωνίας», με πρωταγωνιστή τον Μάρλον Μπράντο. Ήταν τρεις φορές υποψήφιος για τα έργα “Λεωφορείο ο πόθος”, “Ανατολικά της Εδέμ” και “Αμέρικα, Αμέρικα”, αντίστοιχα. Το 1999 η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου του απένειμε Τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο του έργου του.

1961: Μάνος Χατζιδάκις

Το 1961 ο Μάνος Χατζιδάκις κέρδισε το Όσκαρ για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» που ακουγόταν στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» του Ζυλ Ντασέν, με πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.

«Μήπως βρίσκεται κάποιος κύριος Μάνος Χατζιδάκις στην αίθουσα;» ρώτησε ο παρουσιαστής της κατηγορίας του καλύτερου κινηματογραφικού τραγουδιού. Άφαντος ο κορυφαίος Έλληνας συνθέτης, που δεν είχε καμία πρόθεση να παραστεί στην τελετή. 

Η τεράστια επιτυχία του τραγουδιού εκνεύριζε τον Μάνο Χατζιδάκι και τη μόνη φορά που κλήθηκε να ποζάρει μαζί με το Όσκαρ του, μετά από πίεση των φωτογράφων, δανείστηκε εκείνο της Κατίνας Παξινού, γιατί υποστήριξε πως δεν έβρισκε πουθενά το δικό του. Έλεγε ότι είχε χαθεί και αργότερα η Ακαδημία του έστειλε ένα αντίγραφο.

1961: Γιώργος Τσακίρης ή George Tsakiris

Το 1961, ο Γιώργος Τσακίρης με τον ρόλο του ως Bernardo στο μιούζικαλ «West Side Story», κατάφερε να κατακτήσει το Όσκαρ αλλά και τη Χρυσή Σφαίρα Β’ ανδρικού ρόλου. Ήταν χορευτής στις θρυλικές ταινίες «Οι Άντρες Προτιμούν τις Ξανθιές» και «Diamonds Are a Girl’s Best Friend» με πρωταγωνίστρια τη Μέριλιν Μονρόε.

1964: Βασίλης Φωτόπουλος

Το 1964 ο ζωγράφος, σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής και σκηνογράφος, Βασίλης Φωτόπουλος κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης για τον «Αλέξη Ζορμπά» του Μιχάλη Κακογιάννη.

Ο Βασίλης Φωτόπουλος θα μπορούσε να είναι κάτοχος ενός ακόμη Όσκαρ Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης για τη δουλειά του στην ταινία «Αμέρικα, Αμέρικα» του Ελληνοαμερικανού Ελία Καζάν.

Ο τελευταίος αφαίρεσε το όνομα του Φωτόπουλου από τους τίτλους της ταινίας, αφήνοντας μόνο του Αμερικανού Τζιν Κάλαζαν που είχε την επιμέλεια των σκηνικών.

Ο Καζάν είχε δικαιολογήσει την απόφασή του λέγοντας πως: «δεν θα πίστευε κανείς ότι αυτά τα σκηνικά τα έφτιαξε ένα Ελληνόπουλο».

1970: Κώστας Γαβράς

Ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς το 1970 τιμήθηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας για την ταινία «Ζ», η οποία πραγματεύεται τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Το 1983 ο Γαβράς είναι και πάλι υποψήφιος με τον «Αγνοούμενο» και η ταινία απέσπασε τελικά το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου.

1974: Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ

Η Θεώνη Βαχλιώτη-Όλντριτζ, ενδυματολόγος που γεννήθηκε το 1922 στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε στην Αθήνα και το Σικάγο. Το 1974 τιμήθηκε με το Βραβείο Όσκαρ Ενδυματολογίας για την ταινία «Ο Υπέροχος Γκάτσμπι».

1947: Ντιν Ταβουλάρης ή Dean Tavoularis

Πέντε φορές υποψήφιος για Όσκαρ Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης, ο Ελληνικής καταγωγής Ντιν Ταβουλάρης πήρε το πολυπόθητο χρυσό αγαλματίδιο για το δεύτερο μέρος του «Νονού» το 1974.

