Από τον Μάο στον Σι, το τρελό άλμα της Κίνας

07:52 16/9/2018 - Πηγή: Protagon

Ενα μακροσκελέστατο κείμενο του κινέζου συγγραφέα Γιου Χούα (είναι γεννημένος το 1960) φιλοξενεί ο Guardian.

Στο κείμενό του ο Χούα διατρέχει τη σύγχρονη ιστορία της πατρίδας του, από την ίδρυση της Λαϊκής Κίνας, το 1949, μέχρι τις ημέρες μας, επιχειρώντας να σκιαγραφήσει τις συγκλονιστικές αλλαγές που τη χαρακτηρίζουν.

Με περισσότερο πολιτικούς όρους, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, με τον τρόπο του, καταγράφει τη μετάβαση του κινεζικού κράτους

από το ένα στάδιο στο άλλο: τη μετατόπισή του από τον άκαμπτο επαναστατικό σοσιαλισμό στον κρατικό καπιταλισμό και εν συνεχεία την… εκτόξευσή του στην κατάσταση της αναπτυξιακής φρενίτιδας.

Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος των 100 δολαρίων και ο Μάο Τσε-τουνγκ των 100 γουάν αλληλοασπάζονται: η Κίνα εγκατέλειψε την αντιαμερικανική ρητορεία περί «χάρτινης τίγρεως» και εισήλθε πλησίστια στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για διεθνείς μπίζνες (REUTERS/Jason Lee/Illustration/File Photo)

Διακρίνει τρεις καθοριστικές εποχές: τη μαοϊκή (δίνοντας έμφαση στην Πολιτιστική Επανάσταση), τα χρόνια του Ντενγκ Χσιάο-πινγκ και την τωρινή, της ηγεσίας Σι Τζιπίνγκ. Και στις τρεις «βασίλευσε και βασιλεύει» το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας. Αρα μία δυνητική ανάγνωση του κειμένου του Χούα μπορεί να αφορά τις αλλαγές που υπέστη το ίδιο το ΚΚΚ, τον αμείλικτο εσωτερικό του πόλεμο, το πότε, τελικά, σταμάτησε να είναι… κομμουνιστικό. (Βεβαίως η δικτατορία του κόμματος -ευφημιστικά: «του προλεταριάτου»- δεν σταμάτησε ποτέ.)

Τριάντα χρόνια πριν, γράφει, η πολιτική ήταν πρωταρχικής σημασίας. Τώρα, μόνο τα χρήματα μετράνε.

Ενας νέος στην Πολιτιστική Επανάσταση θα έλεγε: «Επανάσταση και αγώνας!»
Ενας νέος στην τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα θα έλεγε: «Καριέρα και αγάπη!»
Ενας νέος σήμερα μπορεί να πει: «Χρήματα και κορίτσια!»

Και από αυτό το συμπέρασμα εκκινώντας, ο Χούα περνάει στην εξιστόρηση, διαλέγοντας από τους αμέτρητους δρόμους που θα μπορούσε να ακολουθήσει στην αφήγησή του αυτόν τον σκοτεινό της αυτοκτονίας.

Κάθε πολιτική σεζόν και αυτοκτονίες

Στην Πολιτιστική Επανάσταση τα στελέχη του ΚΚΚ αυτοκτονούσαν επειδή οι Ερυθροφρουροί τους κατηγορούσαν ως «αντεπαναστατικά, αστικά στοιχεία» μέσα στο κόμμα.

Στην περίοδο Ντενγκ ήρθε το δεύτερο κύμα αυτοκτονιών, από επαναστατικά στοιχεία που φοβήθηκαν τα αντίποινα του Ντενγκ. Ηταν λιγότερες τη φορά αυτή οι αυτοκτονίες, γράφει ο Χούα, επειδή «ο Ντενγκ δεν κυβέρνησε για πολιτική εκδίκηση». Τον ένοιαζαν η προσέγγιση με τη Δύση και οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις, πολιτική που οδήγησε στο οικονομικό θαύμα της Κίνας, αλλά «είχε μειονεκτήματα την περιβαλλοντική ρύπανση, την αυξανόμενη ανισότητα και την εξάπλωση της διαφθοράς».

Στην εποχή Τζιπίνγκ αυτοκτονούσαν, γράφει ο Χούα, οι αξιωματούχοι της εποχής Ντενγκ που είχαν γεμίσει τις τσέπες τους, όταν οι κλεψιές τους έγιναν αντικείμενο ερευνών από πλευράς ελεγκτικών υπηρεσιών.

Προπαγανδιστική αφίσα της εποχής της Πολιτιστικής Επανάστασης: οι Ερυθροφρουροί, ντυμένοι με στρατιωτικές φόρμες εργασίας, εξαπολύουν πόλεμο στα «αστικά στελέχη» του ΚΚΚ -σε αυτούς περιελάμβαναν και τον Ντενγκ-, έχοντας το Κόκκινο Βιβλίο του Μάο ανά χείρας (Wikipedia)

Ο Χούα εξηγεί το φαινόμενο των αυτοκτονιών: «Δείχνουν την αποτυχία και την ανικανότητα των νομικών θεσμών στην Κίνα», αλλά και την περιφρόνηση των αξιωματούχων προς τον νόμο, «αφού οι αξιωματούχοι δεν πιστεύουν σε αυτόν».

