Είναι μύθος η ακουστική της Επιδαύρου;

10:56 17/10/2017 - Πηγή: Protagon

Το έχουμε ακούσει όλοι: μπορούμε να ρίξουμε ένα νόμισμα ή να ανάψουμε ένα σπίρτο στη σκηνή του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου και να το ακούσουμε καθαρά στα πιο ψηλά διαζώματα. Είναι όμως πράγματι έτσι;

Ολλανδοί επιστήμονες προσπάθησαν να επιβεβαιώσουν την φήμη της εξαιρετικής ακουστικής που ακολουθεί το θέατρο ανά τους αιώνες, ωστόσο τα αποτελέσματά τους είναι μάλλον απογοητευτικά ή πάντως όχι τόσο εντυπωσιακά όσο θα περιμέναμε.

Το πείραμα, όπως συμβαίνει πολλές φορές, ξεκίνησε για να επιβεβαιώσει

ή να διαψεύσει από την προσωπική εμπειρία ενός επιστήμονα.

Ο Κόνσταντ Χακ, επίκουρος καθηγητής Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Αϊντχόβεν στην Ολλανδία, είχε επισκεφτεί προ ετών την Επίδαυρο, αλλά δεν ικανοποιήθηκε από την ακουστική. Ετσι επέστρεψε με μικρόφωνα, μεγάφωνα και όργανα μέτρησης.

Με τους συνεργάτες του τοποθέτησαν 20 μικρόφωνα σε 12 διαφορετικά σημεία στο θέατρο και δύο ηχεία, ένα στην ορχήστρα, δηλαδή την κυκλική σκηνή όπου ήταν ο χορός (οι ηθοποιοί ήταν σε μια ελαφρά υπερυψωμένη εξέδρα) και στα πλάγια.

Από τα ηχεία ακουγόταν, με μια ελαφρά καθυστέρηση από το ένα στο άλλο, ένας ήχος που ανέβαινε από χαμηλές σε υψηλές συχνότητες. Τα ηχεία έστελναν τον ήχο σε διαφορετικές κατευθύνσεις.

Η ομάδα του Χακ πραγματοποίησε χιλιάδες ηχογραφήσεις για να διαπιστώσει την ένταση του ήχου σε διαφορετικά σημεία. Παράλληλα έπαιξαν σε συμμετέχοντες στο πείραμα ήχους όπως του κέρματος που πέφτει και τους ζήτησαν να πουν σε ποια ένταση κατάφεραν να τους ακούσουν.

Διαπίστωσαν ότι κάποιοι ήχοι, όπως αυτός του κέρματος ή του χαρτιού που σκίζεται μπορούν να ακουστούν σε όλο το θέατρο, αλλά οι θεατές θα τους αναγνώριζαν καθαρά μόνο στα καθίσματα από τη μέση και κάτω. Το αναμμένο σπίρτο και ο ψίθυρος ακούγονταν μόνο πιο κοντά στην σκηνή.

Όσο για τους ηθοποιούς, θα ακούγονταν ψηλά μόνο όταν μιλούσαν δυνατά.

Ανάλογα πειράματα έγιναν στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού στην Αθήνα και στο θέατρο του Αργους.

Με τα αποτελέσματα φαίνεται να συμφωνεί ο Μπρούνο Φαζέντα, από το κέντρο Ερευνας στην Ακουστική στο Πανεπιστήμιο του Σάλφορντ και έρευνα για την ακουστική του Στόουνχετζ. Οπως εξηγεί στον Guardian, η έρευνα κατέρριψε τελικά τον μύθο της Επιδαύρου, ο οποίος εν μέρει, όπως λέει, προήλθε από την πεποίθηση ότι οι αρχαίοι είχαν κάποιες γνώσεις που στην πορεία χάθηκαν.

Η καλή κατανόηση από τα πάνω διαζώματα όσων λέγονται στη σκηνή χρειαζόταν κάποιας μορφής «προβολή» του ήχου ψηλά, εξηγεί ο ίδιος και προσθέτει ότι οι αρχαίοι ηθοποιοί θα πρέπει να το γνώριζαν καλά σχετικές τεχνικές ή πιθανόν να τους βοηθούσαν τα προσωπεία.

«Οταν βλέπουμε αυτά τα πανέμορφα κτίρια από την ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα, τα οποία ήταν στην πράξη οι πρώτοι χώροι με ακουστικό σχεδιασμό, κατά κάποιο τρόπο γυρνάμε στην ιδέα ότι (οι αρχαίοι) είχαν αυτή την υπέροχη γνώση και ότι ήταν σε επαφή με κάτι μαγικό που τους επέτρεπε να τα φτιάχνουν με αυτόν τον τρόπο», προσθέτει.

Από την πλευρά του, ο Αρμάν Ντ’Ανζούρ καθηγητής κλασσικής φιλολογίας στην Οξφόρδη επισημαίνει ότι η έρευνα γίνεται σε ένα θέατρο που έχει αλλάξει μέσα στους αιώνες, αλλά δεν είμαστε απόλυτα σίγουροι για την μορφή του τότε.

«Η έρευνα γίνεται σε ένα θέατρο που άλλαξε μέσα στους αιώνες, οπότε μοιάζει τρομερά ακριβές και μαθηματικό, αλλά τελικά δεν μπορούμε να είμαστε καθόλου σίγουροι ότι όπως ακούγεται σήμερα αναπαριστά ακριβώς τον τρόπο που ακουγόταν τότε», λέει και επισημαίνει ότι είναι πιθανό οι αρχαίοι να είχαν «ηχεία» σε ειδικά σημεία.

Σε μια διαφορετική, μη επιστημονική πτυχή εστιάζει μιλώντας στο Guardian ο Ντέμιαν Μέρφι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ. Η έρευνα είναι μεν η πιο λεπτομερής για την αρχαία ακουστική, αλλά «σε κάθε χώρο τέχνης, δεν είναι μόνο το θέμα πώς ακούγεται αλλά η εμπειρία να είσαι εκεί».

The post Είναι μύθος η ακουστική της Επιδαύρου; appeared first on Protagon.gr.