1982: Βαγγέλης Παπαθανασίου

Ένας ακόμη συνθέτης, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, γνωστός διεθνώς ως Vangelis, κέρδισε το 1982 το Όσκαρ της καλύτερης μουσικής για την ταινία «Οι Δρόμοι της Φωτιάς».

Το Όσκαρ παρέλαβε εκ μέρους του ο William Hurt. Έκτοτε το μουσικό θέμα της ταινίας έχει γίνει συνώνυμο των Ολυμπιακών Αγώνων. Οι «δρόμοι της φωτιάς» πρωταγωνίστησαν αντίστοιχες σε πολλές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.

1987: Ολυμπία Δουκάκη ή Olympia Dukakis

Η Αμερικανίδα ηθοποιός ελληνικής καταγωγής, Ολυμπία Δουκάκη ή Olympia Dukakis το 1987 κέρδισε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου για την ταινία «Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού» (Moonstruck).

Παραλαμβάνοντας το βραβείο Β’ γυναικείου ρόλου, τον Απρίλιο του 1988 κι ενώ ο ξάδελφός της έδινε τη μάχη του για το χρίσμα των Δημοκρατικών ώστε να είναι υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ, η ελληνικής καταγωγής ηθοποιός, στο τέλος της σύντομης ομιλίας της ύψωσε το χρυσό αγαλματίδιο και φώναξε «πάμε Μάικλ».

Ο Μάικλ Δουκάκης κέρδισε όντως το χρίσμα των Δημοκρατικών, όμως κατόπιν υπέστη βαριά ήττα από τον ρεπουμπλικάνο Τζορτζ Μπους στις προεδρικές εκλογές της 8ης Νοεμβρίου 1988.

2004 και 2011: Αλεξάντερ Πέιν ή Κωνσταντίνος – Αλέξανδρος Παπαδόπουλος

Ο σκηνοθέτης, Αλεξάντερ Πέιν, που έχει καταγωγή από το Αίγιο, έχει κερδίσει δυο βραβεία Όσκαρ, για καλύτερα διασκευασμένο σενάριο. Το 2004 κέρδισε το χρυσό αγαλματίδιο για το «Πλαγίως» και το 2011 για την ταινία «Απογόνους», η οποία κέρδισε συνολικά πέντε υποψηφιότητες.

2006: Τζορτζ Μίλερ ή George Miller

Ο Ελληνοαυστραλός, Τζορτζ Μίλερ είναι περισσότερο γνωστός για τη σειρά ταινιών Mad Max, με τις ταινίες “Ο δρόμος της οργής” και “Mad Max 2” να θεωρούνται από τις καλύτερες ταινίες δράσης όλων των εποχών, βραβεύτηκε το 2006 για την καλύτερη ταινία κινουμένων σχεδίων, «Happy Feet».

2009: Λουί Ψυχογιός ή Louie Psihoyos

Το 2009 ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Λουί Ψυχογιός κερδίζει το δικό του Όσκαρ στην κατηγορία Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για το «The Cove», (Ο όρμος), το οποίο καταγράφει την μαζική εξόντωση δελφινιών στην Ιαπωνία.

2014: Αλεξάντερ Ντινελάρις Τζούνιορ

Ο ελληνικής καταγωγής Αλεξάντερ Ντινελάρις Τζούνιορ, βραβεύτηκε το 2014 με το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου, για την ταινία «Birdman».

2014: Αντώνης Καταγκάς

Ο Ελληνο-Αμερικανός παραγωγός, Αντώνης Καταγκάς, βρίσκεται πίσω από περισσότερες από 30 παραγωγές ταινιών και το 2014 κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας για την παραγωγή του «12 χρόνια σκλάβος» μαζί με τον Steve McQueen, τον Brad Pitt και τον Jeremy Kleiner.