Η διαφορά μεταξύ των τριών τύπων αυτοκτονιών είναι η εξής: επί Μάο και επί Ντενγκ «οι αυτοκτονίες ήταν αποτελέσματα του πολιτικού αγώνα που καθόρισαν η έναρξη και η λήξη της Πολιτιστικής Επανάστασης», ενώ τώρα «οι αυτοκτονίες εκπηγάζουν από τη μάστιγα της διαφθοράς που συνοδεύει 30 χρόνια ταχείας οικονομικής ανάπτυξης».

Το εκκρεμές των ηθών

Στη συνέχεια του άρθρου του ο γνωστός στη Δύση κινέζος συγγραφέας, αναλογιζόμενος τα παιδικά του χρόνια, παρατηρεί ότι πλέον η σημασία της οικογένειας φθίνει στην Κίνα προς όφελος του ατομικισμού: «Μετά τον θάνατο του Μάο, οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Ντενγκ έφεραν ραγδαίες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Μέσα σε 30 έτη πήγαμε από το ένα άκρο στο άλλο. Από μια εποχή που η πολιτική ήταν βασική αξία, σε μια εποχή που μόνο τα χρήματα μετράνε».

Τα γραφεία της Google στο Πεκίνο, στις 3 Αυγούστου 2018 (EPA/ROMAN PILIPEY)

Ο Χούα παρατηρεί ότι κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης οι ναοί έκλεισαν και ορισμένοι μάλιστα υπέστησαν σοβαρές ζημιές, ενώ τώρα οι βουδιστικοί ναοί είναι γεμάτοι πιστούς. Ωστόσο δεν παραλείπει να γράψει ότι οι ντόπιοι ταοϊστές ιερείς εξηγούν αυτό το φαινόμενο… μαοϊκά: «Ο βουδισμός έχει χρήματα…» είπαν στον κινέζο συγγραφέα.

Τα προβλήματα των εργαζομένων στη σύγχρονη Κίνα της φρενήρους ανάπτυξης καταλαμβάνουν σεβαστό μέρος του κειμένου. Εκεί ο Χούα παρουσιάζει τις αντινομίες και τις αντιθέσεις που γεννά ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, οι οποίες αναστατώνουν την κινεζική κοινωνία δημιουργώντας και πρωτόγνωρα φαινόμενα κοινωνικού αυτοματισμού.

Τα τεχνολογικά άλματα

Μέσα σε λίγα χρόνια νέες εφαρμογές συναλλαγών έχουν φορτωθεί σχεδόν σε κάθε smartphone στη χώρα, γράφει ο Χούα. Από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα μέχρι τα μικρότερα καταστήματα, οπουδήποτε μπορεί να γίνει μια συναλλαγή, και οι άνθρωποι απλώς πρέπει να βγάζουν το τηλέφωνό τους από την τσέπη.

Με κινητά τηλέφωνα και τάμπλετ ψυχαγωγούνται και ενημερώνονται όταν ταξιδεύουν με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. (Shutterstock)

Τριάντα χρόνια πριν, όσοι Κινέζοι έκαναν επαγγελματικά ταξίδια ανησυχούσαν τόσο πολύ για τα χρήματά τους, μην τυχόν κλαπούν, που έκρυβαν τα μετρητά στα εσώρουχά τους, σε μια μικρή τσέπη ραμμένη στο εσωτερικό τους, με ένα κουμπί για επιπλέον ασφάλεια. Οι γυναίκες θα αποχωρούσαν σε ένα απομονωμένο σημείο για να βρουν τα μετρητά τους…

Τρεις γενιές… αλλιώτικες

Η κατακλείδα του κειμένου του Γιου Χούα είναι γλυκόπικρη: γλυκιά επειδή αφορά τον ανθό της Κίνας, τη νεολαία της, και πικρή επειδή είναι πέρα για πέρα αληθινή. Γράφει τα παρακάτω.

Το σύγχρονο πρόσωπο της Κίνας οφείλει να αντλεί αισιοδοξία από αυτό το χαμόγελο (Wikipedia)

Συχνά λέγεται ότι τα παιδιά αντιπροσωπεύουν το μέλλον. Επιτρέψτε μου να προσπαθήσω να καταγράψω την ιστορία της Κίνας χρησιμοποιώντας σαν παράδειγμα τρεις γενιές Κινέζων.

Ενας νέος στην Πολιτιστική Επανάσταση θα έλεγε: «Επανάσταση και αγώνας!»

Ενας νέος στις αρχές της δεκαετίας του 1990 θα έλεγε: «Καριέρα και αγάπη!»

Ενας νέος σήμερα μπορεί να πει: «Χρήματα και κορίτσια!»

The post Από τον Μάο στον Σι, το τρελό άλμα της Κίνας appeared first on Protagon.gr.