Έλληνες υποψήφιοι για Όσκαρ 

Το «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου είναι η δεύτερη οσκαρική υποψηφιότητά του στην κατηγορία της Σκηνοθεσίας, μετά το 2019 με την «Ευνοούμενη». Συνολικά συγκεντρώνει έξι οσκαρικές υποψηφιότητες στην καριέρα του.

Το 2011 ο Κυνόδοντας του Γιώργου Λάνθιμου προτάθηκε για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, το οποίο ωστόσο αποσπά η δανέζικη ταινία «In a Better World». Το 2017 είναι ξανά υποψήφιος στην κατηγορία Πρωτότυπου σεναρίου, μαζί με τον Ευθύμη Φιλίππου, για την ταινία «Αστακός».

Το 2019 φαίνεται να είναι η χρονιά του καθώς η ταινία του «Η Ευνοούμενη» προτείνεται για 10 Όσκαρ από τα οποία όμως κερδίζει μόνο ένα για την μοναδική ερμηνεία της Ολίβια Κόλμαν στην κατηγορία Α’ Γυναικείου Ρόλου.

Η ταινία μεταξύ άλλων ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, ενώ ο Λάνθιμος ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Ο Γιώργος Μαυροψαρίδης ήταν επίσης υποψήφιος για το Όσκαρ Μοντάζ.

Ο Μιχάλης Κακογιάννης βρέθηκε αρκετές φορές υποψήφιος στα Όσκαρ τόσο ο ίδιος όσο και οι ταινίες του αν και προσωπικά ο ίδιος δεν κατάφερε ποτέ να αποσπάσει το μεγάλο βραβείο. Η «παρθενική» φορά του ήταν το 1962 με την ταινία «Ηλέκτρα» για την κατηγορία «Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας», το οποίο τελικά κέρδισε η γαλλική ταινία «Sundays and Cybete».

Το 1965 ο «Αλέξης Ζορμπάς» του θα αποσπάσει τρία βραβεία: Β’ Γυναικείου Ρόλου για την Λίλα Κέντροβα, Καλύτερης Σκηνογραφίας στον Βασίλη Φωτόπουλο, Φωτογραφίας με τον Γουόλτερ Λάσσαλι. Η ταινία και ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν επίσης υποψήφιοι για το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερου Σεναρίου, ενώ υποψήφιος ήταν και ο Άντονι Κουίν για το Όσκαρ Α’ Αντρικού Ρόλου.

Οι ταινίες του σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη «Τα Κόκκινα Φανάρια» και «Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο» προτάθηκαν για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας το 1963 και το 1965 αντίστοιχα. Δεν απέσπασε καμία από τις δύο το αγαλματίδιο.

Η μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιός Μελίνα Μερκούρη παρά τις εντυπωσιακές της ερμηνείες σε δεκάδες ταινίες είχε προταθεί μόνο μια φορά για Όσκαρ στην ταινια του Ζιλ Ντασέν, «Ποτέ την Κυριακή». 

Ο αγαπημένος «Κότζακ» των ΗΠΑ, Τέλης Σαβάλας, ήταν υποψήφιος για Όσκαρ το 1963 για την ταινία «Ο βαρυποινίτης του Αλκατράζ», αλλά το Όσκαρ τελικά απέσπασε ο Εντ Μπέγκλι για το «Γλυκό πουλί της νιότης». 

Ο γιος του Ελία Καζάν, Νικόλας, έχει μακρά καριέρα ως σεναριογράφος στο Χόλιγουντ, βρίσκεται πίσω από το σενάριο της Ματίλντα. Το 1991 προτάθηκε για Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου για την ταινία «Το Γύρισμα της Τύχης» (Reversal of Future). Το Όσκαρ κέρδισε τελικά ο Μάικλ Μπλέικ για το «Χορεύοντας με τους λύκους».

Ο Τζον Κασσαβέτης, από την Ζαγορά του Πηλίου, ήταν τρεις φορές υποψήφιος για Όσκαρ αλλά δεν κέρδισε καμία. Το 1968 διεκδικεί το Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία «Και οι 12 ήταν καθάρματα» (The Dirty Dozen), το 1969 το Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου για την ταινία «Πρόσωπα» (Faces) και το 1975 το Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας για την ταινία «Μια Γυναίκα Εξομολογείται» (A woman under the Influence).

Η διάσημη Ελληνοαμερικανίδα Νία Βαρντάλος με το «Γάμος αλά Ελληνικά» διεκδίκησε το Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου το 2003.

Η ενδυματολόγος Ντένη Βαχλιώτη και ξαδέρφη της επίσης ενδυματολόγου Θεώνης Βαχλιώτη-Ολντριτζ έγραψε κι αυτή τη δική της ιστορία στα Όσκαρ. Η Ντένη προτάθηκε δύο φορές για το Όσκαρ Ενδυματολογίας για τις ταινίες του Ζιλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή» του 1960 με την Μελίνα Μερκούρη και την «Φαίδρα» του 1962 και πάλι με την Μελίνα Μερκούρη.

Η Ελισάβετ Γιάννη – Γεωργίου ήταν υποψήφια για Όσκαρ από κοινού με τον David White στην κατηγορία Makeup and Hairstyling, για τη δουλειά τους στην ταινία «Guardians of the Galaxy».

Η Ελληνίδα ενδυματολόγος, η Μαρία Ζαφειροπούλου, γνωστή ως Μαίρη Ζόφρις και περιζήτητη στο Χόλιγουντ, έχει προταθεί τρεις φορές για Όσκαρ Ενδυματολογίας για τις ταινίες «True Grit», «La La Land» και «The Ballad of Buster Scruggs». Έχει φτιάξει κοστούμια για αρκετές κινηματογραφικές ταινίες, ενώ συνεργάστηκε με κορυφαίους Αμερικανούς σκηνοθέτες, όπως ο Στίβεν Σπίλμπεργκ.

Η σεναριογράφος Χριστίνα Λαζαρίδη βρέθηκε υποψήφια για Όσκαρ στην κατηγορία ταινιών μικρού μήκους για την ταινία της «One Day Crossing», η οποία αφηγείται την ιστορία ενός κοριτσιού εβραϊκής καταγωγής από την Ουγγαρία εν μέσω του Ολοκαυτώματος, η οποία προσποιείται την Χριστιανή για να σώσει την οικογένειά της.

Η σκηνοθέτης Δάφνη Ματζιαράκη ήταν υποψήφια για το Όσκαρ Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους για το «4.1 Miles» (μαζί με τον Κυριάκο Παπαδόπουλο) το 2016.

Ο Φαίδων Παπαμιχαήλ ήταν υποψήφιος δύο φορές για Όσκαρ Φωτογραφίας. Αρχικά για την ταινία «Nebraska» του επίσης ελληνικής καταγωγής Αλεξάντερ Πέιν και επίσης για την ταινία «Η Δίκη των 7 του Σικάγου» (The Trial of the Chicago 7) το 2021.

Το 2021 ο Γιώργος Λαμπρινός ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ Μοντάζ για την ταινία «The Father».

Γιος του σκηνοθέτη Φώτου Λαμπρινού, τα τελευταία χρόνια ζει στο Παρίσι και στο ενεργητικό του έχει σημαντικές συνεργασίες. Έγινε ευρύτατα γνωστός από τη δουλειά του στο «Κεφάλαιο» του Κώστα Γαβρά. Στο παρελθόν έχει κερδίσει μία υποψηφιότητα για Όσκαρ για την ταινία μικρού μήκους «Avant que de Tout Perdre» του Ξαβιέ Λεγκράν, αλλά και ένα βραβείο Σεζάρ (το αντίστοιχο γαλλικό Όσκαρ) για την ίδια ταινία.

Πηγή Φωτογραφιών: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Eurokinissi

To άρθρο Ο Ερμής, η Παξινού, ο "άφαντος" Χατζηδάκις - Οι Έλληνες των Όσκαρ πριν τον Γιώργο Λάνθιμο δημοσιεύτηκε στο NewsIT .